Depresyonun Çözümü Antidepresanlar Olmayabilir

Çağımızın hastalığı diyebileceğimiz depresyonun tedavisinin temel destek noktası antidepresan ilaçlardır; lakin bu ilaçlar, tesirinin ne kadar kalıcı olduğu tarafıyla sıkça eleştirilmektedir. Pek çok insanın hayatını kurtardığını düşündüğümüzde bu natürel ki de antidepresanları kullanmamalıyız demek değildir; lakin bu, kişinin ilaçları bırakması halinde birden fazla vakit eski depresyon haline döndüğü gerçeğini değiştirmemektedir.

Şimdiyse PLOS One’da yayımlanan yeni bir araştırma, bu çeşit ilaçları kullanmayan depresyondan muzdarip şahıslara kıyasla antidepresanların, uzun vadede şahısların ömür kalitesini iyileştirmediğini öne sürüyor. Antidepresan kullanımının tekrar düşünülmesi gerektiğini savunan bir dizi çalışmanın en sonuncusu olan kelam konusu araştırmada elde edilen bulgulara göre daha yeterli terapiler, depresyonun asıl tahlili olabilir.

Her yıl milyonlarca yetişkine depresyon tanısı konuyor


Suudi Arabistan'daki King Saud Üniversitesi'nden farmakoepidemiyolog Omar Almohammed tarafından yürütülen yeni araştırma, antidepresanlardan umduğunu bulamayan şahıslara yardımcı olabilir üzere duruyor. Kimi insanların depresyon tedavisine büyük bir katkı sağlayamayan bu ilaçların; kilo alımı, uykusuzluk, cinsel dürtü kaybı ve hatta ansızın bırakılması halinde bağımlılığa işaret eden mahrumluk gibisi semptomlar üzere istenmeyen yan etkileri olduğu biliniyor.

Almohammed ve meslektaşları makalelerinde, insanların genel refahını, bilhassa de ömür kalitelerini yalnızca birkaç aylığına değil yıllarca iyileştirmenin "terapinin son hedefi" olduğunu tabir ediyor. Bununla birlikte, antidepresanların bu amaca ulaşmaya yardımcı olup olmadığına dair kuşkular bulunuyor. Buna nazaran ilaç sanayisinin, antidepresan ilaçların etkisiz olabileceğini gösteren pek çok datayı kendi çıkarları için yıllardır gizlediği iddia ediliyor.

Bu anlayış son periyotlarda azalmış olsa bile antidepresanların birden fazla depresif bireye istediğini vermediği ve bu alanda daha farklı tedavi yollarına ihtiyaç olduğu aşikâr. Bu sıkıntıya bir tahlil sunmak isteyen kelam konusu yeni çalışmada araştırmacılar da bu sebeple Amerikalıların hangi sıhhat hizmetlerini kullandığını izleyen ülke çapında bir çalışmadan elde edilen dataları derledi.

Yaşam kalitesini artırmada antidepresanlar yetersiz kalıyor


2005 ve 2016 yılları ortasındaki süreci kapsayan sıhhat kayıtlarına nazaran her yıl yaklaşık olarak ortalama 17 milyon yetişkine depresyon teşhisi konuyor. Bu sayının Hollanda yahut Ekvador nüfusuna muadil olduğunu düşündüğümüzde durumun ciddiyeti çok daha açık bir formda göze batıyor. Öte yandan bu 11 yıllık data setindeki insanların yaklaşık üçte ikisinin bayan olmasının ise gerçek hayattaki cinsiyet eşitsizliğinin, ruh sıhhatine nasıl yansıdığının bir göstergesi olduğu tabir ediliyor.

Yapılan tahlilde, antidepresan kullanımının zihinsel kimi gelişmelerle bağlantılı olduğu, fakat ömür kalitesinin fizikî taraflarıyla bağlantılı olmadığı bulundu. Diğer bir deyişle bu, beşerler ruhsal sorunlarının ve refâh düzeylerinin antidepresanlarla düzeldiği, lakin fizikî sıhhat sıkıntılarının, bedensel ağrılarının ve canlılık eksikliğinin çoklukla devam ettiği manasına geliyor.

Daha da berbatı, iki yıl içinde antidepresan kullanan bireylerin ömür kalitesinin kimi istikametlerinde görülen olumlu değişiklikler, ilacı kullanmayanlarda görülen değişikliklerden çok farklı değildi. Bu bilgilerden yola çıkan grup, tabipler ve sıhhat profesyonellerinin, antidepresanlara başvurmadan evvel, bu ilaçların temel olarak insanların ömür kalitesi üzerinde kalıcı bir tesiri olmaması sebebiyle, hastalarını psikoterapi yahut toplumsal dayanak seanslarına dahil etmeyi düşünmeleri gerektiğini kaydediyor.

Antidepresanların terapi eşliğinde alınması en tesirli formül olabilir


Öte yandan bu çalışma, yeni teşhis edilen depresyon olayları ile yıllardır duygu-durum bozukluğu ile yaşayan beşerler ortasında bir ayrım da yapmıyor. Yani şahıslar, depresyon tanısı ve iki yıllık takip bilgileri olması halinde tahlile dahil edildi. Bu da, birtakım bireyler için bu ilaçların, gözlemlenen iki yıllık müddetten evvel bir başlangıç tesirine sahip olduğu manasına gelebilir. Bunun birlikte araştırmacılar, anket bilgilerine kaydedilmediği için depresyonun şiddetine dair rastgele bir tahlil de yürütemediler.

Çalışmanın eksik kaldığı bir öbür istikamet ise iki çalışma kümesinin yaş, cinsiyet, etnik köken ve yoksulluk tecrübeleri açısından farklı olması olarak öne çıkıyor. Ayrıyeten ABD merkezli bir çalışmanın bulgularının dünyanın her yerinde, herkes için geçerli olacağını düşünmek de saçma olur; fakat yeniden de çalışma, öteki ülkelerden çağdaş antidepresanların birçok yönden yetersiz kaldığını öne süren öteki çalışmalarla son derece uyumlu.

Tabii bu daha evvel de belirttiğimiz üzere “Antidepresanlarınızı derhal çöpe atın” demek değil. Çalışma yalnızca uzmanların direkt antidepresanlara başvurmadan evvel bu ilaçların en âlâ halde nasıl kullanılacağını ve tesirlerin ne derece kalıcı olacağını tekrar düşünmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Dahası, 150'den fazla randomize, plasebo denetimli çalışmanın 2016 tarihli meta tahliline nazaran, antidepresanların bir psikoterapistin desteğiyle eş zamanlı kullanılmasının, insanların hayat kalitesini düzgünleştirmek için yalnızca ilaç kullanması yahut yalnızca konuşma terapisine gitmesinden daha tesirli olduğu belirtiliyor.