Cocuklarin dengeli yetismesinde oyunun önemi

Cocuklarin dengelenmiş yetismesinde oyunun önemi 0Cocuk Gelisiminde Oyunun Onemi Cocuklarin dengelenmiş yetismesinde oyun, oldukca ehemmiyetli bir unsurdur Hatta diyebiliriz ama; olculerimiz icinde her oyun, cocugun hissî, ruhî ve fikrî gelismesinde en Oyun cesitlerine gore bazilari, cocugun melekelerini gelistirerek, onu ilerideki hayata hazirlar Bazilari, onun dusunce ve kabiliyetini artirir * * ** Cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerine oynadiklari oyunlarin ne gibi etkileri vardir?* * * ** Cocuklarin tercih ettikleri oyunlarda, ic âlemlerine ve beklentilerine dâir nasil ipuclari vardir?* id * * ** Oyunun, cocuklarin lisan ve zihnî gelisimlerine etkileri* * * ** Cocuklar, yasadiklari onemli hâdiseleri, oyunlariyla nasil yansitmaktadir?* * * ** Cocuklar icin oyun ne süre zararlidir?* Hayatinin herhangi bir doneminde oyun oynamamis kimse yok gibidir Her insanin hayatinda gecmiste oynadigi oyunlarin onemli bir yeri vardir Acaba cogumuzun 'oyun' deyip gectigi bu faaliyetlerin cocuklarimiza faydalari nelerdir? Annebabalar cocuklari ile niçin oyun oynamalidir? Oyun oynayan cocuklarin karakter ve kisilik gelisimlerinde ne gibi muspet tesirler olusmaktadir? Annebabalar oyun araciligi ile cocugun psikolojik durumuna katkida bulunabilirler mi? Bu sorulari bircok annebaba kendi kendine sormaktadir Bu sorularin cevaplari, kolay gorunen bu faaliyetin aslinda ne değin onemli oldugunu anlamamiza yardimci olacaktir Suuraltina etki eden her hâdise gibi, oyunun da, insanin hem psikolojik durumuna, hem de kisilik gelisimine tesiri vardir Oyun dendigi vakit derhal cocuklar akla kazanç Cocukluk doneminde yogun olarak yapilan bu faaliyet, cocugun zihnî ve gelisimi acisindan vazgecilmez unsurlardan biridir Turk Dil Kurumu Sozlugu'nde oyun, zaman gecirmeye yarayan ve emin kurallari olan eglence'' olarak betimleme edilmistir Tarih boyunca degisik sekillerde bircok oyun ortaya cikmistir Bizim tarihimizde gunumuze kadar ulasmis kosu, gures, binicilik, okculuk, cirit, korebe, saklambac gibi spor ve oyunlar vardir Oyundaki esas maksat, eldeki araç gereç ile ya da konusarak farkli bir kurgu olusturup bir cesit tekrar etme, tecrube ve eglenme ortami olusturmaktir Oyun esnasinda cocuklar insanlari ve hayvanlari taklit ederek duygu ve dusuncelerini anlatirlar Bu sekilde cocuklar, kurallarini kendilerinin belirledikleri ve tesirinde kaldiklari gunluk hâdiseleri baştan yasamaya calistiklari emniyetli bir ortam olustururlar Oyunun, cocugun kendine hâkimiyet sagladigi bir alan olma ozelligi de vardir Hayatin ilk gunlerinden itibaren dis dunyayi tanimaya calisan cocuklarin, zihnî ve bedenî gelisimi oyun ile desteklenir Yeni konusmaya baslayan ve dis dunyayi taniyan cocugun oynadigi cee oyunu'' ayrilik ve bitmiş kavusmayi temsil eden bir ozellik tasir Cocugun yasi ve kabiliyetleri arttikca, oyunun sekli ve muhtevasi da degisir Daha basit ve taklide dayali olanlarin yerini zamanla daha karmasik ve zihnî çaba gerektiren oyunlar alir Bu tur faaliyetlerin cocugun lisanina ve pratige donusmus kabiliyetlerine olumlu katkisi soz konusudur Lisan gelisimi ile, sosyal, motor ve zihnî gelisme, yeterince oyun oynayan cocuklarda daha hizli olmaktadir Cocuklarda oyun ortaminda, yeni tecrubeleri yasama, farkli tecrubelere altyapi hazirlama, yeni kabiliyetler kazanma ve gelismeye ait kazandigi ozellikleri dilekçe soz konusudur Ogrenilen bilgilerin kullanildigi, kabiliyetlerin sergilendigi, yeni tecrubelerin kazanildigi, diyaloglarin pekistigi ve hislerin ifade edildigi oyunlar son derece yararlidir Cocuklar yasadiklari onemli olaylari oyunlarinda, konusmalarinda ve davranislarinda dis dunyaya yansitirlar Bu acidan bakildiginda bu etkinlik sirasinda cocugun ortaya koydugu konularin onun ic dunyasini yansitmasi acisindan onemi vardir Örnek olarak; annebabasindan siddet goren ya da medyada siddete sahit olan cocuklarda, kendi oyuncaklarina ve arkadaslarina karsi siddet tatbik temayulu vardir Cocuklar cevrelerinden aldiklari negatif mesajlari, oyunda arkadaslarina ve oyuncaklarina yansitabilirler Bu acidan cocugu ve icinde bulundugu atmosferi tanimada oyun onemli bir unsurdur Menfî ya da muspet yasanan hâdiseler, cocugun tesiri altinda kaldigi psikolojik durumlar ve suuralti muktesebat (birikimler), oyunda sergilenir Cocugun stresi, ic dunyasindaki catismalari, korkulari ve kaygilari cesitli oyunlarla tedâvi edilebilir Cocugun yasadigi sikintili hâdiselerin tesirinden kurtulmasi icin oyun bir rahatlama sahasi olabilir Psikolojik travma geciren cocuklarda bu konuda yetismis uzmanlar tarafindan uygulanan oyun terapisi yararli olabilir Bu maksatla kurulmus enstituler ve milletler arasi yayin yapan dergiler vardir Oyunun cocuga diger onemli bir katkisi da, onun sosyal gelismesine fayda saglamasidir Bilhassa arkadaslik ve sosyal munasebetlerinin pekismesinde, yeni arkadasliklarin kazanilmasinda oyun esnasinda yapilanlarin ve yasanilanlarin onemli tesiri vardir Aile icinde buyuyen cocuklar akranlariyla oyun tamamen kurduklari baglar vesilesiyle sosyal bir varlik olma yolunda ilerlerler Oyun arkadasligi bircok cocugun hayatinda onemli bir unsurdur Cocuk, hic tanimadigi cocuklarla oyun esnasinda tanisarak onlarla arkadasligini devam ettirebilir Ayni zamanda oyun esnasinda arkadasini tanima, onun sevdigi ve sevmedigi ozelliklerini ogrenme gerceklesir Sosyal gelisimin olumlu olmasi acisindan yasa yerinde oyunlarin ve oyun arkadasliklarinin da desteklenmesi gerekir Oyun, cocugun kendi kisiligini ortaya koymasinda ve bazi olumlu ozellikleri kazanmasinda da yararlidir Ozellikle dogru davranislarin pekismesi oyun vasitasiyla daha basit saglanabilir Olumlu karakter ozellikleri, yerinde oyun ortaminda artar ve pekisir Oyuna ahenk saglayamayan yani benmerkezci, tek tarafli bakis acisi olan, kurallara uyarlama zorlugu yasayan, aceleci ve sabirsiz cocuklar oyundan dislanabilir Dolayisiyla cocugun oyuna kabul edilmesi, negatif kisilik ozelliklerini azaltmasiyla olur Bircok cocuk oyun vesilesiyle empati yapmayi, baskalarina saygi gostermeyi, karsilikli diyaloglarda kendi sorumlulugunu fark etmeyi, sabirli olmayi, kurallara uymayi, stresle bas etmeyi, problem cozmeyi ve önderlik ozelliklerini pekistirmeyi ogrenerek şahsiyet ve kisilik gelisimini olumlu yonde pekistirir Oyundan dislanma cocuk icin psikolojik acidan travmatik olabilir Surekli olursa, cocuktaki mutsuzlugu artirir Bu cocuklar, yasitlarina karsi daha saldirgan olabilir Bu sebeple oyundan surekli dislanan cocuklarin varsa sorunlarini cozmelerine yardimci almak annebabalarin ve egitimcilerin onemli gorevlerindendir Annebabalarin, dede ve ninelerin cocuklar ile oyun oynayarak aralarindaki iletisimi kuvvetlendirmeleri öğüt edilir Cocugun yasina gore ayarlanacak bu etkinlikler annebaba ile cocugun diyalogunun pekismesine vesile olur Boylece annebaba cocugunu daha iyi tanir Maalesef gunumuzde annebabalar cocuklarina tatmin edici miktarda süre ayirmamakta ve birlikte yapilacak oyun faaliyetlerinin yerini tv karsisinda gecirilen bos vakitler almaktadir Yapilan arastirmalar cocuklarin gunde dortbes saat tv seyrettigini ortaya koymustur Bu acidan bakildiginda, sadece gormeye ve isitmeye ait uyaranlarin oldugu, cocugun sosyal olarak ve lisan kullanimi acisindan kendini ortaya koyamadigi tv seyretme surelerinin kisaltilmasi gerekir Acaba hangi cocuk tv seyretmeyi kaliteli bir oyuna tercih eder? Buyuk bir hakikat olarak bilinmeli ancak, cocuklarimizin bircogu ugrasacak mesguliyet bulamadiklari ya da yeterince oyuna yonlenemedikleri icin tv ve bilgisayari seçim etmektedir Ozellikle sehirde yasayan ailelerin tv ve bilgisayar karsisinda gecirilen zamanlari azaltarak oyun oynama zamanlarini artirmasi yararli olur Son zamanlarda hizla cogalan internet kafe ve oyun salonlari cogunlugu itibariyle sigara dumani, uygun olmayan oyun tipleri ve internet kullanimiyla cocuklarimiz ve genclerimiz acisindan menfi tesir olusturmaktadir Annebaba ve egitimcilerin cocuklarin oyun oynama ihtiyacini yerinde ortamlarda karsilamalari, bu turlu bir egilimi azaltacaktir Enerjinin disari atilmasinda ve fizikî gelismede oyunun yeri buyuktur Ozellikle hareketli ve enerjik cocuklarin oyun ortaminda rahatladiklari gorulur Fizikî egzersizler esnasinda buyume hormonu daha artı salgilanir Buyume ve kemik gelismesinde, oyundaki egzersizlerin faydasi vardir Cocuktaki hantalligin azalmasi, ince ve vahşi motor gelismesinin saglanmasi icin, fizikî aktivitenin ve bu sekildeki oyunlarin tesviki gerekir Oyundaki sekil ve muhtevanin cocugun ağıt ve cinsiyetine yerinde olmasi gerekir kavramlarin cok oldugu, daha artı teferruat ihtiva eden ve uzun suren oyunlar kucuk yastakiler icin sikici gelebilir Taklide dayali oyunlar, mektep oncesi donemde, zihinde canlandirilmaya musait oldugundan, cocuklarin dusunce yapisinda sikca yer alir Oyun icinde cocuklarin kendi cinsiyetlerine ait ozellikleri sergilemesi de yararlidir Zorlama, asiri egzersiz gerektiren oyunlar, kiz cocuklari için yerinde olmayabilir Siddete egilimi artiran, degerlerle catisan, fizikî olarak zarar verebilecek, psikolojik acidan karakter ve kisilik gelisimine negatif tesirde bulunacak oyunlar cocuklar icin yerinde degildir Ayrica son zamanlarda kucuk cocuklarin zeka oynama egilimi gosterdigi sans oyunlari, cocuklarimizin kumar aliskanligina sebebiyet verebilir Bu oyunlar, cocuklara artan bir şekilde daha câzip gorunmektedir Risk alma, kazanma ve kaybetme duygulari, daha uygun oyunlarla telâfi edilerek cocuklarin sans oyunlarina yonelmeleri engellenmelidir Yasaklamadan once, bu turlu oyunlarin nelere sebebiyet verecegi cocuklarla konusulmalidir Bu oyunlara dâir cocuklara hicbir aciklama yapmadan yalnızca onlari kotulemek yeterli degildir Egitim ve ogretim acisindan oyunun degerlendirilmesi de faydalidir Yasa yerinde bilgilerin, oyun ile verilebilecegi unutulmamalidir Ancak oyun icerisinde cok data verme gâyesi olursa, bu, oyunu cocuklar icin oldukca sikici hâle getirebilir Uyarı suresi, plânlama, organize etme, hafiza egitimi, dogru karar verme gibi kabiliyetleri, oyun araciligiyla pekistirilebilir Oyun ne zaman zararlidir?sorusu da onemlidir Oyun eger cocugun gorev ve sorumluluklarini aksatacak değin uzun zaman aliyor, zihnî ve bedenî gelismesine katkisi bulunmuyor ve cocuga hasar verecek mesajlar ihtiva ediyorsa, zararlidir Ayni zamanda cocugun yasina ve cinsiyetine yerinde olmayan oyunlar hususunda da itinalı olunmalidir Son zamanlarda, cocuklar arasinda moda olan oyunlarda siddet unsurlarinin fazla kullanildigi, oyundaki gâyenin eglenmek ya da zaman gecirmek yerine karsidakine zarar tahsis etmek oldugu gorulmektedir Cocuklarin ortaya koydugu bu etkinlik, annebaba ve egitimciler tarafindan onlarin dunyasini kesfetmek, gelismelerine katki saglamak, kabiliyetlerini gelistirmek, yeni bilgiler kazanmalarini saglamak icin yararlanabilecekleri edilebilecek onemli bir aractir Fakat, oyun ve oyuncak ortaya koydugumuz genel prensiplerle asla catismamali ve mutlaka cocugun dusunce ve his dunyasini kucaklayici ve yukseltici önemde olmalidir''