Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Cumhuriyeti Teskilati Mahsusa kuruldu
M ALI EREN
50'li yillar Türkiye'nin genel görüntüsü, Tek Parti Dönemi'ne nazaran daha bir güllük gülistanlik Halkçı Parti'nin ülkeye getirdigi demokrasi ve özgür havasi, devlet ile halk müziği arasindaki gerilimi epeyce azaltmis CHP döneminin Disisleri Bakani Hasan Saka'nin öncülügünde baslayan TürkAmerikan iliskileri, Marshall Yardimiile azıcık daha rayina oturmus gözüküyor Gelisen iliskilerin aslinda, Amerika'nin isine yaradigi da su götürmez bir reel Yüklü bir Osmanli mirasina sahip Türkiye'de, Amerika'nin yararlanabilecegi fazla sey var
Türkiye'nin baştan yapilandigi bu yillarda esrarengiz bir Amerikali, Ford Foundation'in da destegiyle WashingtonAnkaraIstanbul ve WashingtonMisir arasinda mekik dokuyor Türkiye ve Misir'da eski bir dar örgütün üyeleri ile sik sik görüsmeler yapiyordu Yerli arastirmacilara kapali tutulan bazi gizli kapilar, TürkAmerikan iliskilerinin yüzü suyu hürmetine, bu kisiye ardina dek açiliyordu Philip H Stoddard adli bu gizemli Amerikali, bunca zahmete Osmanli'nin istihbarat örgütü teligindeki Teskilati Mahsusa hakkinda aynntili bilgi edinebilmek amaciyla katlaniyordu
Trablusgarp Savasi sonunda kurulan Teskilati Mahsusa'nin birçok görevlisi hayattaydi o yillarda Bunlardan en önemlisi hiç kuskusuz Esref Kusçubasi idi Aziz elMisri, Zübeyde Sapli, Ahmet Salih Harb, Hilmi Musallimi, Satvet Lütfi Tozan ve Hamza Osman Erkan gibi, her biri neredeyse yasayan tarihniteligindeki Teskilati Mahsusa üyeleriyle Türkiye ve Misir'da her zaman biraraya gelen Gizemli AmerikaliStoddard, hayatinin hazinesini bulmustu Elde ettigi çok önemli bilgileri, 11 Mayis 1963 tarihinde Princeton Üniversitesi'nde doktora tezi olarak sundu Çalismada 19111918 yillari arasinda Osmanli hükümetleri ile Araplar'in münasebetleri inceleniyor, Teskilati Mahsusa'nin Ortadogu ve Kuzey Afrika'daki faaliyetleri arastiriliyordu Stoddard'in bu kapsamli çalismasi sonunda, örgüt ve faaliyetleri hakkindaki bütün bilgiler Amerika'nin eline geçmis oldu
Teskilati Mahsusa'nin Süleyman Askerîden sonra reisi olan Esref Sencer Kusçubasi, büyük yararliliklar gösterdigi Hicaz'da Arap kiyafetiyle gorülüyor
Kahramani özgürlük Enver Pasa, kendisine bagli olarak Osmanli Devleti'nin ilk bakımlı istihbarat örgütünü kurdu, ama teskilatin asil ürününü Mustafa Kemal Pasa aldi
CIA IÇlN BlR KAYNAK: TESKlLATl MAHSUSA
Teskilati Mahsusa gibi bir bakımlı örgüt, genis ufuklu ve büyük devlet felsefesi ile düsünen Osmanli devlet adamlari için ne değin tartı tasiyorsa, tipki Osmanli gibi büyük oynayanAmerika için de o denli tartı tasiyordu En azindan, dünya hakimiyetinin pekistirilmesi bakimindan bir bakımlı örgütün dünya ölçeginde nasil çalismasi gerektigine dair önemli dersler veriyordu Teskilati Mahsusa
Stoddard'in Teskilati Mahsusa hakkinda elde ettigi bilgiler CIA'nin ufkunu bir hayli genisletmis ve isine epeyce yaramis olmali Isin garip yani, Teskilati Mahsusa'nin birikiminden Türkiye'nin bir türlü yararlanamamasi Çünkü Misaki Milli sinirlari içerisine sikisip kalmis dar ufuklubir Türkiye, o begenmedigi Osmanli kadar bile büyük düsünemiyor
Stoddard'in Teskilati Mahsusa hakkindaki çalismalari 1963'te tamamlandi Lakin Türk kamuoyuna Teskilati Mahsusa'yi tanimak Amerika'dan bütün 30 yil sonradan, yani 1993 yilinda nasib oldu Çalisma 1993 yilinda ARBA Yayinlari'nin girisimleri sonucu Türkçe'ye çevrildi ve ayni adla yayinlandi: Teskilati Mahsusa: Istanbul'un Dogusunda Bitmez Tükenmez Oyun Kitabin bu tarihte piyasaya çikmasinin özel bir anlami var Mahir Kaynak'a kadar Bu kitabin yayinlanmasidiyor Kaynak, AmerikaAvrupa kuvvet dengesi arasinda bir seçim yapmak noktasina gelmis olan Türkiye'deki Alman lobisinin zayiflatilmasi amacina karşın
sırası gelmişken Stoddard'in sözkonusu çalismasini yayinlayan ARBA Yayinlari, önümüzdeki birkaç ay içinde, Teskilati Mahsusa'nin en önde gelen ismi Esref Kusçubasi'nin bugüne dek hiçbir yerde yayinlanmamis hatiralarini Türkçe ve Ingilizce olarak yayinlamayi düsünüyor ARBA yetkilileri bu hatirati, dostumuzPhilip H Stoddard'dan almis
Teskilati Mahsusa, kimi çevrelerce Kizil Sultandiye adlandinlan Sultan II Abdülhamid'in Islamcilik düsüncesini tüm dünyaya dağılma isteginin bir ürünü olarak tezahür etmis kabul ediliyor Yeri gelmisken söylemekte yarar var; bu bakımlı örgüt, Abdülhamid'i tahtindan eden Ittihat Terakki Partisi mensuplarinca kurulmus
Iktidara gelinceye değin oldukça liberal ve özgürlükçü bir siyasal tavir sergiliyor gözüken Ittihat Terakki'nin ayaklari, iktidari cebren ele geçirdikten daha sonra suya degdi Ülkenin içinde bulundugu durumu ve dünya konjonktürünü daha yakindan görme firsati bulan Ittihatçilar, devletin kurtulusunun Abdülhamid'in politikalarina dönmekle mümkün olacagini anladilar Ama artik olan olmus, ati bölge Üsküdar'i çoktan geçmisti
Ittihat Terakki'nin Islamci ve Türkçü bir politika belirlemesi, Talat Pasa'nin 1910 yilinda Selanik'te yapilan dar bir toplantida Müslümanlar'la gayri müslimlerin esit olmadigini söylemesi ve Balkan Harbi sonunda gayri müslimlerin Osmanli'dan ayrilmasiyla baslar Ittihatçilar, Abdülhamid'in ektigi Islamcilik tohumlarinin biçilme vaktinin geldigine inaniyorlardi artik Abdülhamid, Islam dünyasini halifelik etrafinda birlestirmek, ümmet suuru ve Islam kardesliginin olusmasini saglamak amacindaydi Fakat Ittihat Terakki'nin darbesi sonucu iktidari elinden alinan Abdülhamid'in bu düsüncesi, bir ütopyadan öteye geçmedi Son yillarda yayinladigi önemli arastirma kitaplari ile dikkat çeken Orhan Kologlu, bu faaliyetleri Panislamizm olarak degerlendirmenin yanlis olacagini belirtiyor Çünkü Abdülhamid döneminde Ittihadi Islam hareketi, fikri ve sahsi gayretlerin ötesine geçebilmis degildi Fakat bir hareketin Panniteligini kazanabilmesi için bir örgütünün ve siyasi hedefinin olmasi gerekiyor Nitekim, Abdülhamid'in dünyanin dört bir yanina gönderdigi misyonerruhlu kisilerin Osmanli Devleti içinde o kadar söylenildigi gibi bir teskilatlari yoktu Bu kisiler padisaha bagli olarak ödev yapan gönüllü kimselerdi Ittihatçilara tarafından ise, emperyalistlere karsi ciddi bir uğraş verebilmek, bütün Islam dünyasini harekete geçirmekle mümkündü Bunu gerçeklestirmek için de bir örgüte ihtiyaçlari vardi Ittihatçilarin Ayrica politikacilari güvenilir bulmayan Ittihatçi kurmaylara kadar bu örgüt, rahat bir örgüt olmaliydi
*
M ALI EREN
50'li yillar Türkiye'nin genel görüntüsü, Tek Parti Dönemi'ne nazaran daha bir güllük gülistanlik Halkçı Parti'nin ülkeye getirdigi demokrasi ve özgür havasi, devlet ile halk müziği arasindaki gerilimi epeyce azaltmis CHP döneminin Disisleri Bakani Hasan Saka'nin öncülügünde baslayan TürkAmerikan iliskileri, Marshall Yardimiile azıcık daha rayina oturmus gözüküyor Gelisen iliskilerin aslinda, Amerika'nin isine yaradigi da su götürmez bir reel Yüklü bir Osmanli mirasina sahip Türkiye'de, Amerika'nin yararlanabilecegi fazla sey var
Türkiye'nin baştan yapilandigi bu yillarda esrarengiz bir Amerikali, Ford Foundation'in da destegiyle WashingtonAnkaraIstanbul ve WashingtonMisir arasinda mekik dokuyor Türkiye ve Misir'da eski bir dar örgütün üyeleri ile sik sik görüsmeler yapiyordu Yerli arastirmacilara kapali tutulan bazi gizli kapilar, TürkAmerikan iliskilerinin yüzü suyu hürmetine, bu kisiye ardina dek açiliyordu Philip H Stoddard adli bu gizemli Amerikali, bunca zahmete Osmanli'nin istihbarat örgütü teligindeki Teskilati Mahsusa hakkinda aynntili bilgi edinebilmek amaciyla katlaniyordu
Trablusgarp Savasi sonunda kurulan Teskilati Mahsusa'nin birçok görevlisi hayattaydi o yillarda Bunlardan en önemlisi hiç kuskusuz Esref Kusçubasi idi Aziz elMisri, Zübeyde Sapli, Ahmet Salih Harb, Hilmi Musallimi, Satvet Lütfi Tozan ve Hamza Osman Erkan gibi, her biri neredeyse yasayan tarihniteligindeki Teskilati Mahsusa üyeleriyle Türkiye ve Misir'da her zaman biraraya gelen Gizemli AmerikaliStoddard, hayatinin hazinesini bulmustu Elde ettigi çok önemli bilgileri, 11 Mayis 1963 tarihinde Princeton Üniversitesi'nde doktora tezi olarak sundu Çalismada 19111918 yillari arasinda Osmanli hükümetleri ile Araplar'in münasebetleri inceleniyor, Teskilati Mahsusa'nin Ortadogu ve Kuzey Afrika'daki faaliyetleri arastiriliyordu Stoddard'in bu kapsamli çalismasi sonunda, örgüt ve faaliyetleri hakkindaki bütün bilgiler Amerika'nin eline geçmis oldu
Teskilati Mahsusa'nin Süleyman Askerîden sonra reisi olan Esref Sencer Kusçubasi, büyük yararliliklar gösterdigi Hicaz'da Arap kiyafetiyle gorülüyor
Kahramani özgürlük Enver Pasa, kendisine bagli olarak Osmanli Devleti'nin ilk bakımlı istihbarat örgütünü kurdu, ama teskilatin asil ürününü Mustafa Kemal Pasa aldi
CIA IÇlN BlR KAYNAK: TESKlLATl MAHSUSA
Teskilati Mahsusa gibi bir bakımlı örgüt, genis ufuklu ve büyük devlet felsefesi ile düsünen Osmanli devlet adamlari için ne değin tartı tasiyorsa, tipki Osmanli gibi büyük oynayanAmerika için de o denli tartı tasiyordu En azindan, dünya hakimiyetinin pekistirilmesi bakimindan bir bakımlı örgütün dünya ölçeginde nasil çalismasi gerektigine dair önemli dersler veriyordu Teskilati Mahsusa
Stoddard'in Teskilati Mahsusa hakkinda elde ettigi bilgiler CIA'nin ufkunu bir hayli genisletmis ve isine epeyce yaramis olmali Isin garip yani, Teskilati Mahsusa'nin birikiminden Türkiye'nin bir türlü yararlanamamasi Çünkü Misaki Milli sinirlari içerisine sikisip kalmis dar ufuklubir Türkiye, o begenmedigi Osmanli kadar bile büyük düsünemiyor
Stoddard'in Teskilati Mahsusa hakkindaki çalismalari 1963'te tamamlandi Lakin Türk kamuoyuna Teskilati Mahsusa'yi tanimak Amerika'dan bütün 30 yil sonradan, yani 1993 yilinda nasib oldu Çalisma 1993 yilinda ARBA Yayinlari'nin girisimleri sonucu Türkçe'ye çevrildi ve ayni adla yayinlandi: Teskilati Mahsusa: Istanbul'un Dogusunda Bitmez Tükenmez Oyun Kitabin bu tarihte piyasaya çikmasinin özel bir anlami var Mahir Kaynak'a kadar Bu kitabin yayinlanmasidiyor Kaynak, AmerikaAvrupa kuvvet dengesi arasinda bir seçim yapmak noktasina gelmis olan Türkiye'deki Alman lobisinin zayiflatilmasi amacina karşın
sırası gelmişken Stoddard'in sözkonusu çalismasini yayinlayan ARBA Yayinlari, önümüzdeki birkaç ay içinde, Teskilati Mahsusa'nin en önde gelen ismi Esref Kusçubasi'nin bugüne dek hiçbir yerde yayinlanmamis hatiralarini Türkçe ve Ingilizce olarak yayinlamayi düsünüyor ARBA yetkilileri bu hatirati, dostumuzPhilip H Stoddard'dan almis
Teskilati Mahsusa, kimi çevrelerce Kizil Sultandiye adlandinlan Sultan II Abdülhamid'in Islamcilik düsüncesini tüm dünyaya dağılma isteginin bir ürünü olarak tezahür etmis kabul ediliyor Yeri gelmisken söylemekte yarar var; bu bakımlı örgüt, Abdülhamid'i tahtindan eden Ittihat Terakki Partisi mensuplarinca kurulmus
Iktidara gelinceye değin oldukça liberal ve özgürlükçü bir siyasal tavir sergiliyor gözüken Ittihat Terakki'nin ayaklari, iktidari cebren ele geçirdikten daha sonra suya degdi Ülkenin içinde bulundugu durumu ve dünya konjonktürünü daha yakindan görme firsati bulan Ittihatçilar, devletin kurtulusunun Abdülhamid'in politikalarina dönmekle mümkün olacagini anladilar Ama artik olan olmus, ati bölge Üsküdar'i çoktan geçmisti
Ittihat Terakki'nin Islamci ve Türkçü bir politika belirlemesi, Talat Pasa'nin 1910 yilinda Selanik'te yapilan dar bir toplantida Müslümanlar'la gayri müslimlerin esit olmadigini söylemesi ve Balkan Harbi sonunda gayri müslimlerin Osmanli'dan ayrilmasiyla baslar Ittihatçilar, Abdülhamid'in ektigi Islamcilik tohumlarinin biçilme vaktinin geldigine inaniyorlardi artik Abdülhamid, Islam dünyasini halifelik etrafinda birlestirmek, ümmet suuru ve Islam kardesliginin olusmasini saglamak amacindaydi Fakat Ittihat Terakki'nin darbesi sonucu iktidari elinden alinan Abdülhamid'in bu düsüncesi, bir ütopyadan öteye geçmedi Son yillarda yayinladigi önemli arastirma kitaplari ile dikkat çeken Orhan Kologlu, bu faaliyetleri Panislamizm olarak degerlendirmenin yanlis olacagini belirtiyor Çünkü Abdülhamid döneminde Ittihadi Islam hareketi, fikri ve sahsi gayretlerin ötesine geçebilmis degildi Fakat bir hareketin Panniteligini kazanabilmesi için bir örgütünün ve siyasi hedefinin olmasi gerekiyor Nitekim, Abdülhamid'in dünyanin dört bir yanina gönderdigi misyonerruhlu kisilerin Osmanli Devleti içinde o kadar söylenildigi gibi bir teskilatlari yoktu Bu kisiler padisaha bagli olarak ödev yapan gönüllü kimselerdi Ittihatçilara tarafından ise, emperyalistlere karsi ciddi bir uğraş verebilmek, bütün Islam dünyasini harekete geçirmekle mümkündü Bunu gerçeklestirmek için de bir örgüte ihtiyaçlari vardi Ittihatçilarin Ayrica politikacilari güvenilir bulmayan Ittihatçi kurmaylara kadar bu örgüt, rahat bir örgüt olmaliydi
*
