BAZAL HÜCRELİ KANSER
Tüm memleketlerde en sık görülen deri kanseri tipidir. Derinin bazal hücrelerinden köken alır. Açık tenli, ölçüsüz güneş ışını maruziyeti olan bireylerde daha sık görülür. En sık yüz üzere güneş gören kesimlerde gelişir. Gelişimi yıllar içinde ve yavaştır. Evvel şeffaf renkte olan kabarıklık sonra yaraya dönüşür. Umumiyetle yayılım yapmaz. İleri yaşlarda tekrarlama riski mevcuttur. Güneşi sık görmeyen vücut meydanlarında görüldüğünde kimyasal kanserojenler (arsenik gibi) sorgulanmalıdır. Pratikte metastaz yapmayan ve yalnızca bulunduğu ortamda yayılan bir kanser olarak bilinir.
Bazal hücreli kanserin tüm tedavi usulleri ile nüks gelişebilir. Mahallî olarak kullanılan immunmodulatuar ilaçlarla 12 haftalık tedavi süreci epey faal ve başarılıdır. Bir gayrı tedavi hali tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Mohs cerrahisi bu bahiste en dinamik prosedürdür. Kriyoterapi (dondurma yöntemi) ağrısız alternatif bir terapi usulü olup nüksler sıktır. Kimi bazal hücreli kanserlerde radyoterapi ve fotodinamik tedavi de tercih edilebilmektedir.
SKUAMÖZ HÜCRELİ KANSER
Deriniz skuamöz hücrelerinden köken alan kanser tipidir. Kısa hengamda gelişir ve süratle ilerler. Metastaz yapma nispeti yüksektir. Sıklıkla güneş hasarına bağlı gelişen solar keratoz, aktinik keilit, bowen illeti üzere kimi deri marazlarının üzerinde gelişebilir ve dönüşebilir. Bu nedenle bu kanserden korunmanın en değerli yolu güneşten korunmadır. PUVA tedavisi yerlerde risk dikkate alınmalıdır. Birtakım güneş hassasiyeti ile giden genetik hastalıklarda sıklığı artmıştır. Yeniden organ transplantasyonu, AIDS, Lenfoma üzere immunsupresyon durumlarında sıklığı artmış olarak görülmektedir.
Skuamöz hücreli kanser umumiyetle 50 yaş üzerinde ortaya çıkar. Ama güneşli iklimlerde daha genç yaşlarda da görülür. Erkeklerde hatunlara nazaran 2-3 kat daha sık görülür.En sık yerleşim konumu alt dudaktır ve sıklıkla sigara ve pipo içenlerde görülür.Bunun yanında yanakta ,burunda, kulak önü ve kulak heliksi üzerinde, saçı dökülmüş bireylerde saçlı deride de yerleşir. Bazal hücreli kanserden farklı olarak, el sırtı, ön kol ve hatunlarda bacak ön yerde de bulunabilir. Umumiyetle 1-2 cm çapa ulaştığında ortadan ülsere deriden kabarık bir lezyon halini alır. Metastaz münhasıran kulak , dudak ve genital yer yerleşimli kanserlerde daha yüksektir. Lenf nodu metaztazı yapan olgularda prognoz kötüleşmektedir.
Tedavisi birincil kanserde cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Yüksek riskli olanlarda Mohs cerrahisi tercih edilmelidir. Cerrahi uygulanamayan olgularda radyoterapi başka bir tedavi formudur. İç organ metastazı olan olgularda kemoterapi uygulanır.
Uzun periyodik ülser ve yaralar, yanık yerinden de skuamöz hücreli kanser gelişebileceğinden bu hastaların dikkatle takibi gerekmektedir.
MALİGN MELANOM
Benler üzerinde gelişen en tehlikeli deri kanseri çeşididir. Ailesel yatkınlık, çok sayıda ben varlığı, güneş yanığı hikayesi melanom için en değerli risk faktörleridir. Renk hücrelerinden kaynaklanan bu kanser, sıkığı süratle artmakla birlikte, beyaz ırkta orta yaş öbeğinde en sık görülen kanserlerdendir. Melanom en sık deriden, nadiren göz, mukoza dimağ zarı üzere dokulardan gelişir. Çocuklarda doğuştan büyük konjenital benler üzerinden gelişebileceğinden bu olgular dikkatle takip edilmelidir. Açık tenliler, açık renk gözlüler, sarı-kızıl saçlılar, güneşli ve dağlık ortamlarda yaşayanlar, mesleği gereği güneş altında çalışanlar, çocukluğunda bir yahut daha ziyade önemli güneş yanığı geçirenler, ailesinde melanom bulunanlar, bağışıklık sistemi ağırlıklanmış olanlar daha ziyade risk altındadır.
Benlerdeki değişimler kesinlikle kanser gelişimi açısından değerlendirilmelidir. Simetride bozulma, kenarlarındaki düzensizlik, renk değişimleri, benin çapında büyüme ve kabarma kanserleşme belirtisi olabilmektedir. Riskli insanlarda dermatologlar tarafından erken tanı gayesiyle, benlerdeki değişimi ayrıntılı olarak gösterebilen dermatoskopi cıhazı ile tarama ve izlem son nokta kıymetlidir. Melanom için erken tanı hayat kurtarıcıdır. Her yıl dermatolojik denetim yaptırılmalı, her ay kişi cildini ayna önünde kendisi izlemelidir. Kuşkulu benler cerrahi olarak çıkarılmalıdır.
DERİ KANSERİNDEN KORUNMA GÜNEŞTEN KORUNMAYLA EL ELEDİR.
Biz dermatologlar güneşten korunmayı vurgularken, hastalarımızdan daha tatile gitmediklerini, denize girmediklerini söylediklerini duyarız. Ne yazık ki Ultraviyolenin ne tatille nede yalnızca denizle bağlantısı vardır. Yaz kış insan derisi Ultraviyoleye maruz kalmaktadır. Gizli ortamda çalışan kimseler en azından işe gidiş dönüş saatlerinde, konutta vakit geçirenler balkon ve bahçeye çıktıklarında, dışarıda çalışanlar her an güneşten korunmak durumundadır. Şapka , şemsiye üzere fizikî koruyucular kesinlikle dikkate alınmalıdır. Deri tipine tutarlı güneş koruyucuları gün içinde yenilenerek, dışarı çıkmadan yarım saat öncesi kesinlikle sürülmelidir. Evlatlarımızın Ultraviyoleye hassas bir derileri olduğunu UV ile oluşan DNA hasarlarından daha çabuk etkileneceklerini lütfen hiç aklımızdan çıkarmayalım ve birebir itinası onlara da gösterelim.
Tüm memleketlerde en sık görülen deri kanseri tipidir. Derinin bazal hücrelerinden köken alır. Açık tenli, ölçüsüz güneş ışını maruziyeti olan bireylerde daha sık görülür. En sık yüz üzere güneş gören kesimlerde gelişir. Gelişimi yıllar içinde ve yavaştır. Evvel şeffaf renkte olan kabarıklık sonra yaraya dönüşür. Umumiyetle yayılım yapmaz. İleri yaşlarda tekrarlama riski mevcuttur. Güneşi sık görmeyen vücut meydanlarında görüldüğünde kimyasal kanserojenler (arsenik gibi) sorgulanmalıdır. Pratikte metastaz yapmayan ve yalnızca bulunduğu ortamda yayılan bir kanser olarak bilinir.
Bazal hücreli kanserin tüm tedavi usulleri ile nüks gelişebilir. Mahallî olarak kullanılan immunmodulatuar ilaçlarla 12 haftalık tedavi süreci epey faal ve başarılıdır. Bir gayrı tedavi hali tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Mohs cerrahisi bu bahiste en dinamik prosedürdür. Kriyoterapi (dondurma yöntemi) ağrısız alternatif bir terapi usulü olup nüksler sıktır. Kimi bazal hücreli kanserlerde radyoterapi ve fotodinamik tedavi de tercih edilebilmektedir.
SKUAMÖZ HÜCRELİ KANSER
Deriniz skuamöz hücrelerinden köken alan kanser tipidir. Kısa hengamda gelişir ve süratle ilerler. Metastaz yapma nispeti yüksektir. Sıklıkla güneş hasarına bağlı gelişen solar keratoz, aktinik keilit, bowen illeti üzere kimi deri marazlarının üzerinde gelişebilir ve dönüşebilir. Bu nedenle bu kanserden korunmanın en değerli yolu güneşten korunmadır. PUVA tedavisi yerlerde risk dikkate alınmalıdır. Birtakım güneş hassasiyeti ile giden genetik hastalıklarda sıklığı artmıştır. Yeniden organ transplantasyonu, AIDS, Lenfoma üzere immunsupresyon durumlarında sıklığı artmış olarak görülmektedir.
Skuamöz hücreli kanser umumiyetle 50 yaş üzerinde ortaya çıkar. Ama güneşli iklimlerde daha genç yaşlarda da görülür. Erkeklerde hatunlara nazaran 2-3 kat daha sık görülür.En sık yerleşim konumu alt dudaktır ve sıklıkla sigara ve pipo içenlerde görülür.Bunun yanında yanakta ,burunda, kulak önü ve kulak heliksi üzerinde, saçı dökülmüş bireylerde saçlı deride de yerleşir. Bazal hücreli kanserden farklı olarak, el sırtı, ön kol ve hatunlarda bacak ön yerde de bulunabilir. Umumiyetle 1-2 cm çapa ulaştığında ortadan ülsere deriden kabarık bir lezyon halini alır. Metastaz münhasıran kulak , dudak ve genital yer yerleşimli kanserlerde daha yüksektir. Lenf nodu metaztazı yapan olgularda prognoz kötüleşmektedir.
Tedavisi birincil kanserde cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Yüksek riskli olanlarda Mohs cerrahisi tercih edilmelidir. Cerrahi uygulanamayan olgularda radyoterapi başka bir tedavi formudur. İç organ metastazı olan olgularda kemoterapi uygulanır.
Uzun periyodik ülser ve yaralar, yanık yerinden de skuamöz hücreli kanser gelişebileceğinden bu hastaların dikkatle takibi gerekmektedir.
MALİGN MELANOM
Benler üzerinde gelişen en tehlikeli deri kanseri çeşididir. Ailesel yatkınlık, çok sayıda ben varlığı, güneş yanığı hikayesi melanom için en değerli risk faktörleridir. Renk hücrelerinden kaynaklanan bu kanser, sıkığı süratle artmakla birlikte, beyaz ırkta orta yaş öbeğinde en sık görülen kanserlerdendir. Melanom en sık deriden, nadiren göz, mukoza dimağ zarı üzere dokulardan gelişir. Çocuklarda doğuştan büyük konjenital benler üzerinden gelişebileceğinden bu olgular dikkatle takip edilmelidir. Açık tenliler, açık renk gözlüler, sarı-kızıl saçlılar, güneşli ve dağlık ortamlarda yaşayanlar, mesleği gereği güneş altında çalışanlar, çocukluğunda bir yahut daha ziyade önemli güneş yanığı geçirenler, ailesinde melanom bulunanlar, bağışıklık sistemi ağırlıklanmış olanlar daha ziyade risk altındadır.
Benlerdeki değişimler kesinlikle kanser gelişimi açısından değerlendirilmelidir. Simetride bozulma, kenarlarındaki düzensizlik, renk değişimleri, benin çapında büyüme ve kabarma kanserleşme belirtisi olabilmektedir. Riskli insanlarda dermatologlar tarafından erken tanı gayesiyle, benlerdeki değişimi ayrıntılı olarak gösterebilen dermatoskopi cıhazı ile tarama ve izlem son nokta kıymetlidir. Melanom için erken tanı hayat kurtarıcıdır. Her yıl dermatolojik denetim yaptırılmalı, her ay kişi cildini ayna önünde kendisi izlemelidir. Kuşkulu benler cerrahi olarak çıkarılmalıdır.
DERİ KANSERİNDEN KORUNMA GÜNEŞTEN KORUNMAYLA EL ELEDİR.
Biz dermatologlar güneşten korunmayı vurgularken, hastalarımızdan daha tatile gitmediklerini, denize girmediklerini söylediklerini duyarız. Ne yazık ki Ultraviyolenin ne tatille nede yalnızca denizle bağlantısı vardır. Yaz kış insan derisi Ultraviyoleye maruz kalmaktadır. Gizli ortamda çalışan kimseler en azından işe gidiş dönüş saatlerinde, konutta vakit geçirenler balkon ve bahçeye çıktıklarında, dışarıda çalışanlar her an güneşten korunmak durumundadır. Şapka , şemsiye üzere fizikî koruyucular kesinlikle dikkate alınmalıdır. Deri tipine tutarlı güneş koruyucuları gün içinde yenilenerek, dışarı çıkmadan yarım saat öncesi kesinlikle sürülmelidir. Evlatlarımızın Ultraviyoleye hassas bir derileri olduğunu UV ile oluşan DNA hasarlarından daha çabuk etkileneceklerini lütfen hiç aklımızdan çıkarmayalım ve birebir itinası onlara da gösterelim.
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.