Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Sars Cov-2 virüsünün neden olduğu hastalığa Covid -19 denir. Sars Cov-2 bir coronavirüstür. Coronavirüsler Coronaviridae ailesindendirler. Günlük hayatta coronavirüsler çoklukla üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına ya da nezleye neden olan ve klinik olarak hafif seyreden hastalıklara neden olan virüslerdir. Sars Cov-2 esas teneffüs yoluyla bulaşır. Sars Cov-2’nin bedenin bir çok hücresinde bulunan ACE-2 denen reseptörlere bağlanabilme yeteneği vardır. Hastalığı kıymetli yapan faktörler bireyden şahsa çok kolay bulaşması ve değerli sayıda hastada akciğer tutulumu yani covid-19 pnömonisi (zatürresi) yapmasıdır. Covid-19 pnömonisi olanların bir kısmında yaygın akciğer tutulumu nedeniyle ağır teneffüs yetmezlikleri ve yapay teneffüs aygıtına bağlı olarak ağır bakım takibi gerekli olabilmektedir. Bu hastaların bir kısmı maalesef hayatlarını kaybedebilmektedirler. Amerikan Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) web sitesinde yayınlanan bir makaleye nazaran, Covid 19 hastalığı nedeniyle hastaneye yatanlarda mevt oranı mevsimsel grip nedeniyle hastaneye yatanlarla karşılaştırıldığında 5 kattan daha fazla olabileceği gösterilmiştir. Başka yandan tüm Sars Cov-2 virüsü bulaşan hastalara bakıldığında hastaların birçoklarında hastalığın asemptomatik formda ya da üst teneffüs yolu enfeksiyonu belirtileriyle seyrettiği gözlenmektedir. Oransal olarak teneffüs yetmezliği ve vefatla sonuçlanan olgu sayısı az olsa da hastalık süratli bir biçimde çok fazla bireye bulaştığı için ağır Covid-19’lu hastaların sayısı da fazla olmaktadır.
Covid-19 nasıl bulaşır?
Sars Cov-2 virüsü ile enfekte bir birey virüs içeren küçük partikül ve damlacıkları öksürük, hapşırık, konuşma vs. ile ortam havasına bıraktığında virüs içeren bu partikül ya da damlacıklar öteki beşerler tarafından teneffüs yoluyla alınabilirler ve böylelikle bu bireylere virüs bulaşabilir. Teneffüs yolu Sars Cov-2 virüsünün temel bulaş yoludur. Bundan diğer enfekte kişi tarafında ortam havasına bırakılan ve virüs içeren bu partikül ya da damlacıklar başka bireylerin ağızlarına burunlarına gözlerine direkt olarak yapışabilirler. Ya da bazen bu partikül ya da damlacıklar etraftaki eşyalara bulaşabilirler. Bu etraftaki eşyalara dokunmak nedeniyle de bulaş olabilir. Eşya teması ile virüs bulaşı olabileceği kabul edilse bile bu mümkünlük epeyce düşüktür. Teneffüs yolu ile ağız, burun, üst hava yolları ve akciğerlerin gaz alışverişi yapılan en küçük ünitesi olan alveollere kadar virüs bulaşı olabilir. O nedenle maske takmak virüs bulaşını önlemek ismine çok kıymetlidir. Virüs bulaşı olan ya da virüs maruziyeti olan her birey hasta olmamaktadır. Bu da insanların bir kısmında virüse karşı doğal bir bağışıklık olabileceğini düşündürmektedir.
Covid-19 belirtileri nelerdir?
Covid-19’lu hastalarda hafif hastalık belirtilerinden ağır hastalık belirtilerine kadar değişen geniş bir belirti çeşitliliği vardır. Virüse maruziyettten 2-14 gün sonra belirtiler ortaya çıkabilir. Covid-19’un esas belirtileri, boğaz ağrısı, burun akıntısı, ateş, titreme, öksürük, nefes darlığı, çabuk yorulma, halsizlik, kas ağrıları, eklem ağrıları, sırt ağrısı, tüm bedende ağrı, baş ağrısı, tat ya da koku kaybı, bulantı, kusma, ishaldir. Hastalarda bunlardan öteki belirtiler de ortaya çıkabilir. Hastalarda tüm semptomların olması beklenmez.Eşlik eden kronik hastalığı olanlarda ya da yaşlılarda ek belirtiler de olabilir.
Covid-19 neden hayat tehdit edici bir hastalıktır?
COVİD-19’da görülen esas sorun akciğer tutulumudur. Sars Cov-2 virüsünün en değerli özelliklerinden bir tanesi akciğerlerde tip-2 hücrelerinde bulunan ACE-2 reseptörlerine kolay yapışması ve bu hücrelerin içine kolay girmesidir. Akciğerlerdeki en önemli tip 2 hücrelerine bağlanan ve bu hücrelere giren virüs bir dizi iltihabi olayları başlatır; akciğerlere birçok iltihabi hücre gelir. Aslında akciğerlere gelen yabancı partikül ya da mikroorganizmalara akciğerler çabucak hemen her vakit iltihabi bir tepki ile karşılık verirler. Covid-19’da da bu böyledir. Akciğer tutulumu olan hastaların değerli bir kısmında süreç akciğerlerde değerli bir sorun bırakmadan güzelleşmeyle sonlanır lakin bir kısım hastada akciğer tutulumu olağandışı bir inflamatuar (iltihabi) karşılığa yol açabilir bu da akciğerlerde tutulumun yaygınlaşmasına ve ağır teneffüs yetmezliğine yol açabilir. Farklı nedenlerle de akciğerlerde Covid-19 pnömonisi yaygınlığı artabilir ve teneffüs yetmezliği gelişebilir. Ağır teneffüs yetmezliği gelişmiş hastalara yapay teneffüs aygıtıyla yüksek oranda oksijen vermek gerekebilir. Bundan öteki Covid-19’lu hastalarda öbür zatürelerde görülenden daha fazla pıhtılaşma problemleri görülebilmektedir. Akciğerlerde lokalize pıhtılar (trombi) olabileceği üzere akciğerlerin büyük damarlarında da pıhtılar gözlenebilir. Teneffüs yetmezliğine katkıda bulunan en kıymetli faktörlerden bir tanesi de Covid-19’da gözlenen bu pıhtı oluşması durumudur. Kalp üzere bedenin bir çok organında da ACE-2 reseptörleri bulunduğundan Covid-19’lu hastaların başka organları da Sars Cov-2 virüsü tarafından etkilenmiş olabilir.
Covid-19 tedavisi nasıldır?
Covid-19’un bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Covid 19’lu hastalarda Sars Cov-2 virüsüne mahsus hastalığı tam olarak uygunlaştıran bir ilaç yoktur. Monoklonal antikorların hastalığın erken devirlerinde yararlı olabilecekleri gösterilmiştir. Hastanede yatan hastalar uygun hidrasyonu ve vitaminleri içeren takviye tedavisi, kan sulandırıcı ilaçlar, kortizon tedavisi ve oksijen tedavisi üzere tedavilerden yarar görebilirler. Kimi hastalar için ağır bakım takibi ve yapay teneffüs aygıtı kullanımı gerekli olabilmektedir.
Salgın hastalıklarda yapılması gereken en kıymetli süreç hasta olmayı ve dolayısı ile hastalığın yayılmasını önlemektir. Bunun için en aktif formül ise aşı yapılmasıdır. Aşı olmanın yanı sıra hijyen, bilhassa Covid-19 hastalığı yüksek oranda teneffüs yoluyla bulaştığı için, izolasyon/temas kurallarına uyulması ve maske takılması çok kıymetlidir.
