Çocukluk çağı idrar yolu enfeksiyonu

İdrar yolu enfeksiyonu ( İYE ) çocukluk çağında sık görülen enfeksiyonlardır. Kız evlatlarının %8’i erkek evlatlarının %1-2’sinde görülür. Yenidoğan devrinde erkek evlatlarında daha sık görülürken ileri yaşlarda kızlarda görülme sıklığı artar.

İdrar yolu enfeksiyonuna sıklıkla bakteriler neden olmakla birlikte nadiren mantar , parazit, virus üzere mikroorganizmalarda neden olabilir.

İdrar yollarını oluşturan organlar böbrekler, üreterler, mesane ve üretradır. İYE bu organların mikrobik iltihabı olup lokalizasyonuna nazaran üreter ve mesane etkilenmiş ise alt İYE (sistit), üreterden böbreklere yayılmış ise üst İYE( piyelonefrit) olarak tanımlanır. Alt İYE daha sık görülen formdur. Üst İYE daha az görülmekle birlikte ekseriyetle daha değerli sonuçlara yol açar.

İdrarda alışılagelmiş koşullarda bakteri bulunmaz. Bulaşıcı bir hastalık olmayan İYE anüs muhiti derisinde bulunan bakterilerin idrar yollarına ulaşması sonucu ortaya çıkar. En sık etken escherichia coli isimli bakteridir. Bakterinin böbreklere ulaşması nadiren kan yolu ile olabilir.

Kız evlatlarının üretrası kısa ve anüse yakın olduğu için kız evlatlarında görülme sıklığı artar. Birinci bir yaştaki sünnetsiz erkek evlatlarında İYE görülme sıklığı sünnetli evlatlara nazaran 10 kat ziyadedir. İdrar yollarındaki yapısal yahut fonksiyonel bozukluklar ( vezikoüreteral reflü, idrar yolları darlığı, işeme bozuklukları vb.) İYE riskini arttırır. Tuvalet alışkanlıklarında(idrar tutma) ve aklığında bozukluk olan hastalarda İYE daha sık görülür. İdrar yollarını irrite eden köpük banyoları, sabun yahut parfümler İYE gelişme riskini arttırır. Ailesinde İYE hikayesi olanlarda görülme sıklığı artar

Erken tanı ile tedavi edilebilir hastalıktır fakat bilhassa üst idrar yolu enfeksiyonları tanı almaz ve yanlış tedavi edilir yada tedavi edilmez ise kalıcı böbrek hasarına yol açabilir. Bilhassa birinci 5 yaşta kalıcı böbrek hasarı riski ziyadedir. Geçirilen üst İYE sonucunda böbrekte oluşan nedbe dokusu (skar) tekrarlayan enfeksiyonlar sonucunda büyüyerek böbrekte hizmet yapan sağlıklı dokunun bölgesine makbul . Sonuç olarak ilerleyen hengam içinde hipertansiyon ve böbrek yetmezliği üzere kalıcı marazlara yol açar.

Illetin belirtileri ve bulguları hastanın yaşına ve İYE’nun lokalizasyonuna nazaran değişiklik gösterir.İdrar denetimi olmayan çocuklarda umum bulgular ön plandadır. İştahsızlık, yenidoğan sarılığı, huzursuzluk, kusma, yük artışında azalma, beğenilmeyen kokulu idrar, idrar yaparken ağlama birinci belirti/bulgu olabilir. İdrar denetimi başlamış olan büyük çocuklarda ise belirti/bulgular işeme sırasında ağrı, yanma hissi, sıkışma, sık idrar yapma, yüksek ateş, idrar kaçırma, böğür ve/veya karın ağrısı, al renkli ve istenilmeyen kokulu idrar yapmadır. Bunların biri yada birden ziyadesi tıpkı anda görülebilir.

Alt idrar yolu enfeksiyonunda alt idrar yollarına ilişkin bulgular ön planda iken üst idrar yolu enfeksiyonunda sistemik bulgular yüksek ateş (