Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Cocukluk Doneminde Diyabet ve Ozellikleri
Diyabet cocukluk cağında gorulen kronik hastalıkların başında gelmektedir Bu cağdaki diyabet vakalarının %98'inden fazlasını İnsuline Bağımlı Diyabet(IDDM) vakaları oluşturur
Bilindiği gibi IDDM, otoimmun veya Tip 1 diyabet terimleri ile eş anlamlı kulanılmakta ve pankreas beta hucrelerinin harap olduğu kronik otoimmun bir hastalık olarak tanımlanmaktadır IDDM genetik yatkınlık zemininde cevresel (kimyasal veveya viral) bir faktorun tetik cekici roluyle başlamaktadır Genellikle pankreas beta hucrelerinin % 80'i harap olduğunda klinik diyabet bulguları ortaya cıkmaktadır IDDM prediyabet (klinik diyabet oncesi), klinik diyabet, hastalığın iyileşmediği ancak belirtilerin kaybolduğu donem ve kronik (suregen) diyabet olmak uzere 4 doneme ayrılarak incelenmektedir IDDM'e neden olan immunolojik saldırının klinik diyabet bulgularından aylaryıllar once başladığı bilinmekte ve son yıllarda hastalığın prediyabet doneminde saptanıp tedavi edilmesi uzerine yoğunlaşılmaktadır
Cocukluk Doneminde Diyabet Ne Sıklıkla Gorulmektedir?
IDDM sıklığı bakımından ulkeler (bolgeler) arasında belirgin farklılıklar vardır 15 yaş altı cocuklarda IDDM sıklığı Japonya'da 2100000, Finlandiya'da 43100000'dir IDDM insidansı1012 yaş (buyuk pik) ve 23 yaş (kucuk pik) arasında artmaktadır İskandinav ulkelerindeki veriler ozellikle 5 yaş altında IDDM sıklığında artma olduğunu gostermektedir IDDM soğuk bolgelerde ve kış aylarında daha sık gorulurIDDM icin ailesel bir eğilim sozkonusu olmakla birlikte bilinen bir genetik geciş yoktur Tek yumurta ikizlerinden birisinde IDDM varsa diğerinde olma riski %35, IDDM'li anne veya babanın cocuğunda gorulme riski %6, genel populasyondaki risk % 05'dir
Cocukuk Doneminde Diyabetin Bulguları
Diyabetli cocuklar genellikle diyabetin klinik semptomları olan cok idrar yapma (poliuri), cok su icme (polidipsi) ve kilo kaybı bulguları ile hekime başvururlarBu bulgular olduğunda genellikle tanı gucluğu cekilmez Bununla birlikte hastalığın akla gelmemesi veya atipik klinik bulguların gorulmesi tanıda gecikmeye neden olabilir Bazı cocuklar gurultulu bulgularla ve birkac gun icinde gelişen diyabetik ketoasidoz tablosu ile başvurabilirler Acil olmayan başvurudaki bulgular şunlardır:
Daha once idrar kacırmayan cocuklarda enurezis (Gece işemesi) başlaması Bu bulgu idrar yolu enfeksiyonu veya fazla su icmeye bağlanıp diyabet tanısı gozden kacırılabilir
Ozellikle puberte oncesi kızlarda olmak uzere vaginal kandidiyazis (mantar enfeksiyonu)
Kusma (gastroenterite bağlanabilir)
Kronik kilo kaybı veya buyumekte olan cocuğun yeterli kilo alamaması
Huzursuzluk ve okul performansında azalma
Tekrarlayan deri enfeksiyonları
Cocuklarda Diyabet Koması
Diyabetli cocukların %50'si Diyabetik Ketoasidoz adı verilen ağır klinik bulgularla seyredebilir Zamanında farkedilmeyen ve tedavi edilmeyen diyabetik ketoasidoz vakalarında olume yolacan koma tablosu gorulebilir Cocuklarda ağır diyabetik ketoasidoz aşağıdaki bulgularla seyreder
Ağır dehidratasyon (vucudun susuz kalması)
Şok (hızlı nabız atımı, tansiyon duşukluğu, burun kulak parmak ucları vb organlarda morarma )
İnatcı kusma
Vucuttaki sıvının azalmasına rağmen devam eden cok idrar yapma
Sıvı kaybına, yağ ve kas dokusu yıkımına bağlı kilo kaybı
Ketoasidoza bağlı yanaklarda kızarma
Nefeste aseton kokusu
Diyabetik ketoasidoza bağlı derin ve hızlı solunum
Bilinc bozuklukları
Cocukluk cağında diyabet tedavisi
Cocukluk cağında ketoasidoz dışı IDDM tedavisi başlıca 4 bileşenden oluşmaktadır: 1 Diyabet eğitimi, 2 İnsulin yerine koyma tedavisi, 3 Beslenme planlaması ve 4 Egzersiz Bu bolumde diyabet eğitimine kısaca değinildikten sonra insulin replasman tedavisi uzerinde durulacaktır Bu cağdaki IDDM tedavisinin amacları şunlardır:
Ailenin katılımı ile cocukadolesan ve ailenin ihtiyaclarını belirleyerek kişisel diyabet bakım planı hazırlanması
Psikososyal destek
Vucuttaki insulin ve şeker dengesinin kontrolu
Normal buyume ve gelişmenin sağlanması
Bu amaclara ulaşabilmek icin diyabetli cocukların buyume ile değişen ihtiyaclarına duyarlı bir tedavi ekibi tarafından izlenmesi gereklidir Uluslararası Cocuk ve Adolesan Diyabeti Birliği'nin yonergesine gore diyabet tedavi ekibi aşağıdaki kişilerden oluşmalıdır:
Hastanın veya ailenin kendisi
Pediatrik endokrinolog veya cocukadolesan diyabeti konusunda eğitilmiş pediatrist
Diayabet eğitimcisi
Diyetisyen
Psikologsosyal hizmet uzmanı
Diyabet Eğitiminin Onemi
Diyabet eğitimi diyabet tedavisinin en onemli bileşenidir Yakın zamandaki yayınlar diyabet eğitimine insulin tedavisine eşdeğer bir onem verilmesi gerektiğini vurgulamaktadırBunun nedeni diyabet bakımını, dolayısıyla metabolik kontrolun iyileştirilmesini etkileyen en onemli faktorun hastaların kendi kendine bakım becerileri olduğunun gosterilmesidir Cok kucuk yaştaki cocuklar dışındaki her yaştaki cocukların kendi yaşlarına uygun ihtiyacları ve problemleri dikkate alınarak eğitilmeleri gereklidir Bazen yapıldığı gibi ailenin eğitilmesi yeterli gorulmemeli, diyabet bakım bilincinin kucuk yaşlardan itibaren geliştirilebileceği unutulmamalıdır
Diyabet cocukluk cağında gorulen kronik hastalıkların başında gelmektedir Bu cağdaki diyabet vakalarının %98'inden fazlasını İnsuline Bağımlı Diyabet(IDDM) vakaları oluşturur
Bilindiği gibi IDDM, otoimmun veya Tip 1 diyabet terimleri ile eş anlamlı kulanılmakta ve pankreas beta hucrelerinin harap olduğu kronik otoimmun bir hastalık olarak tanımlanmaktadır IDDM genetik yatkınlık zemininde cevresel (kimyasal veveya viral) bir faktorun tetik cekici roluyle başlamaktadır Genellikle pankreas beta hucrelerinin % 80'i harap olduğunda klinik diyabet bulguları ortaya cıkmaktadır IDDM prediyabet (klinik diyabet oncesi), klinik diyabet, hastalığın iyileşmediği ancak belirtilerin kaybolduğu donem ve kronik (suregen) diyabet olmak uzere 4 doneme ayrılarak incelenmektedir IDDM'e neden olan immunolojik saldırının klinik diyabet bulgularından aylaryıllar once başladığı bilinmekte ve son yıllarda hastalığın prediyabet doneminde saptanıp tedavi edilmesi uzerine yoğunlaşılmaktadır
Cocukluk Doneminde Diyabet Ne Sıklıkla Gorulmektedir?
IDDM sıklığı bakımından ulkeler (bolgeler) arasında belirgin farklılıklar vardır 15 yaş altı cocuklarda IDDM sıklığı Japonya'da 2100000, Finlandiya'da 43100000'dir IDDM insidansı1012 yaş (buyuk pik) ve 23 yaş (kucuk pik) arasında artmaktadır İskandinav ulkelerindeki veriler ozellikle 5 yaş altında IDDM sıklığında artma olduğunu gostermektedir IDDM soğuk bolgelerde ve kış aylarında daha sık gorulurIDDM icin ailesel bir eğilim sozkonusu olmakla birlikte bilinen bir genetik geciş yoktur Tek yumurta ikizlerinden birisinde IDDM varsa diğerinde olma riski %35, IDDM'li anne veya babanın cocuğunda gorulme riski %6, genel populasyondaki risk % 05'dir
Cocukuk Doneminde Diyabetin Bulguları
Diyabetli cocuklar genellikle diyabetin klinik semptomları olan cok idrar yapma (poliuri), cok su icme (polidipsi) ve kilo kaybı bulguları ile hekime başvururlarBu bulgular olduğunda genellikle tanı gucluğu cekilmez Bununla birlikte hastalığın akla gelmemesi veya atipik klinik bulguların gorulmesi tanıda gecikmeye neden olabilir Bazı cocuklar gurultulu bulgularla ve birkac gun icinde gelişen diyabetik ketoasidoz tablosu ile başvurabilirler Acil olmayan başvurudaki bulgular şunlardır:
Daha once idrar kacırmayan cocuklarda enurezis (Gece işemesi) başlaması Bu bulgu idrar yolu enfeksiyonu veya fazla su icmeye bağlanıp diyabet tanısı gozden kacırılabilir
Ozellikle puberte oncesi kızlarda olmak uzere vaginal kandidiyazis (mantar enfeksiyonu)
Kusma (gastroenterite bağlanabilir)
Kronik kilo kaybı veya buyumekte olan cocuğun yeterli kilo alamaması
Huzursuzluk ve okul performansında azalma
Tekrarlayan deri enfeksiyonları
Cocuklarda Diyabet Koması
Diyabetli cocukların %50'si Diyabetik Ketoasidoz adı verilen ağır klinik bulgularla seyredebilir Zamanında farkedilmeyen ve tedavi edilmeyen diyabetik ketoasidoz vakalarında olume yolacan koma tablosu gorulebilir Cocuklarda ağır diyabetik ketoasidoz aşağıdaki bulgularla seyreder
Ağır dehidratasyon (vucudun susuz kalması)
Şok (hızlı nabız atımı, tansiyon duşukluğu, burun kulak parmak ucları vb organlarda morarma )
İnatcı kusma
Vucuttaki sıvının azalmasına rağmen devam eden cok idrar yapma
Sıvı kaybına, yağ ve kas dokusu yıkımına bağlı kilo kaybı
Ketoasidoza bağlı yanaklarda kızarma
Nefeste aseton kokusu
Diyabetik ketoasidoza bağlı derin ve hızlı solunum
Bilinc bozuklukları
Cocukluk cağında diyabet tedavisi
Cocukluk cağında ketoasidoz dışı IDDM tedavisi başlıca 4 bileşenden oluşmaktadır: 1 Diyabet eğitimi, 2 İnsulin yerine koyma tedavisi, 3 Beslenme planlaması ve 4 Egzersiz Bu bolumde diyabet eğitimine kısaca değinildikten sonra insulin replasman tedavisi uzerinde durulacaktır Bu cağdaki IDDM tedavisinin amacları şunlardır:
Ailenin katılımı ile cocukadolesan ve ailenin ihtiyaclarını belirleyerek kişisel diyabet bakım planı hazırlanması
Psikososyal destek
Vucuttaki insulin ve şeker dengesinin kontrolu
Normal buyume ve gelişmenin sağlanması
Bu amaclara ulaşabilmek icin diyabetli cocukların buyume ile değişen ihtiyaclarına duyarlı bir tedavi ekibi tarafından izlenmesi gereklidir Uluslararası Cocuk ve Adolesan Diyabeti Birliği'nin yonergesine gore diyabet tedavi ekibi aşağıdaki kişilerden oluşmalıdır:
Hastanın veya ailenin kendisi
Pediatrik endokrinolog veya cocukadolesan diyabeti konusunda eğitilmiş pediatrist
Diayabet eğitimcisi
Diyetisyen
Psikologsosyal hizmet uzmanı
Diyabet Eğitiminin Onemi
Diyabet eğitimi diyabet tedavisinin en onemli bileşenidir Yakın zamandaki yayınlar diyabet eğitimine insulin tedavisine eşdeğer bir onem verilmesi gerektiğini vurgulamaktadırBunun nedeni diyabet bakımını, dolayısıyla metabolik kontrolun iyileştirilmesini etkileyen en onemli faktorun hastaların kendi kendine bakım becerileri olduğunun gosterilmesidir Cok kucuk yaştaki cocuklar dışındaki her yaştaki cocukların kendi yaşlarına uygun ihtiyacları ve problemleri dikkate alınarak eğitilmeleri gereklidir Bazen yapıldığı gibi ailenin eğitilmesi yeterli gorulmemeli, diyabet bakım bilincinin kucuk yaşlardan itibaren geliştirilebileceği unutulmamalıdır
