Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Coğrafi Keşifler nedir, Coğrafi keşiflerin nedenleri nelerdir, coğrafi keşiflerin önemi, coğrafi keşiflerin sonuçları
Coğrafî keşifler , 15 asır ve 16 yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması nedeniyle başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri açıklama eder Bilimsel bir merak ve yeni ufukların keşfedilmesi duygusu sözkonusu olmakla birlikte temelde bu keşifler bilhassa 15yüzyıldan itibaren açık bir şekilde hesaplı nedenlerden kaynaklanmıştır Birincil keşif denemeleri, Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru, 14 yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler göre yapılmıştır Kanarya Adaları ve Azor Adaları keşfedilmesi, bu girişimlerin sonucudur
Keşiflerin esas nedenleri şunlardır;
Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması, pusulanın ögrenilmesi
Avrupanın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu bildikleri zenginliklere (baharat, ipek ve diger fiziki kaynaklara) ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı
Bilhassa İspanyol ve Portekiz krallıklarınca, kıymetli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi
Hiristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi
Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi
Pusulanın geliştirilmesi
Sağlam gemilerin yapılması
Coğrafya bilgisinin artması ve gözü kara gemicilerin yetişmesi
Avrupada bu gelişimleri takip eden dönemde doğuya varmak isteyen gemiciler,İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar
Kristof Kolomb (14511506), 1492'de Amerika Kıtası'na ulaştığında, aslında ayrıca daha ucuz keza daha kısa yoldan Asya'ya ulaşma arayışı içindeydi Çünkü buradan baharat ve sözde maddeleri ucuz ve hızlı taşımak gibi bir sorun sözkonusuydu Portekizli gemici Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu bulmasından daha sonra Vasko dö Gama, buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı Portekizli Macellan ve Del Kano, dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına dair kesinleştirici sonuclara ulaşmışlardır Venedikli yolcu Marko Polo (12541324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır
Keşiflerin sonuçları
Coğrafî keşifler, Reform ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara bölüştürme ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir bedel olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta değil etmiş, avrupa kültürünü başat kılma sürecini şekillendirmiştir Ayrıca doğal ayrıca de kültürel farklılıkları yok eden bir süreç olmuştur bu Alışılmış Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır
Bunun yanı sıra, coğrafî keşiflerin sonucunda, sözkonusu dönemdeki öbür bilimsel devrimlerle de birleşerek tüm bir dünyayıevreni anlayış tarzı değişime uğramıştır Bu anlayış değişikliği sonucunda ve bu süreçte dünyanın düz yok yuvarlak olduğu, kendi etrafında ve güneşin civarda döndüğü, evrenin merkezi olmadığı ortaya çıkmış, bunların sonucunda bütün bir kâinat kavrayışı değişime ugramıştır Kopernik devrimi denilen zihniyet değişikliginin kaynaklarından birisinin de coğrafi keşifler olduğunu anlatmak yanlış olmaz
Dünya'nın dairesel olduğu ispatlandı bunun sonucunda da kiliseye olan güven azaldı
Kakao,vanilya,domates,patates gibi yeni bitki türleri ve hayvan türleri keşfedildi
Yeni yerler tanındı
Avrupa'da zenginliğin kaynağı toprak olmaktan çıkıp maden olmuştur
Hristiyanlık yeni yayılma alanları buldu
Yeni kültürler keşfedildi
Ticaret yolları yer değiştirdi
Atlas Okyanusu limanları önem kazandıAkdeniz limanları yük kaybetti
Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi
Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan Ipek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur Bu da Osmanlı Devleti'nin vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır Bütün bunlar Osmanlı Devletini fiziki açıdan fena etkilemiştir Daha açık konuşmak gerekirse; Osmanlı Devleti ve öteki müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların değerleri gitmiştir
Coğrafî Keşifler, tüm insanlığı etkilemiştir Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir Akdeniz Limanları, Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti Oysa 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar her tarafta tartı kazanmıştır
Coğrafî Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları gitgide artarak zayıflamış ve Ruslar aleyhinde gerilemiştir Osmanlı İmparatorluğu, Ipekli ve Baharat Yollarına etken olmasına karşın yolların değişmesinden nedeniyle umduklarına ulaşamamıştır Osmanlı İmparatorluğu, ticaret faaliyetlerini baştan geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar atamak zorunda kaldı
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet bildiren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı Bu koşul, Osmanlı Devleti'nde idareli sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır *
Coğrafî keşifler , 15 asır ve 16 yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması nedeniyle başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri açıklama eder Bilimsel bir merak ve yeni ufukların keşfedilmesi duygusu sözkonusu olmakla birlikte temelde bu keşifler bilhassa 15yüzyıldan itibaren açık bir şekilde hesaplı nedenlerden kaynaklanmıştır Birincil keşif denemeleri, Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru, 14 yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler göre yapılmıştır Kanarya Adaları ve Azor Adaları keşfedilmesi, bu girişimlerin sonucudur
Keşiflerin esas nedenleri şunlardır;
Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması, pusulanın ögrenilmesi
Avrupanın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu bildikleri zenginliklere (baharat, ipek ve diger fiziki kaynaklara) ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı
Bilhassa İspanyol ve Portekiz krallıklarınca, kıymetli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi
Hiristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi
Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi
Pusulanın geliştirilmesi
Sağlam gemilerin yapılması
Coğrafya bilgisinin artması ve gözü kara gemicilerin yetişmesi
Avrupada bu gelişimleri takip eden dönemde doğuya varmak isteyen gemiciler,İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar
Kristof Kolomb (14511506), 1492'de Amerika Kıtası'na ulaştığında, aslında ayrıca daha ucuz keza daha kısa yoldan Asya'ya ulaşma arayışı içindeydi Çünkü buradan baharat ve sözde maddeleri ucuz ve hızlı taşımak gibi bir sorun sözkonusuydu Portekizli gemici Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu bulmasından daha sonra Vasko dö Gama, buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı Portekizli Macellan ve Del Kano, dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına dair kesinleştirici sonuclara ulaşmışlardır Venedikli yolcu Marko Polo (12541324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır
Keşiflerin sonuçları
Coğrafî keşifler, Reform ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara bölüştürme ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir bedel olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta değil etmiş, avrupa kültürünü başat kılma sürecini şekillendirmiştir Ayrıca doğal ayrıca de kültürel farklılıkları yok eden bir süreç olmuştur bu Alışılmış Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır
Bunun yanı sıra, coğrafî keşiflerin sonucunda, sözkonusu dönemdeki öbür bilimsel devrimlerle de birleşerek tüm bir dünyayıevreni anlayış tarzı değişime uğramıştır Bu anlayış değişikliği sonucunda ve bu süreçte dünyanın düz yok yuvarlak olduğu, kendi etrafında ve güneşin civarda döndüğü, evrenin merkezi olmadığı ortaya çıkmış, bunların sonucunda bütün bir kâinat kavrayışı değişime ugramıştır Kopernik devrimi denilen zihniyet değişikliginin kaynaklarından birisinin de coğrafi keşifler olduğunu anlatmak yanlış olmaz
Dünya'nın dairesel olduğu ispatlandı bunun sonucunda da kiliseye olan güven azaldı
Kakao,vanilya,domates,patates gibi yeni bitki türleri ve hayvan türleri keşfedildi
Yeni yerler tanındı
Avrupa'da zenginliğin kaynağı toprak olmaktan çıkıp maden olmuştur
Hristiyanlık yeni yayılma alanları buldu
Yeni kültürler keşfedildi
Ticaret yolları yer değiştirdi
Atlas Okyanusu limanları önem kazandıAkdeniz limanları yük kaybetti
Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi
Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan Ipek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur Bu da Osmanlı Devleti'nin vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır Bütün bunlar Osmanlı Devletini fiziki açıdan fena etkilemiştir Daha açık konuşmak gerekirse; Osmanlı Devleti ve öteki müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların değerleri gitmiştir
Coğrafî Keşifler, tüm insanlığı etkilemiştir Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir Akdeniz Limanları, Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti Oysa 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar her tarafta tartı kazanmıştır
Coğrafî Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları gitgide artarak zayıflamış ve Ruslar aleyhinde gerilemiştir Osmanlı İmparatorluğu, Ipekli ve Baharat Yollarına etken olmasına karşın yolların değişmesinden nedeniyle umduklarına ulaşamamıştır Osmanlı İmparatorluğu, ticaret faaliyetlerini baştan geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar atamak zorunda kaldı
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet bildiren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı Bu koşul, Osmanlı Devleti'nde idareli sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır *
