Cumhurbaşkanı'nın maaşı: Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü

Avrupa’da bu yıl itibariyle toplam 27 ülkede taban fiyat uygulaması bulunuyor. Ancak 27 ülke ortasında Türkiye’deki taban fiyat düzeyi avro bazında 23’üncü sırada. Avronun pahalı olması bu durumun temel nedeni olarak gösterilebilse de geçmişte durum bu derece vahim değildi.

2004 yılında Türkiye’deki taban fiyat, 23 ülkede 12’nci sırada yer alıyordu. Bu gerilemede gerek ülkenin son yıllarda yaşadığı ekonomik sakinlik gerekse de döviz kurlarının üst istikametli hareketi tesirli oldu. 

Bilhassa son yıllarda taban fiyat çok daha fazla yurttaşın hayatını etkilemeye başladı. Emek örgütlerinin raporlarına nazaran fiyatlı çalışanların yüzde 40’ının minimum fiyat civarında gelir elde ettiği düşünülüyor. Taban fiyatlı oranındaki bu yüksek düzeyle Türkiye açık orta farkla Avrupa birincisi durumunda.



Öte yandan taban fiyat döviz bazında gerilerken Türkiye devlet lideri maaşının minimum fiyata oranında dünya liderliğine oynuyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) her yıl devlet maaşının minimum fiyatın kaç katı olduğunu ülkelere nazaran sıralıyor. OECD’nin 2017 yılı datalarına nazaran Türkiye, taban fiyata nazaran cumhurbaşkanının en yüksek maaş aldığı 4’üncü ülke pozisyonunda.

1. KÜME: Taban fiyatın 7-9 katı maaşı olan önderler;

(Türkiye bu kümede olsaydı cumhurbaşkanı 14 bin ile 18 bin lira ortasında maaş alacaktı)

DİSK-AR’ın “2019 minimum fiyat gerçeği” raporuna nazaran Portekiz, İspanya, Slovenya, Hollanda ve Polonya’da cumhurbaşkanı/başbakan maaşları minimum fiyatın 7 katı ile 9 katı ortasında değişiyor.

2. KÜME: Minimum fiyatın 10-15 katı maaşı olan önderler

(Türkiye bu kümede olsaydı cumhurbaşkanı 20 bin ile 30 bin lira ortası maaş alacaktı)

İsrail, Fransa, İngiltere, Belçika, Japonya, Kanada, Yeni Zelanda üzere ülkelerde 10 ile 15 kat ortasında değişiyor.



3. KÜME: Minimum fiyatın 15-20 katı maaşı olan başkanlar

(Türkiye bu kümede olsaydı cumhurbaşkanı 30 bin ile 40 lira ortası maaş alacaktı)

Avrupa’da minimum fiyata nazaran en yüksek maaş alan başkan ise minimum fiyatın 18 katı maaş alan Almanya’da. Türkiye cumhurbaşkanına, Alman önderle eşit düzeyde maaş verseydi, Erdoğan’ın maaşının yaklaşık 38 bin lira olması gerekiyordu. Avrupa’da taban fiyata nazaran en yüksek maaş alan önder sıralamasında Almanya’ya 17 kat ile Macaristan takip ediyor. Avustralya’da ise mevcut oran 19 kat.

4. KÜME: Minimum fiyatın 20 katından fazla maaşı olan başkanlar

(Türkiye bu kümede ve cumhurbaşkanı maaşı minimum fiyatın 37 katı)

Avrupa’da kendi ülkesinin minimum fiyatının 20 katından daha fazla maaş alan başkan yok. Fakat dünyanın çeşitli ülkelerinde bu düzeyde maaşı olan önderler bulunuyor. Listede başı çeken ve Erdoğan’ın da başkanlık sistemini örnek aldığı ülke Meksika’ydı. Meksika’da devlet lideri taban fiyatın yaklaşık 150 katını kazanıyordu. Lakin ülkede son devlet lideri Lopez Obrador 2018 yılında yaptığı bir açıklamayla kendi maaşını yüzde 50’den fazla düşürerek 5 bin 707 dolar maaş alacağını duyurdu. Türkiye’nin bu alandaki yeni rakibi ise Şili. Şili’de devlet lideri minimum fiyatın 38 katı kadar maaş alıyor. Türkiye’de ise 2019 yılı itibariyle 74 bin 500 lira maaş alan cumhurbaşkanı 2 bin 20 lira olan taban fiyatın yaklaşık 37 katını kazanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2020 yılındaki maaşı ise 81 bin 250 liraya çıkarılırken, 2020’deki taban fiyatın ne kadar olacağı yıl sonunda minimum fiyat tespit komitesinin kararına bağlı.

AVRUPA'DA TABAN ÜCRET*



Lüksemburg: 2 bin 71 avro
İrlanda: Bin 656 avro
Hollanda: Bin 626 avro
Belçika: Bin 594 avro
Fransa: Bin 521 avro
B. Krallık: Bin 489 avro
İspanya: Bin 50 avro
Slovenya: 887 avro
Malta: 762 avro
Yunanistan: 721 avro
Portekiz: 700 avro
Litvanya: 555 avro
Estonya: 540 avro
Polonya: 523 avro
Slovakya: 520 avro
Çekya: 519 avro
Macaristan: 464 avro
Romanya: 446 avro
Letonya: 430 avro
Türkiye: 397 avro
Sırbistan: 308 avro
Arnavutluk: 308 avro
Bulgaristan: 286 avro
* Aktüel kurlar ve brüt minimum fiyat üzerinden hesaplanmıştır.

Ozan Gündoğdu/Birgün