Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Danişmendnamenin özellikleri
Danişmendnamenin konusu
Danişmendname;
Anadolu'nun MüslümanTürklerin hakimiyetine girmesi hakkında yazılmış ahali destanı Danişmend Gazi ve Melik Gazi'nin kahramanlıklarını, gazalarını anlatan, Battalname türünden yazılmış olan Danişmendname'nin ne süre ve kimin tarafından yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir
Eser ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus'un emriyle İbni Ala kadar derlendi İbni Ala halk müziği arasındaki rivayetlerin doğrularını toplayıp, Danişmendname'yi yazdı Öykü edilen vak'alarla adı geçen kahramanların tarihten gücenmiş olması ve coğrafi isimlerin Anadolu'ya uygunluğu, eserin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesine sebeb oldu Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad'ın emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali, Danişmendname'yi Türkçe olarak arasında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 bölüm halinde yazdı
Danişmendname'nin konusu kısaca şöyledir: Peygamber efendimizin hicretinden 360 yıl sonra, Battal Gazinin torunlarından Melik Ahmed Danişmend, halifeden izin alarak, çoğu beyle birlikte Anadolu'da fetihlere başlar Uzun bir zamandır harab olan Sivas'ı mamur ayla getirerek buraya yerleşir Burada mücahidleri ikiye ayırır Turasan idaresindeki mücahidler İstanbul üstüne giderler Fakat Alemdağ önlerinde şehid olurlar Melik Ahmed Danişmend ise Sivas'tan Karadeniz'e dek olan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır Artuhi isminde bir Hıristiyanın Müslüman olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek halkı Müslüman olmaya davet eder
Halkın büyük bir kısmı İslamiyeti kendi isteğiyle kabul eder Ama bir müddet sonradan Niksarlılar dinden çıkarak bölgedeki birçok Müslümanı öldürürler Danişmend Gazi, Niksar'ı her tarafta alarak Canik'e dürüst yola çıkar Fakat yolda pusuya düşürülerek şehid edilir Vasiyeti üstüne Niksar Kalesi aleyhinde bir yere defnedilir
Danişmend Gazinin şehid edilmesinden daha sonra Hıristiyanlar kaybettikleri yerleri yeniden alırlar Danişmend Gazinin oğlu Melik Gazi Bağdat'a giderek halifenin huzuruna çıkar Babasının fethettiği yerleri Hıristiyanlardan her yerde alır Niksar'a babasının mezarının üzerine bir türbe yaptırır Melik Gazinin fetihlerini Anadolu Selçukluları hakimiyetine bağlayan destanda olaylar birbiri arkasına devam ettirilerek anlatılır
Battalname'nin bir devamı olarak kabul edilen bu eserde münacaatlar, Allah'a sığınıp yardım dilekleri, Hızır aleyhisselamın görünüp yaraları iyileştirmesi, bir takım Hıristiyanların rüyalarında Peygamber efendimizi görerek Müslüman olmaları, kimi Hıristiyan kızlarının mücahidlerle evlenmeleri gibi dini motifler yanında tarihi ve efsanevi unsurlar da çoktur Eserin son bölümü bir sonsözden ibarettir Yazar burada dünyanın faniliğinden bahsederken dini ve ahlaki nasihatler verir Danişmendname'de tarihi, masallaştıran ve pekçok vak'a için yanında tarihe ışık tutan parçalar da vardır Eserde gazalara kimlerin hangi sıra ile katıldıkları belirtilmekte, özellikle başı açık, yalın bacak harb eden dervişlerin küffar ile yapılacak gazaya yürüyüşleri hakkında bilgi verilmektedir
Danişmendname'nin kahramanı olan Melik Danişmend Gazi, Battal Gaziye eş bir birey olup, bilgili, dindar ve sanatçı bir kumandandır Bir kılıç darbesiyle, düşman askerinin başını ve vücudunu oturduğu atın eğer kayışına kadar ikiye böler Muharebe sırasında attığı naralarla koca bir orduyu dağıtır
Halk Müziği şairleri göre bu nesil eserlerin nazmında fazla kullanılan Mefailün mefailün faulünvezninde ve o devir halkının basit anlayabileceği dille söylemiş ve yazılmış olan Danişmendname, tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır Osmanlı tarihçileri devirlerinin tarih zevkine uygun buldukları bu eserden bir tarih kaynağı olarak faydalandılar On beşinci yüzyılda yaşayan arif Ali yazdığı Danişmendliler tarihini anlatan MirkatülCihad adlı eserinde Danişmendname'den çok faydalandı Anadolu'da çoğu yazması yer alan eserin bir nüshası da Paris Ulusal Kütüphanesindedir İstanbul'da Halk Müziği Kütüphanesi Ali Emiri Bölümü (Tarih Nu: 571) ile Belediye (İnkılap) Kütüphanesi Muallim Cevdet Bölümü (Nu: K441)nde birer nüshası daha vardır Eser, 1960 senesinde batı dillerine tercüme edilerek La Geste de Melik Danişmend, Etude Critique Danişmendname adı aşağıda yayınlandı Eser üstünde son ilmi egzersiz İréne Melikof göre yapılmış ve La Geste Melik Danişmend Tome I, Edition Critique Tome II adı ile iki cilt halinde yayımlanmıştır *
Danişmendnamenin konusu
Danişmendname;
Anadolu'nun MüslümanTürklerin hakimiyetine girmesi hakkında yazılmış ahali destanı Danişmend Gazi ve Melik Gazi'nin kahramanlıklarını, gazalarını anlatan, Battalname türünden yazılmış olan Danişmendname'nin ne süre ve kimin tarafından yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir
Eser ilkönce Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus'un emriyle İbni Ala kadar derlendi İbni Ala halk müziği arasındaki rivayetlerin doğrularını toplayıp, Danişmendname'yi yazdı Öykü edilen vak'alarla adı geçen kahramanların tarihten gücenmiş olması ve coğrafi isimlerin Anadolu'ya uygunluğu, eserin Türk edebiyatında uzun süre tarih kitabı gibi kabul edilmesine sebeb oldu Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad'ın emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali, Danişmendname'yi Türkçe olarak arasında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 bölüm halinde yazdı
Danişmendname'nin konusu kısaca şöyledir: Peygamber efendimizin hicretinden 360 yıl sonra, Battal Gazinin torunlarından Melik Ahmed Danişmend, halifeden izin alarak, çoğu beyle birlikte Anadolu'da fetihlere başlar Uzun bir zamandır harab olan Sivas'ı mamur ayla getirerek buraya yerleşir Burada mücahidleri ikiye ayırır Turasan idaresindeki mücahidler İstanbul üstüne giderler Fakat Alemdağ önlerinde şehid olurlar Melik Ahmed Danişmend ise Sivas'tan Karadeniz'e dek olan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır Artuhi isminde bir Hıristiyanın Müslüman olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek halkı Müslüman olmaya davet eder
Halkın büyük bir kısmı İslamiyeti kendi isteğiyle kabul eder Ama bir müddet sonradan Niksarlılar dinden çıkarak bölgedeki birçok Müslümanı öldürürler Danişmend Gazi, Niksar'ı her tarafta alarak Canik'e dürüst yola çıkar Fakat yolda pusuya düşürülerek şehid edilir Vasiyeti üstüne Niksar Kalesi aleyhinde bir yere defnedilir
Danişmend Gazinin şehid edilmesinden daha sonra Hıristiyanlar kaybettikleri yerleri yeniden alırlar Danişmend Gazinin oğlu Melik Gazi Bağdat'a giderek halifenin huzuruna çıkar Babasının fethettiği yerleri Hıristiyanlardan her yerde alır Niksar'a babasının mezarının üzerine bir türbe yaptırır Melik Gazinin fetihlerini Anadolu Selçukluları hakimiyetine bağlayan destanda olaylar birbiri arkasına devam ettirilerek anlatılır
Battalname'nin bir devamı olarak kabul edilen bu eserde münacaatlar, Allah'a sığınıp yardım dilekleri, Hızır aleyhisselamın görünüp yaraları iyileştirmesi, bir takım Hıristiyanların rüyalarında Peygamber efendimizi görerek Müslüman olmaları, kimi Hıristiyan kızlarının mücahidlerle evlenmeleri gibi dini motifler yanında tarihi ve efsanevi unsurlar da çoktur Eserin son bölümü bir sonsözden ibarettir Yazar burada dünyanın faniliğinden bahsederken dini ve ahlaki nasihatler verir Danişmendname'de tarihi, masallaştıran ve pekçok vak'a için yanında tarihe ışık tutan parçalar da vardır Eserde gazalara kimlerin hangi sıra ile katıldıkları belirtilmekte, özellikle başı açık, yalın bacak harb eden dervişlerin küffar ile yapılacak gazaya yürüyüşleri hakkında bilgi verilmektedir
Danişmendname'nin kahramanı olan Melik Danişmend Gazi, Battal Gaziye eş bir birey olup, bilgili, dindar ve sanatçı bir kumandandır Bir kılıç darbesiyle, düşman askerinin başını ve vücudunu oturduğu atın eğer kayışına kadar ikiye böler Muharebe sırasında attığı naralarla koca bir orduyu dağıtır
Halk Müziği şairleri göre bu nesil eserlerin nazmında fazla kullanılan Mefailün mefailün faulünvezninde ve o devir halkının basit anlayabileceği dille söylemiş ve yazılmış olan Danişmendname, tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır Osmanlı tarihçileri devirlerinin tarih zevkine uygun buldukları bu eserden bir tarih kaynağı olarak faydalandılar On beşinci yüzyılda yaşayan arif Ali yazdığı Danişmendliler tarihini anlatan MirkatülCihad adlı eserinde Danişmendname'den çok faydalandı Anadolu'da çoğu yazması yer alan eserin bir nüshası da Paris Ulusal Kütüphanesindedir İstanbul'da Halk Müziği Kütüphanesi Ali Emiri Bölümü (Tarih Nu: 571) ile Belediye (İnkılap) Kütüphanesi Muallim Cevdet Bölümü (Nu: K441)nde birer nüshası daha vardır Eser, 1960 senesinde batı dillerine tercüme edilerek La Geste de Melik Danişmend, Etude Critique Danişmendname adı aşağıda yayınlandı Eser üstünde son ilmi egzersiz İréne Melikof göre yapılmış ve La Geste Melik Danişmend Tome I, Edition Critique Tome II adı ile iki cilt halinde yayımlanmıştır *
