Depresyon, Serotonin Düşüklüğünden Kaynaklanmıyor

Çağımızın en büyük meselelerinden birisi olan depresyona karşı pek çok kişi antidepresan yoluna başvuruyor. O denli ki geçtiğimiz yıl Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca tarafından paylaşılan datalara nazaran Türkiye’den son 3 yılda toplamda 12 milyon 272 bin kişinin reçetesine antidepresan ilaç yazılmıştı. Yakın vakitte ise antidepresan kullanımına dair kıymetli bir araştırma yayınlandı.

Depresyonun kaynağı, bugüne kadar pek çok kişi tarafından düşük serotonin düzeyine yahut biyokimyasal dengesizliklere bağlanıyordu. Ancak Londra Üniversitesi Akademisi’nden bilim insanları, bugüne kadar yapılan araştırmaları da ele alarak gerçekleştirdikleri yeni çalışmada kabul edilenin tersine bir sonuç buldu.

"Depresyon, serotonin anormalliklerinden kaynaklanmıyor"


Bilim insanları, on yıllardır gerçekleştirilen araştırma ve kendi araştırmalarından yola çıkarak depresyonun kaynağının serotonin anormallikleri olmadığını ortaya koydu. Grup, araştırmaları hakkında “İnsanlara bu inancın bilime dayanmadığını söylemenin vakti geldi.” tabirlerini kullandı.

Bilim dünyasında tartışmalar başladı:

Geçtiğimiz hafta yayınlanan bu araştırmayla birlikte bilim dünyasında da büyük bir tartışma başladı. Kimi uzmanlar, yeni araştırmada ortaya konan bulguların geçersiz olduğunu savundu ve antidepresan kullanımının devamlılığından yana oldu. Bu hususta açıklama yapan, çalışmanın yapıldığı birebir kurumdan Dr. David Curtis, araştırmanın büsbütün yanlış olduğunu şu sözlerle öne sürdü:

“Bu makale herhangi bir yeni bulgu sunmuyor, yalnızca diğer bir yerde yayınlanmış sonuçları bildiriyor ve depresyonun ‘düşük serotonin seviyeleri’nden kaynaklanmadığı kesinlikle bir haber değil. Depresyonun ‘kimyasal bir dengesizlikten’ kaynaklandığı fikrinin modası geçmiş ve Kraliyet Psikiyatristler Koleji, 2019'da yayınlanan bir konum açıklamasında bunun çok kolaylaştırma olduğunu yazmıştı.

SSRI antidepresanlarının serotonin seviyelerini artırması da kelam konusu değildir. Yaptıkları şey, nöronların içindeki ve dışındaki serotonin konsantrasyonları ortasındaki dengeyi değiştirmektir, lakin antidepresan tesirleri, muhtemelen bunun bir sonucu olarak daha sonra ortaya çıkan nöronal fonksiyondaki daha karmaşık değişikliklerden kaynaklanmaktadır.”

Curtis, bu kelamların akabinde antidepresanın nasıl olduğu bilinmese de bir halde beyindeki anormallikleri düzelttiğini paylaşırken, bu savunmaya ve öbür misal açıklamalara araştırmacı takımdan de karşılık geldi. Takımda yer alan Dr. Joanna Moncrieff, alanından gelen yansılara şaşırmadığını, Curtis’in açıklamasına da katılarak bu teorinin akademi için yeni bir ‘haber’ olmadığını paylaştı. Ancak antidepresanın serotonin düşüklüğünden kaynaklanmadığı gerçeğinin halk için yeni olduğunu söz etti ve halkın bu hususta bilgilendirilmesi gerektiğini söyledi.

Antidepresan kullanılmaya devam edilmeli, lakin daha dikkatli bir biçimde:


Moncrieff’a nazaran antidepresan ilaçlar, bu ilaçları kullanan bireyler için hayli faydalı olabilir. Ama araştırmacı, kullanılacaklarsa da tıp topluluğunun ilaçların gerçekte ne yaptığını daha güzel anlamaları gerektiğini belirtti. Ayrıyeten antidepresanların ‘kesinlikle’ plasebo tesirine de sahip olduğunu söz etti.

Öte yandan araştırma hakkında yorum yapan bir öteki isim olan Dr. Michael Bloomfield, şu tabirleri kullandı: "Antidepresan ilaçların depresyon tedavisinde yardımcı olabileceğine ve hayat kurtarabileceğine dair dengeli ispatlar var."

Özetle yeni araştırma, antidepresan kullanılmaması gerektiğini öne sürmedi. Sadece bilim dünyasını bu ilaçlara karşı daha dikkatli olmaya, ilacın 'asıl' tesirlerini ortaya koymaya çağırdı.

Türkiye, depresyonun en fazla arttığı ülke olmuştu:

Yardıma gereksiniminiz olduğunu hissediyorsanız: