Çocukların kemikleri neden ağrır?

*En çok 4 ila 10 yaş arasında ve özellikle de kız çocuklarında görülen çocukluk çağı artrit hastalıkları doğru tedaviyle yoklama altına alınabilse de, dikkatsizlik edilirse yaşam boyu daimi izler bırakabiliyor İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Çocuk Romatoloji Derneği Idare Heyeti Başkan Yardımcısı Prof Dr Özgürlük Kasapçopur çocukluk çağı artrit hastalıklarını büyüme Ağrılarıyla karıştırmamak gerektiğini vurguladı



*
Yeni doğan döneminden erişkinlik dönemine dek, çocukluk çağının her döneminde ortaya çıkabilen çocukluk çağı artrit hastalıkları, eklemlerdeki iltihaplanma olarak tanımlanıyor ve artrit tablosuna diğer romatizmal hastalıklar da eşlik edebiliyor İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Çocuk Romatoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof Dr Özgürlük Kasapçopur, en fazla 4 ila 10 yaş aralarında ve bilhassa de kız çocuklarında görülen çocukluk çağı romatizmal hastalıkları hakkında şunları söyledi: “Çocukların yaşam içindeki varlığını ve devinimini karşılayan en kayda değer sistem hareket sistemidir Hareket sistemini kemikler, eklemler ve kaslar oluşturur Hareket sisteminin en önemli yapıtaşı olan eklemlerde oluşan tüm iltihabi değişiklikler “artrit olarak adlandırılır

Artrit oluşan eklemlerde ağrının yanı sıra şişkinlik, kızarıklık, ısı artışı veya hareket kısıtlılığı olarak tanımlanabilir Bilhassa çocukluk çağında altı haftadan daha kısa süren AKUT artritler çoğu kez gözlenirken daha uzun süreli olan kronik artritler de nadir değildir Bilhassa çocukluk çağının en manâlı üç kronik hastalığından birisi olan jüvenil idyopatik (romatoid) artrit, kronik artritlerin en önemlilerinden birisidir ve çare edilmezse kalıcı sakatlığa yol açabilir Jüvenil idyopatik artrit çocukluk çağında eklemlerde oluşan kronik değişikliklerle ortaya çıkar Hastalığın erken tanınması ve etkin tedaviye şipşak başlanması oluşabilecek olan sakatlıkların önüne geçer Hem, çocuklarda sistemik lupus eritematosus, dermatomiyozit, skleroderma ve damar iltihapları gibi çeşitli romatizmal hastalıklar artritle ortaya çıkabilir
*
Çoğaltma ağrıları ile karıştırılmamalı
Çoğaltma ağrısı özellikle büyümenin seri olduğu 6–10 yaşları arasındaki çocuklarda ortaya meydana çıkan ağrılardır Bu ağrılara hiç bir vakit eklemlerdeki şişkinlik ve kızarıklığın eşlik etmediğini belirten Prof Dr Bağımsızlık Kasapçopur şunları söyledi: “Sızı en çok artış plağının bulunduğu diz bölgesine yerleşir

Ağrılar başlıca geceleri yorulmanın ardındaki belirginleşir Sabahları oluşan ayak ağrıları daha önemli romatizmal nedenlerden kaynaklansa da geceleri oluşan ağrılar başlıca mekanik denilen nedenlerden kaynaklanır Her ağrılı durumda olduğu gibi çoğaltma ağrısı tanısı da doktor kadar diğer olasılıkların dışlanması ile konulan bir tanıdır Yükselme ağrısı birçok ayrı hastalıkla da karışabilir Bu ayırıcı tanıyı hekimin yapması zorunludur Büyümenin sonlanması ile birlikte bu ağrılar rahatlayıp kaybolur
*
Hastalık ön belirtiler ile anlaşılabilir
Çocuklarda romatizmal hastalıkların çok bambaşka ve sıvı bulgularla ortaya çıkabileceğini ifade eden Prof Dr Kasapçopur: “Öncelikli bulgular aralarında kol ve bacak ağrıları, yürüyememe ve aksaklık yer alır Kol ve but ağrıları ise çoğunlukla eklem ağrısı, eklem şişliği, kas ağrısı ve adale güçsüzlüğünden kaynaklanabilir *

Eklem şişlikleri çocuklarda artrit adı ile anılmaktadır Eklem şişliğine eşlik eden etkilenen eklemdeki hareket kısıtlılığı, kızarıklık ve yerel ısı artışı da hastalığın kayda değer bulgularından birisi olabilir Çocuklardaki artrit varlığında bir çocuk hekimine müracaat etmek zorunludur Hareket sistemiyle ilgili yakınmalar oluştuğunda derhal bir çocuk hekimine mutlaka başvurulmalı ve hastalığın tanısı açısında ön araştırmalar doktor göre gerçekleştirilmelidir

Romatizmal hastalıklar hareket sistemi dıştan bazen gözde kızarıklıkla, karın ağrısı, alev ve göğüs ağrısı gibi istikrarsız bulgularla da ortaya çıkabilir dedi
*
Sedef hastalığı sadece deri döküntüsü demek değildir
Bilhassa jüvenil idyopatik artritin çoğu bambaşka daha aşağı grupla birlikte görülebileceğini belirten Prof Dr Özgürlük Kasapçopur, bunların en önemlilerinden birisinin de çocukluk çağının en sık görülen kronik cilt hastalıklarından birisi olan psoriasis ya da halk müziği aralarında tanıdık adıyla sedef olduğunu vurguladı ve ekledi: “Jüvenil idyopatik artriti olan bir çocukta psoriasis de var ise hastalık jüvenil psoriatik artrit adını alır Psoriasis hastalarda daha fazla büklüm yerlerinde oluşan parlak renkli döküntülerle ortaya çıkar Rahatsızlık artritle birlikte olduğunda ise en önemli bulguları tırnaklarda oluşan şartların değişmesi ve daktilit adı bahşedilen parmak şişlikleridir

Ayrıca hastaların çoğunda diz ve bacak bileklerinde şişlikler görülür Hastalığa en güç tanı konulan koşul ise döküntü olmadan tırnak değişiklikleri ve parmak şişliğinin ortaya çıktığı hastalardır Hastaların bazılarında gözün damar tabakası olan uveanın tutulumu da görülebilir Göz tutulumu olursa bu durum görme kaybı ile de sonuçlanabilir
*
Çocukluk çağı artritleri yaşam boyu etkisini sürdürebilir
Jüvenil psoriatik artrit, jüvenil idyopatik artrit hastalarının sıradan yüzde 8 ila 9'luk bir bölümünü kapsayan kronik hastalıklar olduğunu söyleyen Prof Dr Özgürlük Kasapçopur, jüvenil psoriatik artritin hayat boyu yinelemeler ve ataklarla etkisini gösterebileceğini ekledi Prof Dr Özgürlük Kasapçopur tedavi sürecini şöyle anlattı: “Tedavinin esas amacı çocukların sıradan bir yasam sürmesini karşılamak ve hastalığın kendiliğinden iyileşmesini beklerken, öngörülemeyen bir süre içinde oluşabilecek eklem ve organ hasarlarını önlemektir

Bir diğer manâlı amaç ise çocuklara bir hayat boyu gerekecek olan eklemlerin fizyolojik özelliklerinin kaybolmamasını sağlamaktır Çare esas olarak, sistemik veya da eklem iltihabını engelleyen ilaçların kullanımına ve eklem işlevini koruyucu ve deformiteleri önleyici iyileştirme yöntemlerine dayanır Jüvenil idyopatik artrit ve jüvenil psoriatik artritin tedavisi, çocuk romatoloğu yönetiminde sürdürülen bir ekip işidir

Duruma göre fizyoterapistler, göz uzmanları, ortopedistler ve tedavi hemşireleri bu ekibe dahil olur *Rahatsızlık uzun etkili ilaçlar (metotreksat), kortikosteroidler ve bilhassa antiTNF ilaçların içinde yer aldığı biyoloji ile ilgili ilaçlarla herhangi bir sekel olmaksızın etkin bir şekilde çare edilebilir
*
Artrit hastası çocuklar fizyoterapist denetiminde spor yapabilir
Prof Dr Özgür Kasapçopur, jüvenil psoriatik artritli çocukların etkili ve uyumlu bir çare ile dinç çocuktan ve erişkinden hiçbir farkı olmadan sağlıklı bir hayat sürdürebileceğini anlattı ve ekledi: “Erişkinlikte yineleyen atakların sekel oluşmadan önlenmesi önemlidir

Hatta futbol, basketbol gibi yarışmalı ve judo, karate gibi kontakt sporlar dışındaki sporlara özellikle fizyoterapist denetiminde müsade verilebilir Özellikle yüzme, jimnastik ve pilates gibi sporlar eklem sağlığının korunması açısından çok yararlıdır

Aile ve çocuklara verilebilecek en önemli teklif çocuk romatologlarının önerdikleri tedavi seçeneklerine istisnasız bir şekilde uymalarıdır Özellikle kendilerine önerilen sporları yapmaları, kontrolleri ve çare süreçlerini aksatmamalarıdır
*
*