Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Her ne kadar ailemizin ve çocukken yaşadığımız tecrübelerin değerli olduğunu bilsek de bu devirde yaşanan çeşitli durumların yetişkin hayatımızı nasıl etkilediğini birçok vakit fark edemiyoruz. Fakat biz fark edemesek de ailemizin davranışları bugünkü niyetlerimizi, davranışlarımızı, kararlarımızı ve hislerimizi değerli derecede etkilemektedir.
Ekseriyetle çocukluğumuzu düşünürken ailemizin “iyi” yahut “kötü” olduğu sonucuna varırız. Şayet ailede şiddet, istismar, hakaret, yok sayma yoksa “iyi” varsa “kötü”dür. Fakat bu tıp bir Siyah-Beyaz niyet formu gerçekliği tam olarak yansıtmamaktadır. Evet tahminen de ailede makûs kelam yoktu lakin âlâ kelamlar ne kadar vardı? Evet tahminen duygusal olarak aşağılanmıyorduk lakin hislerimiz ne derece önemseniyordu? Kendimizi duygusal olarak bir kümenin kesimi olarak hissettik mi yoksa hislerimizi ortamı geren anlamsız serzenişler olarak mı gördük?
Bilimsel çalışmalara baktığımız vakit memnun ve fonksiyonel bir yetişkin olabilmemiz için sanılanın tersine ailemizin harika olmasına gerek olmadığını görüyoruz. Minimum muhtaçlığımız “Yeteri kadar iyi” bir aileye sahip olmak. İnsan olmanın tabiatı gereği aile bireylerimizin tamamının yanlışsız olmalarını bekleyemeyiz lakin şayet bu şahıslar “yeteri kadar” duygusal ve fizikî gereksinimlerimize karşılık verirlerse, hayatın karşımıza çıkaracağı olumsuz tecrübelere de o kadar hazırlıklı oluruz.
Pekala duygusal ihmal ne vakit ortaya çıkar? Şayet ebeveyn çocuğun hislerini ihmal ediyorsa, onları fark etmiyorsa, onlar hakkında soru sormuyor yahut anlamaya çalışmıyorsa duygusal bir ihmalin içine düşmüşüz demektir. Zira olumsuz bir durum yaşamamız için illaki orta da bize karşı makus bir davranışın olmasına gerek yoktur. Haklı bir hissimizin görmezden gelinmesi bile makus ve kıymetsiz hissetmemiz için kafidir. Zira bakıma muhtaç canlılar olarak dünyaya gelen beşerler için “ilgi” yalnızca hoş bir his değil tıpkı vakitte hayatta kalmanın da anahtarıdır. Ağladığımızda annemizin ilgisi bizi sakinleştirir, ağladığımızda babamızın ilgisi bize itimat verir, sıkıldığımızda kardeşimizin ilgisi bizi eğlendirir. Artık tüm bu hislerin yok sayıldığını düşünelim. Birisi bizi ağlatmıyor lakin ağladığımızda rahatlatmıyor da. Bu durumda kendinizi nasıl hissederdiniz? Tahminen bu şahsa öfkelenebilirdiniz yahut ağladığınız için kendinizi suçlayabilirdiniz.
Maalesef ailedeki duygusal ihmalin en üzücü yanlarından birisi ebeveynlerin bu ihmalden birçok vakit haberinin dahi olmamasıdır. Bilhassa bizimki üzere kültürlerde hissin dışavurumu birçok vakit istenmeyen bir durumdur. Güçsüz yahut şımarık gözükmemek için hislerimizi fazla muhakkak etmememiz istenir. Herkes kendine verilen misyonu yerine getirip sorumluluğu sırtından atmalıdır. Aileniz karnınızı doyurur, sırtınızı giydirir ve üstünüze bir çatı koyarsa daha fazlasını istemek şımarıklık değil midir? Bunu sıklıkla duymuşsunuzdur. “İyi baba” yahut “İyi anne” rolündeki kişinin yemeyip yediren içmeyip içiren kişi olarak tasviri çoktur zira bunlar “yeteri kadar iyi” olarak düşünülür. Fakat karnımızın doyması hayattaki her sorunu çözseydi karnı tok olan kimsenin üzgün, bıkkın, öfkeli ya da kayıtsız olması beklenmezdi.
Birçok vakit duygusal olarak ihmalkar ebeveynler yalnızca çocuklarının değil arkadaşlarının, akrabalarının hatta kendilerinin hislerini da ihmal etmektedirler. Zira onlar için hislerin üzerine düşünmek bile gereksiz yahut absürt gelebilir. Duygusal ihmali tehlikeli yapan da budur. Aile bireyleri ortada bir sorun göremeyebilirler zira ailedeki herkesin karnı tok, üstü başı ütülü ve sıhhati yerindedir. Fakat kimse bir başkasıyla içten sohbetlere girmiyorsa, meselelerini ve onları üzen sıkıntıları paylaşmıyorsa ve yargılanmayacağını bilerek içindekileri dökemiyorsa ortada bir sorun var demektir. Şayet bu durum çocukluktan beri devam ediyorsa ebeveynlerimizden hislerimizi nasıl düzenleyeceğimizi ve nerede nasıl reaksiyon vermemiz gerektiğini çoğunlukla yeteri kadar öğrenememiş oluruz. Bu durumda da farklı seviyede bir his deneyimlediğimizde ne yapacağımızı bilemeyiz ve baş karışıklığını gideremeyiz.
Jonice Webb, ailenizde duygusal ihmalkarlığın varlığını gösterecek şu 8 maddeyi yazmıştır:
-
Ailenizle yaptığınız sohbetler çoklukla yüzeyseldir. Nadiren duygusal, manalı, size acı veren yahut olumsuz mevzuları onlarla paylaşırsınız. Hatta bu yüzden birden fazla vakit etkileşimleriniz sıkıcı hissettirir. -
Ebeveynlerinize karşı orta ara açıklamayan bir öfke ve dargınlık hissi yaşarsınız (bunları deneyimlediğiniz için hatalı dahi hissedebilirsiniz) -
Ailenizle görüşmeye keyifli olacağınız ihtimali ile gidip, sıklıkla kayıtsız yahut hayal kırıklığına uğramış olarak dönersiniz. -
Aile içinde yaşanan kişilerarası yahut sıkıntı meseleler çoklukla üstüne değinilmeden yok sayılır yahut görmezden gelinir. -
Bazen kardeşlerinizin emin olamadığınız bir şey için kendi ortalarında rekabet ettikleri hissine kapılırsınız. -
Aile bireyleri olumlu hislerini sözlerle değil aksiyonlarla gösterir (birisine onu sevdiğini söylemektense onun için bir şeyler yapmak). -
Hisler, -belki olumsuz hisler fakat bazen tüm hisler aile içindeki konuşulmayacak tabu bir husus üzere görülür. -
Aileniz ile beraberken farklı bir biçimde yalnız yahut dışlanmış hissedersiniz.
Maalesef aile üyelerini değiştirmek çok lakin çok zordur. Bu tıp bir davranış örüntüsünü bilakis çevirmeye çalışmaktansa, sahiden değiştirme gücümüz olan tek bir yere odaklanmalıyız: kendimize. Birçok vakit ailede yaşanılan bu durumlar hayatımızdaki öbür bağlantılarımıza de sıçrar. Bizler de öbür insanların -veya kendimizin- hislerine kayıtsız kalırız. Onları görmezden gelir yahut üzerlerinde yeteri kadar durmayız. Kâğıt üzerinde vazifemizi yerine getiririz lakin manalı bir bağ kurmayız.
Bir sorunu yenmenin birinci adımı onu fark etmekten geçer. Şayet bu meseleleri fark ettiyseniz korkmayın, bu türlü bir durumu yaşayan ne birinci ne de son bireysiniz. Pek çok insan bu türlü durumları yaşamış ve üstesinden gelmiştir. Değerli olan bu aksiliklerin tam zıttı yani “mükemmel” insan olmaya çalışmamaktır. “Mükemmellik” fikri bizi tekrar aksiliğe ve kaybetmeye götürecek yolun taşlarını dizer. Bunun yerine birinci başta da yazdığım üzere “yeteri kadar iyi” olmayı denememiz gerekir. Bunu bir kas üzere düşünmeliyiz. Nasıl ki spora başlayan beşerler direk olarak en ağır tartıyla başlamaz, vakitle yüklerini artırır, bizler de kaldırabileceğimiz duygusal yüklere odaklanır ve vakitle bu aralığı genişletiriz. İşe birinci evvel kendimizden başlar ve bunu başardıktan sonra başkalarına yardıma gideriz.
Bir sonraki aile toplantınızda yahut arkadaş buluşmanızda duygusal ihmalkarlığın hususlarını deneyimlerseniz aykırısı bir tavır takının. Birinci adımı atan siz olun. Hislerinizden, sıkıntılarınızdan bahsedin. Bu sayede diğerlerine da örnek olabilirsiniz. Hislerden korkulmaması gerektiğini uygulayarak onlara da gösterirsiniz. Bu sayede aslında birçok kişinin hislerini paylaşmaktan ne kadar çekindiğini de görebilirsiniz.
