Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Cumhuriyet Bayramı Drama, Piyes, Tiyatro
29 Ekim CumhuriyeTiyatro
Cumhuriyet Bayramı Drama Örneği
Üniversiteyi hedefleyen bir gençle bu yolun başında, koşmadan yorulan bir gencin karşılaşması ve kıyaslanması üstüne
SAHNE I
SAHANLATICI: Mustafa Kemal, uzun zamandır açığa hariç tutmak için uğraştığı Cumhuriyet düşüncesini uygulamaya sokabilmek için İsmet Paşa hükûmetinin istifa etmesini istemiştir İsmet Paşa hükûmeti istifa etmiştir 29 Ekim ’de yeni hükûmetin seçimi yapılacaktır
(Bir masa civarda birkaç arkadaşı vardır)
28 Ekim 1923 Pazar akşamı MKemal ve arkadaşları yemektedir M Kemal, bir ara arkadaşlarına şöyle der:
MKEMAL: Yarın Cumhuriyet ’i ilan edeceğiz
(Kabul Etme sözleri duyulur)
1 BIREY: Çok uygun bir karar Paşam
2 BIREY:Bu kayda değer karar için en uygun zamandır Paşam
1 KIŞIeki Paşam, nasıl bir yol izleyeceğizBu düşünceye karşı çıkanlar olacaktır
M KEMAL: Arkadaşlar, bu konuyu daha önce sizlerle konuşmaya gereksinim ve gereklilik görmedimÇünkü sizlerin de benim gibi düşündüğünüzden katiyen kararsızlık etmedim Milletimizin refahı ve huzuru için her türlü güçlüğe karşısında durmasını bildikŞimdi benzer ırk için belki de en büyük iyiliği yapacağızBu konuda ardına kadar yanımda olacağınızı biliyorum
1 KIŞI:Muhakkak Paşam
MKEMAL:Acilen nasıl hareket edeceğimizi planlayalım
(sahne kararır)
ANLATICI: Arkadaşları o gece köşkten ayrılırlar; yalnızca İsmet Paşa kalırO akşam Mustafa Kemal ve İsmet Paşa müsvedde bir kanun tasarısı hazırlarlar öncelikle o akşam kağıt üzerine dökülen şu maddeler, Cumhuriyetimizin en büyük nitelikleri olarak kurallaşır
MKEMAL: İsmet, ilk olarak 1921 anayasamızın devlet şeklini tespit eden maddelerinde şansın dönmesi yapmalıyızBirinci maddeye elbette Türkiye devletinin hükumet şekli Cumhuriyettir Maddesini eklemeliyiz
İSMET PAŞA:Türkiye devleti Büyük Insanlar Meclisi göre yöneticilik olunur Şeklinde bir maddeyi de ekleyelim Hem devlet başkanı ile ilgili de bir madde eklemeliyiz
MKEMAL: Bu konuda şöyle bir madde ekleyelim: Türkiye Cumhurbaşkanı Büyük Halk Müziği Meclisi tarafından bir seçim dönemi için seçilirCumhurbaşkanı devletin başıdır
İSMET PAŞA: Bunlar yeni Türkiye Devleti için çok büyük ve kayda değer kararlar PaşamUmarım muvaffak oluruz
MKEMAL: Bundan asla şüphe etmedim Paşam, asla kararsızlık etmedim
(Perde kapanır)
SAHNE II
( Meclis sahnesi oluşturulur)
ANLATICI:29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 1000 ’da milletvekilleri yeni hükumeti yeğlemek için Fethi Beyin başkanlığında toplanırlarBu sırada M:Kemal Çankaya köşkündedirAncak bakanlar kurulu için verilen yeni liste yüzünden tartışmalar başlar
BAŞKAN FETHİ BEY: IDARE HEYETI hazırlık özelliğinde olmak üzere bir bakanlar kurulu listesi hazırladı IDARE HEYETI, belli bir şey tespit etmiş değildirKarar saygın kurulumuzundur Bu listeyi genel kurulumuza sunuyorum
CELAL BEY:Bu listedeki isimler çekilen hükumetten daha kaslı değildirBizden rahat ve yenilikler isteyen bir ahali var, seçimde telaş etmeyelimÖzellikle hükûmet başkanını seçerken iyi düşünelim
SAİP BEY:Meclis başkanlığına Fethi Beyi, başbakanlığa İsmet Paşa ’yı seçilmelidir
EKREM BEY:Yeni hükumet, eski hükumetin boşluğunu doldurabilecek mi?M Kemal Paşa Hazretleri mümkünse bu konudaki görüşlerini açıklasın, aydınlanalım
ZÜLFÜ BEY:Yetki parti meclisinindir, yönetim kurulunun değildirParti meclisi toplanmalıdır
MEHMET EFENDİ: Seçilecek hükumet oysa bir ay dayanabilir Hükumetlerin çoğu kez değişmesi memleketimiz ve milletimiz için fena ve kuvvet bir durumdur Hükumet istifa sebebini açık açık anlatmazsa herhangi bir seçime katılmam
VASIF BEY: İsmet Paşa bu halk için koskocoman işler başarmıştır; fakat memleketi ve milleti neden bırakmıştırLiderlerimiz bizi aydınlatmamıştırİsmet Paşa neden görevi bırakmıştır?
NECATİ BEY: Memleketin güvendiği kimselerin bizi bırakıp ayrılmalarını kabul edemeyizİçeriye ve dıştan karşı kaslı bir hükumete ihtiyacımız var Mustafa Kemal Paşa bizi aydınlatmalıdır
BAŞKAN FETHİ BEY:Arkadaşlar, bu liste ne Paşanın, ne de yönetim kurulumuzundur
FİKRİ BEY: Vasıf ve Necati Beyin düşüncelerine katılıyorum Memleket sütliman değildir Memleket idaresi rasgele yapılacak bir seçime terkedilemez Kaslı şahıslardan oluşması lüzumlu
İLYAS SAMİ BEY: Bunalımın doğduğu gün giderilmesi gerekir Bir hükumet başkanı seçelim, bu birey arkadaşlarını toplasın ve bir hükumet kurulsun
ITIBAR BEY: Arkadaşlar acele etmeyelim, bu her memlekette görülen şeydir Hepimiz vatanın saadetini düşünüyoruz Önce hükumetin görevini kesin edelim, meclis görüşlerini söylesin, daha sonra da Reis Paşa düşüncelerini açıklasın Bir sonuca varalım
EYÜP SABRİ EFENDİ: Bir tercih zorunlu gibi görünüyor
RECEP BEY: Arkadaşlar, üç esaslı noktaya dokunacağım: Birincisi şekil, ikincisi egzersiz eksikliği, üçüncüsü manevi birliğimizde açılan gediktirŞekillerde eksiklik olursa iyi netice vermezEldeki listede bulunan arkadaşlar hangi zamanda, hangi şartlar altında çalışacaklar? Bu belli yok Kuvvetli bir şahıs, kendi arkadaşları arasından bir hükumet kurmalı
TALAT BEY: Hükumet başkanın görevi nedir? Önce bu gibi sorunları halletmeliyiz Gazi Paşa bizi aydınlatmalıdır
BAŞKAN FETHİ BEY: Arkadaşlar, bu görüşmeler yeterlidir Kemalettin Sami Paşa meselenin çözümü için Gazi Paşa ’yı görevlendiren bir öneri sunmuştur Şu Anda bunu oyluyorum
(Oylama yapar)
Önergeyi kabul edenler,
Kabul edilmiştir
(Perde kapanır)
SAHNE III
ANLATICI: Önergenin kabul edilmesi sonucu Mustafa Kemal Paşa toplantıya eğlence edilir Mustafa Kemal, buluşma salonuna girer girmez kürsüye çıkar ve şu teklifi ortaya koyar
MUSTAFA KEMAL: Efendiler, hükumet üyelerinin seçimi konusunda görüntü birliğine varılamadığı anlaşılmıştır Bana bir saat kadar müsaade buyurun, bir çözüm getireceğim
BAŞKAN FETHİ BEY:Mustafa Kemal Paşa ’nın bu teklifini kabul edenler(Eller kalkar) Kabul edilmiştir Paşam
ANLATICI : Mustafa Kemal Paşa, bu bir saat içinde zorunlu kişileri odasına çağırır ve 28 Ekim gecesi İsmet Paşa ile hazırladıkları kanun tasarısını gösterirMeclis saat 1330 ’da baştan toplanır Ilk söz Mustafa Kemal ’ indir
MUSTAFA KEMALaygıdeğer arkadaşlar,üstünde durduğumuz meselenin çözümünde karşılaşılan güçlüklerin sebebi anlaşılmıştır sanırımEksiklik ve yanlış uygulamakta olduğumuz yöntem ve şekildedirŞu andaki anayasamıza göre hükumet seçmek için bütün arkadaşlar bakanları ve hükumeti tercih etmek zorunda kalıyorArtık bu güçlüğün giderilmesi zamanı gelmiştirBu meselenin çözümü için görevlendirildimBen de düşündüğüm şekli saptama ettimOnu önerge edeceğimTeklifim kabul edilirse kaslı ve kendi içinde düzenli bir hükumet düzenlemek mümkün olacaktırDevletimizin şekil ve niteliğini saptayan ve hepimiz için bir maksat olan anayasamızın bazı noktalarına açıklık getirmek gerekiyorTeklifim şudur:
ANLATICI: Mustafa Kemal Paşa kanun tasarısını katiplerden birine verir, dizayn okunur Mustafa Kemal Paşa ’nın teklifinin özünde Cumhuriyet düşüncesi olduğu anlaşılınca tartışmalar başlar
DEĞIŞMEZ BEY: Hükumetin bu şekilde kurulması fikrini kabul ediyorum; ancak tüzük değişikliğiyle meseleyi çözmek muhtemel değildirBiz derhal sadece başbakan seçelim, tüzük değişikliğini sonra düşünürüz
HAZIM BEY:Anayasa değişikliğini biz burada yapamayızMilletin varlığını ilgilendiren kanunların burada emin bir şekilde tespit edilmesine taraftar değilimBiz sadece hükumet bunalımına çare bulalım
YUNUS NADİ BEY:Hazım Beye şunu söylemek istiyorum: Hangi memleket ilk kez anayasa kanunu yaparsa o meslek için kurucu meclis oluşturulur ; fakat bizde bununla ilgili bir düzenleme bulunmuyorBiz de bu gibi şartların değişmesi olmuşturBuna yetkimiz vardırKararsızlığa gerek yokturBiz çözümü paşa ’ya bıraktık, o da bize bu teklifi getirdiTeklif edilen şekil zaten vardır, acilen yalnızca adını koyacağız
HALİL BEY:Anayasa değişikliğine yetkimiz vardırFakat yapılacak şartların değişmesi, vatan ve milletimizin saadetini sağlayabilecek mi?Bunu hukukçu arkadaşlar açıklasınlarAçıklama yapılmazsa bu değişikliklere taraftar değilim
HAMDULLAH SUPHİ:Gazi Paşa ’nın teklifi yeni değildirDört yıl önce yapılan kanunun daha açık ifadesidirBunun karşısında laf söyleyecekler zaman kaybına yol açarlarTeklif anında görüşülmelidir
SEYİT BEY: Kanunların en iyisi şartlardan ve ihtiyaçtan doğmuş olanıdırİhtiyaç ise meydandadırTeklif edilen şekilde bir buluş yokturZaten yürürlükte olan şeklin daha açık ifadesidir
İSMET PAŞA: Parti Başkanının teklifini kabule ihtiyaç kesindirBütün dünya bizim hükumet şeklini görüştüğümüzü biliyor Bu görüşlerimizin açıklamamak karışıklığı sürdürmek demektir Avrupa diplomatları “Sizin devlet başkanınız değil Diyorlar “Hükumetin başkanı devlet başkanınızsa idare şekliniz ne? diyorlar Idare şeklimizin ne olduğunu soruyorlar Arkadaşlar cumhurbaşkanı olmadan başbakan seçilmesini arzetmek yolsuzluk olur, keşmekeş doğurur Başbakanın seçilebilmesi için Gazi Paşa Hazretlerinin teklifinin kanunlaşmazsı gerekir
HAYSIYET BEY: Hükumet şekillerinin teker teker sayılmasına lüzum yoktur Bağımsızlık şartsız milletindir Kime sorarsanız sorunuz, bu Cumhuriyettir Doğan çocuğun adıdırAma bu ad bazılarına güzel gelmezmiş, varsın gelmesin
YUSUF KEMAL BEY: Kanun kabul edilmelidir Bu konuda gerekli işlemin tamamlanmasını önerge ederim
ANLATICI: Saat 1800 ’dir Bir Takım milletvekillerinin itirazlarına karşın ; kanun teklifi hazırlanır
BAŞKAN FETHİ BEY: Tasarının öncelikli ve hemencecik görüşülmesini önerge ediyorum
(Kabul sesleri duyulur)
Arkadaşlar Gazi Paşa kadar hazırlanan kanun tasarısını kabul edenler?
(Kabul ve Yaşasın Cumhuriyet! Sesleri duyulur)
ANLATICI:Cumhuriyetin kabulünün arkasında cumhurbaşkanı seçimine geçilir ve sonuç şöyle bildirilir:
BAŞKAN FETHİ BEY: Türkiye cumhurbaşkanlığı için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve cumhurbaşkanlığına 158 üye, oybirliğiyle Ankara milletvekili Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini seçmişlerdir
Şu Anda kendisini kürsüye davet ediyorum
MKEMALaygıdeğer arkadaşlar, dünya çapında önemli ve mucizevi olaylar karşı, saygın milletimizin hakiki uyanıklılığının ve şuurunun bir belgesi olan anayasamızın bir takım maddelerini açıklığa kavuşturmak için kurulan heyetinize sunulan kanun tasarısının kabulü dolayısıyla Türkiye Devletinin zaten bütün dünyaca bilinen, bilinmesi gereken mahiyeti milletlerarası adıyla adlandırıldıBunun emrindeki bir gereği olmak üzere bugüne değin meclis başkanlığında bulundurduğunuz arkadaşınıza cumhurbaşkanı ünvanı vermiş bulunuyorsunuzBu münasebetle şimdiye kadar hakkımda gösterdiğiniz sevgi, açık sözlülük ve güveni bir defa daha göstermekle yüksek değerbilirliğinizi ispat etmiş oluyorsunuzBundan nedeniyle ulu heyetinize gönlümün tüm samimiyeti ile teşekkürlerimi talep ederim
Efendiler, asırlardan beri Doğuda haksızlığa ve zulme uğramış milletimiz, Türk milleti sahiden soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden mahrum zannediliyordu
Son yıllarda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, tutarlılık ve anlayış kendi hakkında fena düşünenlerin ne değin tedbirsiz ve ne kadar gerçeği görmekten uzak , görünüşe aldanan ahali olduğunu pek hoş ispat ettiMilletimiz kendisinde var olan vasıfları ve değeri , hiükumetin yeni adıyla medeniyet dünyasına fazla daha kolaylıkla gösterebilecektirTürkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında tuttuğu yere değerinde olduğunu eserleriyle ispat edecektir
Arkadaşlar, bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son 4 yıl içinde kazandığı zafer, bundan daha sonra da birkaç misli olarak kendini gösterecektirBendeniz fazla önemli gördüğüm bir noktadaki ihtiyacı arz etmek zorundayım O gereksinim, ulu heyetinizin şahsıma gösterdiği sevgi, güven ve desteğin devamıdırAncak bu sayede ve Tanrı ’ nın yardımıyla bana verdiğiniz ve vereceğiniz görevleri en iyi şekilde yapabileceğimi ümit ediyorum
Her Zaman sayın arkadaşlarımın ellerine çok arkadaşça ve sıkı bir şekilde yapışarak kendimi onların şahıslarından bir an bile uzaktan görmeyerek çalışacağım Her Zaman milletin sevgi ve güvenine dayanarak hep birlikte ileri gideceğizTürkiye Cumhuriyeti mesut, başarılı ve muzaffer olacaktır
(Perde kapanır)
ANLATICI: Cumhuriyet kararı 29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 20 30 ’da verildi 2045 ’te
Cumhurbaşkanı seçildi Durum aynı gece tüm memlekete bildirildi ve bitmiş gece yarısından daha sonra 101 pare top atılarak duyuru edildi
( Fonda 10Yıl Marşı çalar)
HAZIRLAYAN: ÖMÜR SAĞKAL *
29 Ekim CumhuriyeTiyatro
Cumhuriyet Bayramı Drama Örneği
Üniversiteyi hedefleyen bir gençle bu yolun başında, koşmadan yorulan bir gencin karşılaşması ve kıyaslanması üstüne
SAHNE I
SAHANLATICI: Mustafa Kemal, uzun zamandır açığa hariç tutmak için uğraştığı Cumhuriyet düşüncesini uygulamaya sokabilmek için İsmet Paşa hükûmetinin istifa etmesini istemiştir İsmet Paşa hükûmeti istifa etmiştir 29 Ekim ’de yeni hükûmetin seçimi yapılacaktır
(Bir masa civarda birkaç arkadaşı vardır)
28 Ekim 1923 Pazar akşamı MKemal ve arkadaşları yemektedir M Kemal, bir ara arkadaşlarına şöyle der:
MKEMAL: Yarın Cumhuriyet ’i ilan edeceğiz
(Kabul Etme sözleri duyulur)
1 BIREY: Çok uygun bir karar Paşam
2 BIREY:Bu kayda değer karar için en uygun zamandır Paşam
1 KIŞIeki Paşam, nasıl bir yol izleyeceğizBu düşünceye karşı çıkanlar olacaktır
M KEMAL: Arkadaşlar, bu konuyu daha önce sizlerle konuşmaya gereksinim ve gereklilik görmedimÇünkü sizlerin de benim gibi düşündüğünüzden katiyen kararsızlık etmedim Milletimizin refahı ve huzuru için her türlü güçlüğe karşısında durmasını bildikŞimdi benzer ırk için belki de en büyük iyiliği yapacağızBu konuda ardına kadar yanımda olacağınızı biliyorum
1 KIŞI:Muhakkak Paşam
MKEMAL:Acilen nasıl hareket edeceğimizi planlayalım
(sahne kararır)
ANLATICI: Arkadaşları o gece köşkten ayrılırlar; yalnızca İsmet Paşa kalırO akşam Mustafa Kemal ve İsmet Paşa müsvedde bir kanun tasarısı hazırlarlar öncelikle o akşam kağıt üzerine dökülen şu maddeler, Cumhuriyetimizin en büyük nitelikleri olarak kurallaşır
MKEMAL: İsmet, ilk olarak 1921 anayasamızın devlet şeklini tespit eden maddelerinde şansın dönmesi yapmalıyızBirinci maddeye elbette Türkiye devletinin hükumet şekli Cumhuriyettir Maddesini eklemeliyiz
İSMET PAŞA:Türkiye devleti Büyük Insanlar Meclisi göre yöneticilik olunur Şeklinde bir maddeyi de ekleyelim Hem devlet başkanı ile ilgili de bir madde eklemeliyiz
MKEMAL: Bu konuda şöyle bir madde ekleyelim: Türkiye Cumhurbaşkanı Büyük Halk Müziği Meclisi tarafından bir seçim dönemi için seçilirCumhurbaşkanı devletin başıdır
İSMET PAŞA: Bunlar yeni Türkiye Devleti için çok büyük ve kayda değer kararlar PaşamUmarım muvaffak oluruz
MKEMAL: Bundan asla şüphe etmedim Paşam, asla kararsızlık etmedim
(Perde kapanır)
SAHNE II
( Meclis sahnesi oluşturulur)
ANLATICI:29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 1000 ’da milletvekilleri yeni hükumeti yeğlemek için Fethi Beyin başkanlığında toplanırlarBu sırada M:Kemal Çankaya köşkündedirAncak bakanlar kurulu için verilen yeni liste yüzünden tartışmalar başlar
BAŞKAN FETHİ BEY: IDARE HEYETI hazırlık özelliğinde olmak üzere bir bakanlar kurulu listesi hazırladı IDARE HEYETI, belli bir şey tespit etmiş değildirKarar saygın kurulumuzundur Bu listeyi genel kurulumuza sunuyorum
CELAL BEY:Bu listedeki isimler çekilen hükumetten daha kaslı değildirBizden rahat ve yenilikler isteyen bir ahali var, seçimde telaş etmeyelimÖzellikle hükûmet başkanını seçerken iyi düşünelim
SAİP BEY:Meclis başkanlığına Fethi Beyi, başbakanlığa İsmet Paşa ’yı seçilmelidir
EKREM BEY:Yeni hükumet, eski hükumetin boşluğunu doldurabilecek mi?M Kemal Paşa Hazretleri mümkünse bu konudaki görüşlerini açıklasın, aydınlanalım
ZÜLFÜ BEY:Yetki parti meclisinindir, yönetim kurulunun değildirParti meclisi toplanmalıdır
MEHMET EFENDİ: Seçilecek hükumet oysa bir ay dayanabilir Hükumetlerin çoğu kez değişmesi memleketimiz ve milletimiz için fena ve kuvvet bir durumdur Hükumet istifa sebebini açık açık anlatmazsa herhangi bir seçime katılmam
VASIF BEY: İsmet Paşa bu halk için koskocoman işler başarmıştır; fakat memleketi ve milleti neden bırakmıştırLiderlerimiz bizi aydınlatmamıştırİsmet Paşa neden görevi bırakmıştır?
NECATİ BEY: Memleketin güvendiği kimselerin bizi bırakıp ayrılmalarını kabul edemeyizİçeriye ve dıştan karşı kaslı bir hükumete ihtiyacımız var Mustafa Kemal Paşa bizi aydınlatmalıdır
BAŞKAN FETHİ BEY:Arkadaşlar, bu liste ne Paşanın, ne de yönetim kurulumuzundur
FİKRİ BEY: Vasıf ve Necati Beyin düşüncelerine katılıyorum Memleket sütliman değildir Memleket idaresi rasgele yapılacak bir seçime terkedilemez Kaslı şahıslardan oluşması lüzumlu
İLYAS SAMİ BEY: Bunalımın doğduğu gün giderilmesi gerekir Bir hükumet başkanı seçelim, bu birey arkadaşlarını toplasın ve bir hükumet kurulsun
ITIBAR BEY: Arkadaşlar acele etmeyelim, bu her memlekette görülen şeydir Hepimiz vatanın saadetini düşünüyoruz Önce hükumetin görevini kesin edelim, meclis görüşlerini söylesin, daha sonra da Reis Paşa düşüncelerini açıklasın Bir sonuca varalım
EYÜP SABRİ EFENDİ: Bir tercih zorunlu gibi görünüyor
RECEP BEY: Arkadaşlar, üç esaslı noktaya dokunacağım: Birincisi şekil, ikincisi egzersiz eksikliği, üçüncüsü manevi birliğimizde açılan gediktirŞekillerde eksiklik olursa iyi netice vermezEldeki listede bulunan arkadaşlar hangi zamanda, hangi şartlar altında çalışacaklar? Bu belli yok Kuvvetli bir şahıs, kendi arkadaşları arasından bir hükumet kurmalı
TALAT BEY: Hükumet başkanın görevi nedir? Önce bu gibi sorunları halletmeliyiz Gazi Paşa bizi aydınlatmalıdır
BAŞKAN FETHİ BEY: Arkadaşlar, bu görüşmeler yeterlidir Kemalettin Sami Paşa meselenin çözümü için Gazi Paşa ’yı görevlendiren bir öneri sunmuştur Şu Anda bunu oyluyorum
(Oylama yapar)
Önergeyi kabul edenler,
Kabul edilmiştir
(Perde kapanır)
SAHNE III
ANLATICI: Önergenin kabul edilmesi sonucu Mustafa Kemal Paşa toplantıya eğlence edilir Mustafa Kemal, buluşma salonuna girer girmez kürsüye çıkar ve şu teklifi ortaya koyar
MUSTAFA KEMAL: Efendiler, hükumet üyelerinin seçimi konusunda görüntü birliğine varılamadığı anlaşılmıştır Bana bir saat kadar müsaade buyurun, bir çözüm getireceğim
BAŞKAN FETHİ BEY:Mustafa Kemal Paşa ’nın bu teklifini kabul edenler(Eller kalkar) Kabul edilmiştir Paşam
ANLATICI : Mustafa Kemal Paşa, bu bir saat içinde zorunlu kişileri odasına çağırır ve 28 Ekim gecesi İsmet Paşa ile hazırladıkları kanun tasarısını gösterirMeclis saat 1330 ’da baştan toplanır Ilk söz Mustafa Kemal ’ indir
MUSTAFA KEMALaygıdeğer arkadaşlar,üstünde durduğumuz meselenin çözümünde karşılaşılan güçlüklerin sebebi anlaşılmıştır sanırımEksiklik ve yanlış uygulamakta olduğumuz yöntem ve şekildedirŞu andaki anayasamıza göre hükumet seçmek için bütün arkadaşlar bakanları ve hükumeti tercih etmek zorunda kalıyorArtık bu güçlüğün giderilmesi zamanı gelmiştirBu meselenin çözümü için görevlendirildimBen de düşündüğüm şekli saptama ettimOnu önerge edeceğimTeklifim kabul edilirse kaslı ve kendi içinde düzenli bir hükumet düzenlemek mümkün olacaktırDevletimizin şekil ve niteliğini saptayan ve hepimiz için bir maksat olan anayasamızın bazı noktalarına açıklık getirmek gerekiyorTeklifim şudur:
ANLATICI: Mustafa Kemal Paşa kanun tasarısını katiplerden birine verir, dizayn okunur Mustafa Kemal Paşa ’nın teklifinin özünde Cumhuriyet düşüncesi olduğu anlaşılınca tartışmalar başlar
DEĞIŞMEZ BEY: Hükumetin bu şekilde kurulması fikrini kabul ediyorum; ancak tüzük değişikliğiyle meseleyi çözmek muhtemel değildirBiz derhal sadece başbakan seçelim, tüzük değişikliğini sonra düşünürüz
HAZIM BEY:Anayasa değişikliğini biz burada yapamayızMilletin varlığını ilgilendiren kanunların burada emin bir şekilde tespit edilmesine taraftar değilimBiz sadece hükumet bunalımına çare bulalım
YUNUS NADİ BEY:Hazım Beye şunu söylemek istiyorum: Hangi memleket ilk kez anayasa kanunu yaparsa o meslek için kurucu meclis oluşturulur ; fakat bizde bununla ilgili bir düzenleme bulunmuyorBiz de bu gibi şartların değişmesi olmuşturBuna yetkimiz vardırKararsızlığa gerek yokturBiz çözümü paşa ’ya bıraktık, o da bize bu teklifi getirdiTeklif edilen şekil zaten vardır, acilen yalnızca adını koyacağız
HALİL BEY:Anayasa değişikliğine yetkimiz vardırFakat yapılacak şartların değişmesi, vatan ve milletimizin saadetini sağlayabilecek mi?Bunu hukukçu arkadaşlar açıklasınlarAçıklama yapılmazsa bu değişikliklere taraftar değilim
HAMDULLAH SUPHİ:Gazi Paşa ’nın teklifi yeni değildirDört yıl önce yapılan kanunun daha açık ifadesidirBunun karşısında laf söyleyecekler zaman kaybına yol açarlarTeklif anında görüşülmelidir
SEYİT BEY: Kanunların en iyisi şartlardan ve ihtiyaçtan doğmuş olanıdırİhtiyaç ise meydandadırTeklif edilen şekilde bir buluş yokturZaten yürürlükte olan şeklin daha açık ifadesidir
İSMET PAŞA: Parti Başkanının teklifini kabule ihtiyaç kesindirBütün dünya bizim hükumet şeklini görüştüğümüzü biliyor Bu görüşlerimizin açıklamamak karışıklığı sürdürmek demektir Avrupa diplomatları “Sizin devlet başkanınız değil Diyorlar “Hükumetin başkanı devlet başkanınızsa idare şekliniz ne? diyorlar Idare şeklimizin ne olduğunu soruyorlar Arkadaşlar cumhurbaşkanı olmadan başbakan seçilmesini arzetmek yolsuzluk olur, keşmekeş doğurur Başbakanın seçilebilmesi için Gazi Paşa Hazretlerinin teklifinin kanunlaşmazsı gerekir
HAYSIYET BEY: Hükumet şekillerinin teker teker sayılmasına lüzum yoktur Bağımsızlık şartsız milletindir Kime sorarsanız sorunuz, bu Cumhuriyettir Doğan çocuğun adıdırAma bu ad bazılarına güzel gelmezmiş, varsın gelmesin
YUSUF KEMAL BEY: Kanun kabul edilmelidir Bu konuda gerekli işlemin tamamlanmasını önerge ederim
ANLATICI: Saat 1800 ’dir Bir Takım milletvekillerinin itirazlarına karşın ; kanun teklifi hazırlanır
BAŞKAN FETHİ BEY: Tasarının öncelikli ve hemencecik görüşülmesini önerge ediyorum
(Kabul sesleri duyulur)
Arkadaşlar Gazi Paşa kadar hazırlanan kanun tasarısını kabul edenler?
(Kabul ve Yaşasın Cumhuriyet! Sesleri duyulur)
ANLATICI:Cumhuriyetin kabulünün arkasında cumhurbaşkanı seçimine geçilir ve sonuç şöyle bildirilir:
BAŞKAN FETHİ BEY: Türkiye cumhurbaşkanlığı için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve cumhurbaşkanlığına 158 üye, oybirliğiyle Ankara milletvekili Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini seçmişlerdir
Şu Anda kendisini kürsüye davet ediyorum
MKEMALaygıdeğer arkadaşlar, dünya çapında önemli ve mucizevi olaylar karşı, saygın milletimizin hakiki uyanıklılığının ve şuurunun bir belgesi olan anayasamızın bir takım maddelerini açıklığa kavuşturmak için kurulan heyetinize sunulan kanun tasarısının kabulü dolayısıyla Türkiye Devletinin zaten bütün dünyaca bilinen, bilinmesi gereken mahiyeti milletlerarası adıyla adlandırıldıBunun emrindeki bir gereği olmak üzere bugüne değin meclis başkanlığında bulundurduğunuz arkadaşınıza cumhurbaşkanı ünvanı vermiş bulunuyorsunuzBu münasebetle şimdiye kadar hakkımda gösterdiğiniz sevgi, açık sözlülük ve güveni bir defa daha göstermekle yüksek değerbilirliğinizi ispat etmiş oluyorsunuzBundan nedeniyle ulu heyetinize gönlümün tüm samimiyeti ile teşekkürlerimi talep ederim
Efendiler, asırlardan beri Doğuda haksızlığa ve zulme uğramış milletimiz, Türk milleti sahiden soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden mahrum zannediliyordu
Son yıllarda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, tutarlılık ve anlayış kendi hakkında fena düşünenlerin ne değin tedbirsiz ve ne kadar gerçeği görmekten uzak , görünüşe aldanan ahali olduğunu pek hoş ispat ettiMilletimiz kendisinde var olan vasıfları ve değeri , hiükumetin yeni adıyla medeniyet dünyasına fazla daha kolaylıkla gösterebilecektirTürkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında tuttuğu yere değerinde olduğunu eserleriyle ispat edecektir
Arkadaşlar, bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son 4 yıl içinde kazandığı zafer, bundan daha sonra da birkaç misli olarak kendini gösterecektirBendeniz fazla önemli gördüğüm bir noktadaki ihtiyacı arz etmek zorundayım O gereksinim, ulu heyetinizin şahsıma gösterdiği sevgi, güven ve desteğin devamıdırAncak bu sayede ve Tanrı ’ nın yardımıyla bana verdiğiniz ve vereceğiniz görevleri en iyi şekilde yapabileceğimi ümit ediyorum
Her Zaman sayın arkadaşlarımın ellerine çok arkadaşça ve sıkı bir şekilde yapışarak kendimi onların şahıslarından bir an bile uzaktan görmeyerek çalışacağım Her Zaman milletin sevgi ve güvenine dayanarak hep birlikte ileri gideceğizTürkiye Cumhuriyeti mesut, başarılı ve muzaffer olacaktır
(Perde kapanır)
ANLATICI: Cumhuriyet kararı 29 Ekim 1923 Pazartesi günü saat 20 30 ’da verildi 2045 ’te
Cumhurbaşkanı seçildi Durum aynı gece tüm memlekete bildirildi ve bitmiş gece yarısından daha sonra 101 pare top atılarak duyuru edildi
( Fonda 10Yıl Marşı çalar)
HAZIRLAYAN: ÖMÜR SAĞKAL *
