Deneme Süresi Nedir ?

Test Süresi Nedir ? Test süresi bir işçinin işyerine ve işine ahenk sağlayıp sağlayamayacağının anlaşılması için geçen süredir Fakat bunun sigortayla bir ilgisi yoktur Patronlar işçileri sigortasız çalıştırmak için “Hele bir deneme süresini görelim de ona kadar derler Patronların bu tutumu yasa dışıdır ve işçileri blöf yapmak ve ağırlamak içindir 2 aylık bir meslek için bile bir işyerine girseniz patron yeniden sizi işe girmeden 1 gün önce SSK’ya bildirmek ve sigortalı çalıştırmak zorundadır Bu konuda olur ya de en fazla zarar görenler, yeni mezun veya iş deneyimi konusunda kendilerine daha az güvenenlerdirIlk Olarak deneyimsiz olmanın yeni mezunlar için herhangi bir eksiklik olmadığının, herkesin bu dönemden geçtiğinin ve bunun kimi vakit firmalar için seçim sebebi bile olduğunun bilinmesi gerekiyor Yeni mezunlar genel olarak, meslek hayatına atılmanın heyecanıyla başvurdukları işyerinin, hakları olan çoğu şartı yerine getirmemesine göz yumarak tecrübe edinmek namına işe giriyor Acemi oldukları bilindiği halde ve zaten buna uygun bir maaşla (hatta kimi vakit kesin bir süre için maaşsız!) işe alınmış olmalarına rağmen kendilerinden deneyim, mucizevi yetenek ve fedakarlıklar (artı mesai, mümkünse iş dışarıya bir hayat sürmemeleri gibi) bekleniyor Öncelikle en iyi çalışanın, dükkan için kendinden en çok ödün veren çalışan olmadığının, bunun eninde sonunda mutlaka işgücü sömürüsüne gideceğinin bilinmesi gerekiyor Çalışanın, çalışacağı yerle ilgili olarak kesin kriterlere sahip olmasına ve neticesinde bir takım şartlar ileri sürmesine işvereninden daha eksik hakkı yoktur Bu koşullara bazı örnekler tahsis etmek icabında: sigorta, yemek ve yol masrafları haricinde emeğinin somut karşılığını alacağına dair bir kontrat olmaksızın emek vermeye başlamamak, egzersiz saatlerinin belirlenmesi, işverenin ücret vererek çalışanının 24 saatininden de kullanma hakkı olduğunu düşünmemesi gibi Deneyimsiz birçok kişinin karşılaştığı sorunlardan biri de işverenin ‘test süresi’ kavramından anladığı ‘dolandırma süresi’dir Deneme süresi’, sadece birkaç görüşmede verecekleri karar konusunda belirli olamayan çalışan ve işverenin birbirini alıştırma ortamında tanıyabilmeleri ve sonunda birlikte çalışmaya devam edip etmeyecekleri kararını alacakları süredir ve her iki taraf için de son derece akılcı bir istektir Bu zaman için ödenecek maaşın, işe devam halinde ödenecek maaştan daha düşük olması da makuldür Ama, başta bu sürenin görüşme sırasında adı konulmalıdır Çoğunlukla bir ay civarında sürer Bu sürenin adının ‘deneme’ olması, çalışanın o dönemde yaptığı işlerin müsvedde olduğu veya çalışan az önce kadrolu olmadığından çalışmalarının maddesel karşılığını almamasının olağan bir durum olduğu anlamına gelmez Çağımızda en kıymetli şey zamandır ve meslek dünyasında harcanan emek ve zamanın karşılığı emin bir ücretle ödenir Yani ‘deneme işvereninizin’ yaptığınız çalışmalara herhangi bir karşılık vermeksizin size, ‘test süresinde yaptığın işi beğenmedim sana hayatta başarılar’ diyerek işin içinden sıyrılması ne insan ne meslek ahlakına uygu Ne var ama bu stil bir işverenin zaten davranışlarını bu kriterlere uydurmaya amaçlamak gibi bir kaygısı yoktur böylece çalışanın konuya ahlaksal yok hukuksal açıdan yaklaşması gerekir Hukuksal bir girişim içinse kanıt yani evrak, yani kontrat şarttır Kurnaz işverenler kadar empoze edilen ve dolayısıyla iş hayatına yeni atılan şahısların acayip bir şekilde akıllarına yatan en yanlış fikirlerden biri, kadrolu olmadan önce kontrat yapılmayacağı ve sigortanın başlatılmayacağıdır Öncelikle ‘sigorta’ denemebelli olma süreçlerinden bağımsız olarak, işe başlanılan andan itibaren patron için yasal bir zorunluluktur Test süresi başlangıcında, bu sürenin ne kadarlık bir vakit dilimi ile kısıtlandırılacağı (muhakkak tarih devretmek natürel ama daima muhtemel olmayabilir ama bir kısıtlandırma getirilmelidir), bu süre için ne kadar maaş ödeneceği, sürenin başlangıç tarihi, jurnal ve haftalık alıştırma saatleri gibi konularda müşterek mutabakata varılarak koşul yazılı ışık halkası getirilmeli ve sözkonusu evrak çalışan ve patron tarafından imzalanarak onaylanmalıdır Bir işverenin buna yanaşmaması için dünyanın en iyimser insanı bile birden artı niçin öne süremez Bunun Türkçesi; “Sizi sömürmeme olanak tanımayan bu koşullarda sizinle çalışamamdır Böyle bir evrak olmaksızın, ay sonunda verdiğiniz bütün emekler karşılıksız bırakıldığında denediğiniz ve yanıldığınız işvereninize hukuksal ve medeni yollarla hiçbir zarar veremezsiniz Zaten genellikle bu yollardan hiçbiri uyanık patron için, elinizdeki kontrat kağıdınızla maliyeye, sosyal sigortalar kurumuna veya ticaret odasına yapacağınız şikayetlerden daha caydırıcı olmaz Lütfen günümüzde özellikle minik çaplı şirketlerde sömürülmesi kuvvetle mümkün haklarınızı koruma altına alacak böyle bir anlaşma yapmayı fazla da gerekli olmayan minik bir ayrıntı gibi görmeyin ve en azından böyle bir bilincin oluşmasına katkıda bulunun Uzlaşma esnasında dikkatten kaçırılmaması gereken şey zamanlamalardır Çalışmaya başladığınızda 1 İşverenin öteki çalışanlarla ilişkisini gözlemleyin, 2 Daha önce benzer örnekler yaşanmış mı araştırın 3 Size bahşedilen laf ve taahhütler yerine geliyor mu? bakın 4 Mesleğiniz açısından orada bulunmak size üstünlük sağlıyor mu? değerlendirin 5 Stajyer çalıştırmak şirketin genel alışkanlığı mı? gözlemleyin 6 faaliyetleri çağdaş ve profesyonel olarak mı yapılıyor yahut aşırmalara göz yumuluyor mu? gözlemleyin 7 Mesai saatleri herkes açısından nasıl? şİkayet konusu oluyor mu? Öteki çalışanlar bu konuda neler düşünüyor 8 Siz hangi görev tanımıyla işe girdiğinizi bir kağıda yazın Sizden bu tanınma uymayan neler isteniyor her akşam belirleyin 9 Toplantılara yeterince ve gerçekçi olarak katılıyor musunuz? Düşüncelerinize karşı tepkiler nasıl? veya hafıza öne sürebiliyor musunuz? 10 Ilk uzlaşma süreniz dolduğunda hiç bir koşulda geçirmeden konuyla ilgili kişiyle yeni dönemi konuşun 11 Uzlaşma süreniz sonunda mırın kırın ediliyor mu? Yetersizlik vb şeyler söyleniyor mu?, 12 bir dönem daha bu şekilde devam etmeniz öneriliyor mu? Bu değerlendirme kriterlerinde sizce gerçekleşen şeyler var ise bir dakika bile geçirmeden o işyerine veda edin Bunun sizin kimliğinize ve iş yaşamınıza paradan daha önemli katkıları olacaktır Belirlenen günde mutlaka ilgili kişiyle konuşun Siz o işyerinin belirlenen gün sonunda çalışanı olmaktan çıkıyorsunuz böylece net bir şekilde yeni dönem için konuşabilirsiniz Son olarak dükkan ile ilgili şikayetlerinizi, işyerinde çalışanlarla, internet siteleri ile vb yerlerde paylaşmayın kimliğinizin gelişmesi için bir ders aldığınızı düşünün bir daha ama anlaşmanızı daha sağlam yapın Işyeri sizi kendi ortamı için yetersiz bulabilir, üzülmeyin Önemli olan bunu vaktinde sizinle paylaşmasıdır Siz yolunuza devam edin Tüm bu gözlemleri yapmıyorsanız, gereklerini yerine getirmiyorsanız siz o işyerinde problem yaşamaya hazırsınız demektir 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNDA “DENEME SÜRESİ UYGULAMASI YOKTURDenetim sırasında, yeni işe alınan işçilerin sigorta girişinin yapılmaması işyerlerinde sık karşılaşılan bir uygulamadır Nedeni ise işverenlerin halen “Test Süresi hakkımızı kullanıyoruz yönündeki yanlış bilgileridir Sosyal Sigortalar Kanununda “Test Süresi uygulaması yoktur Yasa hükmü gereği; Çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla, kendiliğinden “sigortalı olurlar Sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta yargı ve yükümleri sigortalının işe alındığı tarihten başlar Bu suretle sigortalı almak adalet ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez Sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlerini eksilmek veya başkasına tahsis etmek yolunda hükümler konulamaz Sosyal Sigortalar Kanunu “Işveren, çalıştıracağı kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş bildirgeleriyle Kurum’a aracısız bildirmekle veya bu belgeleri iadelitaahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadelitaahhütlü olarak postaya bahşedilen işe antre bildirgeleri ile Kuruma birincil kere işyeri bildirgesi bahşedilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kurum’a verilen ya da iadeli taahhütlü olarak gönderilen işe antre bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır Çalıştırılanların deneme süresi diye SSK’ya bildirilmemesi durumunda minimum ücrete endeksli yönetimle ilgili para cezaları uygulanacaktır 2006 yılında uygulanacak idari para cezası (SSK işe antre bildirgesinin yasal süresi içinde verilmemesi halinde) her bir emekçi için 531 YTL ‘dır Test süresi 4857 sayılı Iş Kanununda düzenlenmiştirYasal düzenleme gereği; Taraflarca meslek sözleşmesine bir test kaydı konulduğunda, bunun süresi en fazla iki ay olabilir Ama deneme süresi toplu meslek sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir Test süresi içinde taraflar meslek sözleşmesini bildirim süresine lüzum olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir İşçinin çalıştığı günler için ücret ve öteki hakları saklıdır Deneme Süresinin Niteliği; 1 İşe yeni başlayan işçinin işyeri ve egzersiz koşullarına alışabilmesi, çevresinde harmoni sağlayabilmesi; İşvereninde işçinin mesleki yeteneğini, meslek disiplinini ve öteki özelliklerini öğrenebilmesi için yasa test süresi adı aşağı düzenleme getirmiştir 2 Iş sözleşmesinde taraflar (emekçiişveren) deneme süresi belirleyipbelirlememekte serbesttir Iş Kanunu taraflara böyle bir zorunluluk getirmiş değildir Yapılan her hizmet sözleşmesinde deneme süresinin varlığından söz edilemez İşçinin, işe yeni alınmış olması deneme süresinin varlığı için bir delil sayılmaz ve taraflarca böyle şartın kabul edildiği anlamına gelmez 3 Işçi ve patron kendi aralarında yapacakları bir anlaşma ile test süresini daha kısa tutabilirlerAncak kanunda belirtilen süreyi aşamazlar Kanunda belirtilen hukuki sınırların üstündeki test süresi geçersiz olur 4 Deneme süresinin başlangıcı iş sözleşmesinin yapıldığı gün yok, işçinin işe doğrusu başladığı gündür Test süresi başladıktan daha sonra işçinin hastalanması ya da çalışamaması gibi benzer nedenler kanaatimce deneme süresini, amacına ulaşmadığı gerekçesiyle keser Kesen zaman kadar, deneme süresi uzatılabilir Ancak tarafların sözleşmeye bu hususta ek bir madde eklemesi gerekir 5 Hizmet sözleşmesinde deneme süresinin bulunması tarafların emekçi ve patron niteliğini etkilemez Iş Kanunu hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz Deneme süresi içinde işçinin sigortası yaptırılmak zorundadır 6 Deneme süresi sözlü olarak da belirlenebilir oysa bu hususun taraflarca ispatı zordur Ispat edilememesi halinde meslek sözleşmesinin süresiz süreli yapıldığı sonucuna varılması gerekir Böyle bir durumda hizmet akdi, bildirim öneli ve tazminat şartlarına uyularak feshedilebilir