Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Danişmend Gazi
Danişmend Gazi Destanı
Danişmendname
DANİŞMENDNAME
Danişmendname Anadolu ’nun MüslümanTürklerin hakimiyetine girmesi hakkında yazılı halk destanı Danişmend Gazi ve Melik Gazi ’nin kahramanlıklarını, gazalarını anlatan, Battalname türünden yazılmış olan Danişmendname ’nin ne vakit ve kimin kadar yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir
Eser ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus ’un emriyle İbni Ala kadar derlendi İbni Ala insanlar arasındaki rivayetlerin doğrularını toplayıp, Danişmendname ’yi yazdı Öykü edilen vak ’alarla adı geçen kahramanların tarihten gücenmiş olması ve coğrafi isimlerin Anadolu ’ya uygunluğu, eserin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesine sebeb oldu Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad ’ın emriyle Tokat Dizdarı arif Ali, Danişmendname ’yi Türkçe olarak aralarında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 birim halinde yazdı
Danişmendname ’nin konusu özet olarak şöyledir: Peygamber efendimizin hicretinden 360 sene sonradan, Battal Gazinin torunlarından Melik Ahmed Danişmend, halifeden izin alarak, çoğu beyle birlikte Anadolu ’da fetihlere başlar Uzun bir zamandır harab olan Sivas ’ı mamur hale getirerek buraya yerleşir Burada mücahidleri ikiye ayırır Turasan idaresindeki mücahidler İstanbul üzerine giderler Ama Alemdağ önlerinde şehid olurlar Melik Ahmed Danişmend ise Sivas ’tan Karadeniz ’e değin olan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır Artuhi isminde bir Hıristiyanın Müslüman olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek halkı Müslüman olmaya eğlence eder
Halkın büyük bir kısmı İslamiyeti can atarak kabul eder Fakat bir müddet sonra Niksarlılar dinden çıkarak bölgedeki çoğu Müslümanı öldürürler Danişmend Gazi, Niksar ’ı bitmiş alarak Canik ’e içten yola çıkar Lakin yolda pusuya düşürülerek şehid edilir Vasiyeti üzerine Niksar Kalesi karşısında bir yere defnedilir
Danişmend Gazinin şehid edilmesinden daha sonra Hıristiyanlar kaybettikleri yerleri baştan alırlar Danişmend Gazinin oğlu Melik Gazi Bağdat ’a giderek halifenin huzuruna çıkar Babasının fethettiği yerleri Hıristiyanlardan yeniden alır Niksar ’a babasının mezarının üstüne bir türbe yaptırır Melik Gazinin fetihlerini Anadolu Selçukluları hakimiyetine bağlayan destanda olaylar birbiri arkasına devam ettirilerek anlatılır
Battalname ’nin bir devamı olarak kabul edilen bu eserde münacaatlar, Allah ’a sığınıp yardım dilekleri, Hızır aleyhisselamın görünüp yaraları iyileştirmesi, bazı Hıristiyanların rüyalarında Peygamber efendimizi görerek Müslüman olmaları, kimi Hıristiyan kızlarının mücahidlerle evlenmeleri gibi dini motifler yanına tarihi ve efsanevi unsurlar da çoktur Eserin son bölümü bir sonsözden ibarettir Yazan burada dünyanın faniliğinden bahsederken dini ve ahlaki nasihatler verir Danişmendname ’de tarihi, masallaştıran ve pekçok vak ’a için yanında tarihe ışık tutan parçalar da vardır Eserde gazalara kimlerin hangi sıra ile katıldıkları belirtilmekte, özellikle başı açık, yalın ayak harb eden dervişlerin küffar ile yapılacak gazaya yürüyüşleri hakkında data verilmektedir
Danişmendname ’nin kahramanı olan Melik Danişmend Gazi, Battal Gaziye benzeşen bir kişi olup, akıllı, dindar ve artist bir kumandandır Bir kılıç darbesiyle, düşman askerinin başını ve vücudunu oturduğu atın eğer kayışına dek ikiye böler Muharebe sırasında attığı naralarla koca bir orduyu dağıtır
Halk Müziği şairleri kadar bu tür eserlerin nazmında fazla kullanılan “Mefailün mefailün faulün vezninde ve o devir halkının kolay anlayabileceği dille söylemiş ve yazılmış olan Danişmendname, tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır Osmanlı tarihçileri devirlerinin tarih zevkine yerinde buldukları bu eserden bir tarih kaynağı olarak faydalandılar On beşinci yüzyılda yaşayan arif Ali yazdığı Danişmendliler tarihini anlatan MirkatülCihad adlı eserinde Danişmendname ’den çok faydalandı Anadolu ’da çoğu yazması bulunan eserin bir nüshası da Paris Milli Kütüphanesindedir İstanbul ’da Halk Kütüphanesi Ali Emiri Bölümü ile Belediye (İnkılap) Kütüphanesi Muallim Cevdet Bölümü nde birer nüshası daha vardır Eser, 1960 senesinde batı dillerine tercüme edilerek La Geste de Melik Danişmend, Etude Critique Danişmendname adı aşağıda yayınlandı Eser üzerinde son ilmi çalışma İréne Melikof tarafından üretilmiş ve La Geste Melik Danişmend Tome I, Edition Critique Tome II adı ile iki deri halinde yayımlanmıştır *
Danişmend Gazi Destanı
Danişmendname
DANİŞMENDNAME
Danişmendname Anadolu ’nun MüslümanTürklerin hakimiyetine girmesi hakkında yazılı halk destanı Danişmend Gazi ve Melik Gazi ’nin kahramanlıklarını, gazalarını anlatan, Battalname türünden yazılmış olan Danişmendname ’nin ne vakit ve kimin kadar yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir
Eser ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus ’un emriyle İbni Ala kadar derlendi İbni Ala insanlar arasındaki rivayetlerin doğrularını toplayıp, Danişmendname ’yi yazdı Öykü edilen vak ’alarla adı geçen kahramanların tarihten gücenmiş olması ve coğrafi isimlerin Anadolu ’ya uygunluğu, eserin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesine sebeb oldu Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad ’ın emriyle Tokat Dizdarı arif Ali, Danişmendname ’yi Türkçe olarak aralarında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 birim halinde yazdı
Danişmendname ’nin konusu özet olarak şöyledir: Peygamber efendimizin hicretinden 360 sene sonradan, Battal Gazinin torunlarından Melik Ahmed Danişmend, halifeden izin alarak, çoğu beyle birlikte Anadolu ’da fetihlere başlar Uzun bir zamandır harab olan Sivas ’ı mamur hale getirerek buraya yerleşir Burada mücahidleri ikiye ayırır Turasan idaresindeki mücahidler İstanbul üzerine giderler Ama Alemdağ önlerinde şehid olurlar Melik Ahmed Danişmend ise Sivas ’tan Karadeniz ’e değin olan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır Artuhi isminde bir Hıristiyanın Müslüman olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek halkı Müslüman olmaya eğlence eder
Halkın büyük bir kısmı İslamiyeti can atarak kabul eder Fakat bir müddet sonra Niksarlılar dinden çıkarak bölgedeki çoğu Müslümanı öldürürler Danişmend Gazi, Niksar ’ı bitmiş alarak Canik ’e içten yola çıkar Lakin yolda pusuya düşürülerek şehid edilir Vasiyeti üzerine Niksar Kalesi karşısında bir yere defnedilir
Danişmend Gazinin şehid edilmesinden daha sonra Hıristiyanlar kaybettikleri yerleri baştan alırlar Danişmend Gazinin oğlu Melik Gazi Bağdat ’a giderek halifenin huzuruna çıkar Babasının fethettiği yerleri Hıristiyanlardan yeniden alır Niksar ’a babasının mezarının üstüne bir türbe yaptırır Melik Gazinin fetihlerini Anadolu Selçukluları hakimiyetine bağlayan destanda olaylar birbiri arkasına devam ettirilerek anlatılır
Battalname ’nin bir devamı olarak kabul edilen bu eserde münacaatlar, Allah ’a sığınıp yardım dilekleri, Hızır aleyhisselamın görünüp yaraları iyileştirmesi, bazı Hıristiyanların rüyalarında Peygamber efendimizi görerek Müslüman olmaları, kimi Hıristiyan kızlarının mücahidlerle evlenmeleri gibi dini motifler yanına tarihi ve efsanevi unsurlar da çoktur Eserin son bölümü bir sonsözden ibarettir Yazan burada dünyanın faniliğinden bahsederken dini ve ahlaki nasihatler verir Danişmendname ’de tarihi, masallaştıran ve pekçok vak ’a için yanında tarihe ışık tutan parçalar da vardır Eserde gazalara kimlerin hangi sıra ile katıldıkları belirtilmekte, özellikle başı açık, yalın ayak harb eden dervişlerin küffar ile yapılacak gazaya yürüyüşleri hakkında data verilmektedir
Danişmendname ’nin kahramanı olan Melik Danişmend Gazi, Battal Gaziye benzeşen bir kişi olup, akıllı, dindar ve artist bir kumandandır Bir kılıç darbesiyle, düşman askerinin başını ve vücudunu oturduğu atın eğer kayışına dek ikiye böler Muharebe sırasında attığı naralarla koca bir orduyu dağıtır
Halk Müziği şairleri kadar bu tür eserlerin nazmında fazla kullanılan “Mefailün mefailün faulün vezninde ve o devir halkının kolay anlayabileceği dille söylemiş ve yazılmış olan Danişmendname, tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır Osmanlı tarihçileri devirlerinin tarih zevkine yerinde buldukları bu eserden bir tarih kaynağı olarak faydalandılar On beşinci yüzyılda yaşayan arif Ali yazdığı Danişmendliler tarihini anlatan MirkatülCihad adlı eserinde Danişmendname ’den çok faydalandı Anadolu ’da çoğu yazması bulunan eserin bir nüshası da Paris Milli Kütüphanesindedir İstanbul ’da Halk Kütüphanesi Ali Emiri Bölümü ile Belediye (İnkılap) Kütüphanesi Muallim Cevdet Bölümü nde birer nüshası daha vardır Eser, 1960 senesinde batı dillerine tercüme edilerek La Geste de Melik Danişmend, Etude Critique Danişmendname adı aşağıda yayınlandı Eser üzerinde son ilmi çalışma İréne Melikof tarafından üretilmiş ve La Geste Melik Danişmend Tome I, Edition Critique Tome II adı ile iki deri halinde yayımlanmıştır *
