Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Cumhuriyet Sonrası Türk Resim Sanatçıları,
Cumhuriyet Dönemi Türk Fotoğraf Sanatı
Cumhuriyetimiz geçmişindeki altı yüzyıllık bir devletin maddî ve manevî deneyimlerinden yararlanarak fazla sağlam temellere oturtulmuştur Bu durum, devletin kuruluşundan günümüze birlik ve beraberliğe verdiği önemden, çağdaş uygarlıklar düzeyi ve ötesi hedeflere odaklanmasından, tüm insanların barıştırma ve refahı namına seçmiş olduğu tam demokrasi yolundan ve öteki ülkelerle barış üzerine temellendirdiği ilkelerden de anlaşılmaktadır Çağdaş dünyada sanat eğitimi, bundan böyle hükümetlerden öte devletin bir politikası olarak desteklenmektedir Çünkü sanat eğitimi, genel eğitim içinde manâlı bir yere sahiptir Milletlerin tarihine bakıldığında da yine bu gerçek fark edilecektir böylece günümüz insanının “ömür boyu eğitime gereksinimini belirtirken, sanat eğitimini bu eğitimin odağında göz önünde bulundurmak durumundayız Aksi takdirde hayat damarlarından biri kopmuş olan bir milletin ne denli yaşayabileceği kuşkuludur Konuya ilişkin gerçekleştirilen literatür incelemesinde, Türkiye ’deki sanat eğitimi uygulamalarının, uluslar arası standartlara çok yakın olmadığı anlaşılmıştır Ama, dünden bugüne gelinen noktanın da küçümsenmemesi ve gelişim seyrinin bilinmesiyle bu ivmenin daha da yükseleceği gerçeğine de inanılmaktadır
Osmanlıda resim sanatının kendini hissettirmesinden önce sanat alanındaki hareketler süslemecilik ile sınırlıydı Bu dönemde süslemecilik o kadar ileri gitmişti fakat 3 Ahmet zamanında Sebi isimli sanatçı çekmeceleri lakeli manzaralarla bezemişti Çeşitli dönemlerde sanatçılar en küçük objeyi bile resim yaparak süsleme yoluna gitmiştir Süslemecilik ve duvar resimlerinin sonradan tuval resimlerine bırakması çok da basit olmamıştır Resmin temelini yaratıcı minyatür devlete ait zamanını doldurmuş fakat Osmanlı devlete ait için önemini devam ettirmiştir Ve zamanla yerini modern resme bırakmaya başlamıştır1Resim sanatımızdaki birincil primitiflerle birlikte pentür, yağlı boya ressamları da sanat tarihimizdeki yerini alarak şimdiki çağdaş Türk fotoğraf sanatının temelini atmışlardır 15 yüzyılda Fatih Sultan Mehmet, İtalyan sanatçı Gentile Bellini ’yi bugün Londra National Gallery ’de sergilenen kendi portresini yaptırtmak üzere çağırmasına karşın Batı tarzı fotoğraf, Osmanlı İmparatorluğu ’nda benimsenmemiş bunun yerini başlıca minyatür sanatı almıştır Geçen süre zarfında Osmanlı İmparatorluğu ’na gelerek çalışmalarda yer alan Batılı bazı sanatçıların olduğu bilinse de bu sanatçıların saray ve çevresinden büyük takviye gördükleri dönem, Osmanlı ’nın Avrupa ile ilişkilerini arttırdığı Batılılaşma dönemi olmuştur Hem Osmanlı minyatür sanatının geleneksel çizgisinden ayrılmaya başlaması da yeniden benzer döneme rastlamaktadır 18 asır, Osmanlı sanatı açısından bir dönüm noktasını ifade etmektedir Bu yüzyılda ülkemizde tanıdık olmayan sanatçıların fotoğraf ve mimari alanında etkinlikleri sürerken III Selim (17891807) dönemi ıslahatları aralarında Batı yöntemlerine uygun eğitim yapan askeri okulların kurulması kararlaştırılmıştır Bunlardan 1794 yılında eğitime başlayan Mühendishanei Berîi Hümayun adını içeren askeri okulda askeri amaçlı birincil fotoğraf dersleri verilmeye başlanmış, ama bu dersler içinde perspektif, ışıkgölge gibi kurallar da yer almıştır III Selim ’in başlattığı ıslahata II Mahmud (18081839) devam etmiş ve yine modern anlamda eğitim veren Harbiye, Tıbbiye, Bahriye gibi askeri okullar açılmıştır II Mahmud, bununla beraber kendi resmini çoğaltarak devlet dairelerine astırarak yeni bir geleneğin başlatıcısı da olmuştur Askeri okullarda eğitim gören ve fotoğraf yapmaya alaka duymuş olan sanatçılarımız modern Türk fotoğraf sanatının bir bakıma öncülüğünü yapmışlardır çoğunlukla Asker Ressamlar Kuşağı olarak adlandırılan bu dönem ressamları aralarında en etkili olanları Kolağası Hüsnü Yusuf Bey, Ferik Tevfik Paşa, Osman Nuri Paşa, Ferik İbrahim Paşa, Hüseyin Zekâi Paşa, Şeker Ahmet Paşa, Süleyman Seyyid Bey, Öğretmen Ali Rıza ve Halil Paşa ’dır Resimlerinde genelde peyzaj, natürmort gibi konulara önem veren asker ressamlardan Şeker Ahmet Paşa ’nın kendini paleti ve fırçasıyla resmetmiş olduğu Kendi Portresi ise bu dönem için figür alanında üretilmiş en önemli çalışmadır sırası gelmişken İstanbul ’da gerçek anlamda ilk fotoğraf sergisi Şeker Ahmet Paşa ’nın çabalarıyla 27 Nisan 1873 tarihinde açılmıştır
Atatürk bir Ortaçağ imparatorluğundan, modern bir ulusal devlet yaratma çabasını simgelemiştir Atatürk ’ün tarih, dil ve güzel sanatlara önem vermesinin sebebi de bunun içine girer Bu toplumunda kültürünü oluşturan esas öğeler ise ulusal beraberliği sağlayan dili, tarihi ve sanatıdır Sanat bir toplumun kültürünün ürünüdür Kültür kelimesi “Bir toplumun hayat düzeyini oluşturan veri, duygu, fikir, dil, sanat ve yaşayış biçimlerinin tümüdür Kısacası tek sözcükle “Uygarlıktır Atatürk akıl sistemi Cumhuriyet ile birlikte yeni kültür döneminin başlamasıdır Atatürk Türk toplumunun Batı dünyasınca kabul edilmiş kültürel değerlere kavuşmasını istiyordu Kültürleşme süresince hoş sanatlara önem veren Atatürk, 1923 yılında Cumhuriyet ilan edilişinden 1938 tarihine dek son nefesini verinceye kadar, 15 sene Türkiye Cumhuriyeti ’ni ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda her yönü ile çağdaş bir devlet olması için çabalamıştır 1924 ’de resim konusunda yetiştirilmek üzere, Hoş Sanatlar Akademisinden Avrupa sınavını şampiyon beş usta Paris ’e gönderilmiştir Bunlar Cevat Dereli (19001989), Mahmut Cuda (19041988), Refik Ekipman (19021974), Muhittin Sebati (19911935) ve Asalet Akdik (18981972) ’dir Akademiden ayrılıp Münih ’e gidenler 1922 ’de Mahmut Cuda ve Ali Çelebi (1904) olmuştur 1923 ’de Akıllı Kocamemi (19001959) Türk Ocağı göre Münih ’e gönderilmiştir 1925 ’de Işık Halkası Asaf (19021938) izlemiştir 1924 ’den itibaren, her sene Akademi Resim ve Heykel bölümü mezunlarından Avrupa sınavını kazananlar, Avrupa sanat merkezlerine gönderilmişti Birincil grup sanatçılar, 19271928 ’de Türkiye ’ye döndüler
Modern Sanat Eğilimleri
Bugüne değin olan kısa süre diliminde Türk resminin modern devresi, hareket ve mana itibari ile dikkate değerleri göstermekte ve fotoğraf tarihimizin en varlıklı bir kısmını teşkil eder Bunun neden böyle olduğunu kavramak için resim sanatının sosyal yapımız içinde yüzyılına yakın bir zamanda göz önünde bulundurmak gerekir Türk resminde en önemli gelişme, 1928 kuşağı sanatçılarının uyguladıkları Kübizm ve Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) sanat akımlarıyla meydana gelmiştir Türk resminde 1927 ’den sonradan görülebilmiştir Münih ’deri dönen Zeki Kocamemi ve Ali Çelebi, Avrupa modern sanat akımlarını getiren iki öncü artist olmuşlardır Resim sanatımızda birincil düşünsel akım onlarla başlamıştır Çalışmalarında görülen desen (sert, neşeli ve çarpık çizgilerle geometrik kuruluş, biçim ve planların değerlendirilişi ile ortaya çıkan konstrüksiyon, Türk resmine katkıda bulunmuştur Zeki Kocamemi Kübist anlayışında hacimlerinin geometrik düzenini aradı Tabloda derinliği; yakın uzaktan planlarının ve kitlelerin birbiri ile olan ilişkisini, çizginin yönlerinde zıtlıklar ve renklerle vermeye çalışmıştır Ali Çelebi ise Kübist düşüncede, nesneleri niteliklerini kaybettirmeden geometrik anlayışta betimlerken; kübizmin geometrik inşacı yanı ile Dışavurumcu anlayışı kişiliğine göre başarılı olarak birleştirmiştir Ali Çelebi ve Akıllı Kocamemi ’nin getirdiği modern sanat akımları, bu gruptan Cemal Tollu (18991964), Refik Epikman, Mühittin Sebati ile 1924 ’de Paris ’ten sonradan Münih ’te Hofmanın ile çalışan Ayla Asaf ve daha ileriki yıllarda Cevat Dereli kadar uygulanmaya başlanılmıştır Zeki Kocamemi Kübist anlayışında hacimlerinin geometrik düzenini aradı Tabloda derinliği; yakın uzaktan planlarının ve kitlelerin birbiri ile olan ilişkisini, çizginin yönlerinde zıtlıklar ve renklerle vermeye çalışmıştır Ali Çelebi ise Kübist düşüncede, nesneleri niteliklerini kaybettirmeden geometrik anlayışta betimlerken; kübizmin geometrik inşacı yanı ile Dışavurumcu anlayışı kişiliğine göre başarılı olarak birleştirmiştir Ali Çelebi ve Akıllı Kocamemi ’nin getirdiği modern sanat akımları, bu gruptan Cemal Tollu (18991964), Refik Epikman, Mühittin Sebati ile 1924 ’de Paris ’deri daha sonra Münih ’te Hofmanın ile çalışan Ülkü Asaf ve daha iler ancak yıllarda Cevat Dereli kadar uygulanmaya başlanılmıştır
Müstakil Sanatçı ve Heykeltıraşlar Birliği (1929)
Çağdaş Türk fotoğraf sanatının gelişmesinde sanatkâr gruplarının, birlik ve desteklerinin fazla manâlı rolü vardır
Bu dönem, resim sanatında manâlı hareketlere şahit olagelmektedir Avrupa sanatının çağdaş akımlarına paralel eğilimler, D grubu adı aşağı toplanan ressamların karma ve tek sergilerinde göze çarpmaya başlar Fakat dikkat edilirse, Cumhuriyet dönemi ressamlarında idealist bir şekilde de olsa, Anadolu halkına ve rengine bir teşebbüs görülür Birçoklarını, folklor sorunlarıyla atbaşı dışarı giden bir nakış ilgisi sarar 1950'lere dek Cumhuriyet döneminin kayda değer ressamları Turgut Zaim (19061974), Zeki Kocamemi (19011959), Cemal Tollu (18991968), Nurullah Berk (19061982), Bedri Rahmi Eyüboğlu (19131975), Sabri Berkel (1909), Cevat Dereli (19011989), Ali Avni Çelebi (1904), Eşref Üren (18971984), Muhittin Sebati (19011935), Hale Asaf (19051938) ve Akıllı Faik İzer (19051989)'dir Bu sanatçılar aralarında Batı resminin etkilerini lokal bir duyuşla karşılaması ve Anadolu temalarındaki başarısıyla Turgut Zaim, kazandığı ünü hak etmiştir Resimde folklorcu eğilimleri fazla ölçüde gerçekleştiren Bedri Rahmi Eyüboğlu ise gücü çoğalan değil azalan bir gelişme gösterir Bu dönem süresince Avrupada kalıp o hava içinde çalışmakta direnen sanatçılar aralarında yalnız bir parça başına, Fikret Muallâ (19031967) büyük basarı göstermiş ve hayatı memleketinden uzak bir acıyla sona ermiştir Fikret Muallâ çağdaş dünya resmini Türk görsel duyarlığının katkısıyla yorumlamıştır 1950'den sonrası, yeni eğilimleri gerçekleştiren fotoğraf sanatçılarının dönemidir Nuri İyem (1915), Neşet Günal (1923) gibi toplumcu eğilimde görülen sanatçıların yanı sıra Orhan Peker (19271978), Nedim Günsür (1924), Adnan Çöker (1928) bireysel üsluplarını başarıyla ortaya koyan sanatçılardır Bu sanatçılara Eren Eyüboglu (19131989), Aliye Berger (19061974), İhsan Cemal Karaburçak (18971969), Leyla Endişesiz (1921) gibi, resim ilgilerini eşsiz biçimlerde geliştiren ressamları da kuşak farkına karşın katmak gereklidir Lakin şüphesiz, 1959'dan sonraki Türk fotoğraf sanatında özgün kişilikleriyle değerinde şampiyon birkaç sanatçıyı unutmamak, hatta bu resim yükünün o kadar çoğunu onların omuzlarında bakmak de kaçınılmazdır Cihat Burak (1915), Yüksel Arslan (1933), Ömer Uluç (1931), yerel bir resim anlayışını başarıyla ortaya koyan kişiliklerdir (Fotoğraf Sanatının Tarihi, Sezer Tansağ, sy; 161,162,163)
Resimde Yeni Üslup Arayışı
1975 yılından bu yandan, XX yüzyılın son çeyreğindeki belli başlı eğilimler, yansıtan çabalar, fotoğraf sanatı alanında ürün veren gençlerle temsil olunmaktadır Daha önce başlıca çizgileri belirlenmeye çalışılan figür ve soyut resim yaklaşımları, kavramsal sanata dönük biçim araştırmaları bir yanlamasına bırakılırsa, iki taraflı ilintileri çokça sürdüren bir yaradılış içinde bulunmaktadırlar Ahmet Öktem, Serhat Kiraz, Alpaslan Baloğlu gibi genç sanatçılar kavramsal düzenlemelerinde resim, resim ve diğer objelerin yer aldıklar, yerleştirildikleri ya da installé edildikleri, mekanı, da değerlendiren bir özellik taşımasına özen göstermektedirler Çevrenin sanatsal bir yönde düzenlenmesi, sorununa, ancak geçici bir katkı, olma özelliği taşıyan bu çalışmaların kendilerini,zihinsel bir içerik bağlamında temellendirme istekleri de görülmektedir Serhat Kiraz'ın 1984 başında düzenlediği bir sergide kavramsal ilişkilere sokulan yüzey ve nesne biçimlerinin açıklanabilmesi için şu türden kaynak metinlere de başvuruluyordu:
Kendisini algılayan biri bulunduğu sürece, dinamik bir ufuktur dünyamız; bizim algıladığımız veya tasarladığımız dünyadır, tarafsız ve değişmez bir dünya değil; emin bir anda, kesin birinin dünyası olmayan dünya yoktur Bunun sonucu olarak, dünya konusunda her türlü bilginin en azından üç etkenin işlevi olduğu söylenebilir; dünyanın kendisi (uzam), onu ele bölge özne (emin biri) ve her ikisinin de yer aldığı zaman (belirli bir lahza) Bu üç öğeden birinde en ufak bir değişim olmuşsa, dünya benzer dünya değildir bundan böyle İster bizi çevreleyen hakiki âlem söz konusu olsun, ister betimlenmiş ya da düşlenmiş öyküsel bir kâinat, üç öğeden biri için dürüst olan, değişik ikisi için de doğrudur; yerlerin evrensel tarihe ya da bireyin özgeçmişine göre her zaman bir tarihselliği olduğundan, uzam içindeki her yer, değişiklik, zamansal yapının her tarafta düzenlenmesini gerektirecek benzer biçimde, vakit içinde her yer değiştirme de uzamsal ve kişisel yapıların her yerde düzenlenmesini zorunlu kıldı*
Cumhuriyet Dönemi Türk Fotoğraf Sanatı
Cumhuriyetimiz geçmişindeki altı yüzyıllık bir devletin maddî ve manevî deneyimlerinden yararlanarak fazla sağlam temellere oturtulmuştur Bu durum, devletin kuruluşundan günümüze birlik ve beraberliğe verdiği önemden, çağdaş uygarlıklar düzeyi ve ötesi hedeflere odaklanmasından, tüm insanların barıştırma ve refahı namına seçmiş olduğu tam demokrasi yolundan ve öteki ülkelerle barış üzerine temellendirdiği ilkelerden de anlaşılmaktadır Çağdaş dünyada sanat eğitimi, bundan böyle hükümetlerden öte devletin bir politikası olarak desteklenmektedir Çünkü sanat eğitimi, genel eğitim içinde manâlı bir yere sahiptir Milletlerin tarihine bakıldığında da yine bu gerçek fark edilecektir böylece günümüz insanının “ömür boyu eğitime gereksinimini belirtirken, sanat eğitimini bu eğitimin odağında göz önünde bulundurmak durumundayız Aksi takdirde hayat damarlarından biri kopmuş olan bir milletin ne denli yaşayabileceği kuşkuludur Konuya ilişkin gerçekleştirilen literatür incelemesinde, Türkiye ’deki sanat eğitimi uygulamalarının, uluslar arası standartlara çok yakın olmadığı anlaşılmıştır Ama, dünden bugüne gelinen noktanın da küçümsenmemesi ve gelişim seyrinin bilinmesiyle bu ivmenin daha da yükseleceği gerçeğine de inanılmaktadır
Osmanlıda resim sanatının kendini hissettirmesinden önce sanat alanındaki hareketler süslemecilik ile sınırlıydı Bu dönemde süslemecilik o kadar ileri gitmişti fakat 3 Ahmet zamanında Sebi isimli sanatçı çekmeceleri lakeli manzaralarla bezemişti Çeşitli dönemlerde sanatçılar en küçük objeyi bile resim yaparak süsleme yoluna gitmiştir Süslemecilik ve duvar resimlerinin sonradan tuval resimlerine bırakması çok da basit olmamıştır Resmin temelini yaratıcı minyatür devlete ait zamanını doldurmuş fakat Osmanlı devlete ait için önemini devam ettirmiştir Ve zamanla yerini modern resme bırakmaya başlamıştır1Resim sanatımızdaki birincil primitiflerle birlikte pentür, yağlı boya ressamları da sanat tarihimizdeki yerini alarak şimdiki çağdaş Türk fotoğraf sanatının temelini atmışlardır 15 yüzyılda Fatih Sultan Mehmet, İtalyan sanatçı Gentile Bellini ’yi bugün Londra National Gallery ’de sergilenen kendi portresini yaptırtmak üzere çağırmasına karşın Batı tarzı fotoğraf, Osmanlı İmparatorluğu ’nda benimsenmemiş bunun yerini başlıca minyatür sanatı almıştır Geçen süre zarfında Osmanlı İmparatorluğu ’na gelerek çalışmalarda yer alan Batılı bazı sanatçıların olduğu bilinse de bu sanatçıların saray ve çevresinden büyük takviye gördükleri dönem, Osmanlı ’nın Avrupa ile ilişkilerini arttırdığı Batılılaşma dönemi olmuştur Hem Osmanlı minyatür sanatının geleneksel çizgisinden ayrılmaya başlaması da yeniden benzer döneme rastlamaktadır 18 asır, Osmanlı sanatı açısından bir dönüm noktasını ifade etmektedir Bu yüzyılda ülkemizde tanıdık olmayan sanatçıların fotoğraf ve mimari alanında etkinlikleri sürerken III Selim (17891807) dönemi ıslahatları aralarında Batı yöntemlerine uygun eğitim yapan askeri okulların kurulması kararlaştırılmıştır Bunlardan 1794 yılında eğitime başlayan Mühendishanei Berîi Hümayun adını içeren askeri okulda askeri amaçlı birincil fotoğraf dersleri verilmeye başlanmış, ama bu dersler içinde perspektif, ışıkgölge gibi kurallar da yer almıştır III Selim ’in başlattığı ıslahata II Mahmud (18081839) devam etmiş ve yine modern anlamda eğitim veren Harbiye, Tıbbiye, Bahriye gibi askeri okullar açılmıştır II Mahmud, bununla beraber kendi resmini çoğaltarak devlet dairelerine astırarak yeni bir geleneğin başlatıcısı da olmuştur Askeri okullarda eğitim gören ve fotoğraf yapmaya alaka duymuş olan sanatçılarımız modern Türk fotoğraf sanatının bir bakıma öncülüğünü yapmışlardır çoğunlukla Asker Ressamlar Kuşağı olarak adlandırılan bu dönem ressamları aralarında en etkili olanları Kolağası Hüsnü Yusuf Bey, Ferik Tevfik Paşa, Osman Nuri Paşa, Ferik İbrahim Paşa, Hüseyin Zekâi Paşa, Şeker Ahmet Paşa, Süleyman Seyyid Bey, Öğretmen Ali Rıza ve Halil Paşa ’dır Resimlerinde genelde peyzaj, natürmort gibi konulara önem veren asker ressamlardan Şeker Ahmet Paşa ’nın kendini paleti ve fırçasıyla resmetmiş olduğu Kendi Portresi ise bu dönem için figür alanında üretilmiş en önemli çalışmadır sırası gelmişken İstanbul ’da gerçek anlamda ilk fotoğraf sergisi Şeker Ahmet Paşa ’nın çabalarıyla 27 Nisan 1873 tarihinde açılmıştır
Atatürk bir Ortaçağ imparatorluğundan, modern bir ulusal devlet yaratma çabasını simgelemiştir Atatürk ’ün tarih, dil ve güzel sanatlara önem vermesinin sebebi de bunun içine girer Bu toplumunda kültürünü oluşturan esas öğeler ise ulusal beraberliği sağlayan dili, tarihi ve sanatıdır Sanat bir toplumun kültürünün ürünüdür Kültür kelimesi “Bir toplumun hayat düzeyini oluşturan veri, duygu, fikir, dil, sanat ve yaşayış biçimlerinin tümüdür Kısacası tek sözcükle “Uygarlıktır Atatürk akıl sistemi Cumhuriyet ile birlikte yeni kültür döneminin başlamasıdır Atatürk Türk toplumunun Batı dünyasınca kabul edilmiş kültürel değerlere kavuşmasını istiyordu Kültürleşme süresince hoş sanatlara önem veren Atatürk, 1923 yılında Cumhuriyet ilan edilişinden 1938 tarihine dek son nefesini verinceye kadar, 15 sene Türkiye Cumhuriyeti ’ni ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda her yönü ile çağdaş bir devlet olması için çabalamıştır 1924 ’de resim konusunda yetiştirilmek üzere, Hoş Sanatlar Akademisinden Avrupa sınavını şampiyon beş usta Paris ’e gönderilmiştir Bunlar Cevat Dereli (19001989), Mahmut Cuda (19041988), Refik Ekipman (19021974), Muhittin Sebati (19911935) ve Asalet Akdik (18981972) ’dir Akademiden ayrılıp Münih ’e gidenler 1922 ’de Mahmut Cuda ve Ali Çelebi (1904) olmuştur 1923 ’de Akıllı Kocamemi (19001959) Türk Ocağı göre Münih ’e gönderilmiştir 1925 ’de Işık Halkası Asaf (19021938) izlemiştir 1924 ’den itibaren, her sene Akademi Resim ve Heykel bölümü mezunlarından Avrupa sınavını kazananlar, Avrupa sanat merkezlerine gönderilmişti Birincil grup sanatçılar, 19271928 ’de Türkiye ’ye döndüler
Modern Sanat Eğilimleri
Bugüne değin olan kısa süre diliminde Türk resminin modern devresi, hareket ve mana itibari ile dikkate değerleri göstermekte ve fotoğraf tarihimizin en varlıklı bir kısmını teşkil eder Bunun neden böyle olduğunu kavramak için resim sanatının sosyal yapımız içinde yüzyılına yakın bir zamanda göz önünde bulundurmak gerekir Türk resminde en önemli gelişme, 1928 kuşağı sanatçılarının uyguladıkları Kübizm ve Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) sanat akımlarıyla meydana gelmiştir Türk resminde 1927 ’den sonradan görülebilmiştir Münih ’deri dönen Zeki Kocamemi ve Ali Çelebi, Avrupa modern sanat akımlarını getiren iki öncü artist olmuşlardır Resim sanatımızda birincil düşünsel akım onlarla başlamıştır Çalışmalarında görülen desen (sert, neşeli ve çarpık çizgilerle geometrik kuruluş, biçim ve planların değerlendirilişi ile ortaya çıkan konstrüksiyon, Türk resmine katkıda bulunmuştur Zeki Kocamemi Kübist anlayışında hacimlerinin geometrik düzenini aradı Tabloda derinliği; yakın uzaktan planlarının ve kitlelerin birbiri ile olan ilişkisini, çizginin yönlerinde zıtlıklar ve renklerle vermeye çalışmıştır Ali Çelebi ise Kübist düşüncede, nesneleri niteliklerini kaybettirmeden geometrik anlayışta betimlerken; kübizmin geometrik inşacı yanı ile Dışavurumcu anlayışı kişiliğine göre başarılı olarak birleştirmiştir Ali Çelebi ve Akıllı Kocamemi ’nin getirdiği modern sanat akımları, bu gruptan Cemal Tollu (18991964), Refik Epikman, Mühittin Sebati ile 1924 ’de Paris ’ten sonradan Münih ’te Hofmanın ile çalışan Ayla Asaf ve daha ileriki yıllarda Cevat Dereli kadar uygulanmaya başlanılmıştır Zeki Kocamemi Kübist anlayışında hacimlerinin geometrik düzenini aradı Tabloda derinliği; yakın uzaktan planlarının ve kitlelerin birbiri ile olan ilişkisini, çizginin yönlerinde zıtlıklar ve renklerle vermeye çalışmıştır Ali Çelebi ise Kübist düşüncede, nesneleri niteliklerini kaybettirmeden geometrik anlayışta betimlerken; kübizmin geometrik inşacı yanı ile Dışavurumcu anlayışı kişiliğine göre başarılı olarak birleştirmiştir Ali Çelebi ve Akıllı Kocamemi ’nin getirdiği modern sanat akımları, bu gruptan Cemal Tollu (18991964), Refik Epikman, Mühittin Sebati ile 1924 ’de Paris ’deri daha sonra Münih ’te Hofmanın ile çalışan Ülkü Asaf ve daha iler ancak yıllarda Cevat Dereli kadar uygulanmaya başlanılmıştır
Müstakil Sanatçı ve Heykeltıraşlar Birliği (1929)
Çağdaş Türk fotoğraf sanatının gelişmesinde sanatkâr gruplarının, birlik ve desteklerinin fazla manâlı rolü vardır
Bu dönem, resim sanatında manâlı hareketlere şahit olagelmektedir Avrupa sanatının çağdaş akımlarına paralel eğilimler, D grubu adı aşağı toplanan ressamların karma ve tek sergilerinde göze çarpmaya başlar Fakat dikkat edilirse, Cumhuriyet dönemi ressamlarında idealist bir şekilde de olsa, Anadolu halkına ve rengine bir teşebbüs görülür Birçoklarını, folklor sorunlarıyla atbaşı dışarı giden bir nakış ilgisi sarar 1950'lere dek Cumhuriyet döneminin kayda değer ressamları Turgut Zaim (19061974), Zeki Kocamemi (19011959), Cemal Tollu (18991968), Nurullah Berk (19061982), Bedri Rahmi Eyüboğlu (19131975), Sabri Berkel (1909), Cevat Dereli (19011989), Ali Avni Çelebi (1904), Eşref Üren (18971984), Muhittin Sebati (19011935), Hale Asaf (19051938) ve Akıllı Faik İzer (19051989)'dir Bu sanatçılar aralarında Batı resminin etkilerini lokal bir duyuşla karşılaması ve Anadolu temalarındaki başarısıyla Turgut Zaim, kazandığı ünü hak etmiştir Resimde folklorcu eğilimleri fazla ölçüde gerçekleştiren Bedri Rahmi Eyüboğlu ise gücü çoğalan değil azalan bir gelişme gösterir Bu dönem süresince Avrupada kalıp o hava içinde çalışmakta direnen sanatçılar aralarında yalnız bir parça başına, Fikret Muallâ (19031967) büyük basarı göstermiş ve hayatı memleketinden uzak bir acıyla sona ermiştir Fikret Muallâ çağdaş dünya resmini Türk görsel duyarlığının katkısıyla yorumlamıştır 1950'den sonrası, yeni eğilimleri gerçekleştiren fotoğraf sanatçılarının dönemidir Nuri İyem (1915), Neşet Günal (1923) gibi toplumcu eğilimde görülen sanatçıların yanı sıra Orhan Peker (19271978), Nedim Günsür (1924), Adnan Çöker (1928) bireysel üsluplarını başarıyla ortaya koyan sanatçılardır Bu sanatçılara Eren Eyüboglu (19131989), Aliye Berger (19061974), İhsan Cemal Karaburçak (18971969), Leyla Endişesiz (1921) gibi, resim ilgilerini eşsiz biçimlerde geliştiren ressamları da kuşak farkına karşın katmak gereklidir Lakin şüphesiz, 1959'dan sonraki Türk fotoğraf sanatında özgün kişilikleriyle değerinde şampiyon birkaç sanatçıyı unutmamak, hatta bu resim yükünün o kadar çoğunu onların omuzlarında bakmak de kaçınılmazdır Cihat Burak (1915), Yüksel Arslan (1933), Ömer Uluç (1931), yerel bir resim anlayışını başarıyla ortaya koyan kişiliklerdir (Fotoğraf Sanatının Tarihi, Sezer Tansağ, sy; 161,162,163)
Resimde Yeni Üslup Arayışı
1975 yılından bu yandan, XX yüzyılın son çeyreğindeki belli başlı eğilimler, yansıtan çabalar, fotoğraf sanatı alanında ürün veren gençlerle temsil olunmaktadır Daha önce başlıca çizgileri belirlenmeye çalışılan figür ve soyut resim yaklaşımları, kavramsal sanata dönük biçim araştırmaları bir yanlamasına bırakılırsa, iki taraflı ilintileri çokça sürdüren bir yaradılış içinde bulunmaktadırlar Ahmet Öktem, Serhat Kiraz, Alpaslan Baloğlu gibi genç sanatçılar kavramsal düzenlemelerinde resim, resim ve diğer objelerin yer aldıklar, yerleştirildikleri ya da installé edildikleri, mekanı, da değerlendiren bir özellik taşımasına özen göstermektedirler Çevrenin sanatsal bir yönde düzenlenmesi, sorununa, ancak geçici bir katkı, olma özelliği taşıyan bu çalışmaların kendilerini,zihinsel bir içerik bağlamında temellendirme istekleri de görülmektedir Serhat Kiraz'ın 1984 başında düzenlediği bir sergide kavramsal ilişkilere sokulan yüzey ve nesne biçimlerinin açıklanabilmesi için şu türden kaynak metinlere de başvuruluyordu:
Kendisini algılayan biri bulunduğu sürece, dinamik bir ufuktur dünyamız; bizim algıladığımız veya tasarladığımız dünyadır, tarafsız ve değişmez bir dünya değil; emin bir anda, kesin birinin dünyası olmayan dünya yoktur Bunun sonucu olarak, dünya konusunda her türlü bilginin en azından üç etkenin işlevi olduğu söylenebilir; dünyanın kendisi (uzam), onu ele bölge özne (emin biri) ve her ikisinin de yer aldığı zaman (belirli bir lahza) Bu üç öğeden birinde en ufak bir değişim olmuşsa, dünya benzer dünya değildir bundan böyle İster bizi çevreleyen hakiki âlem söz konusu olsun, ister betimlenmiş ya da düşlenmiş öyküsel bir kâinat, üç öğeden biri için dürüst olan, değişik ikisi için de doğrudur; yerlerin evrensel tarihe ya da bireyin özgeçmişine göre her zaman bir tarihselliği olduğundan, uzam içindeki her yer, değişiklik, zamansal yapının her tarafta düzenlenmesini gerektirecek benzer biçimde, vakit içinde her yer değiştirme de uzamsal ve kişisel yapıların her yerde düzenlenmesini zorunlu kıldı*
