Diabetde Gebelik...

Diabetde Gebelik Diabet ve Hamilelik Diabetle birlikte yaşamayı öğrenmiş olan, düzenli kontrol edilen ve evde sürekli kan şekeri takibi yapan bir diabetli dinç bir bebek sahibi olabilir Ama hamile kalmadan önce, bilmeniz ve uymanız gereken bir takım kayda değer kurallar bulunmaktadır Gebelikte karşılaşabileceğiniz sorunları nasıl azaltabilirsiniz? Kan şekerinin yüksekliği gebeliğin ilk dakikalarından itibaren anne karnındaki bebeği olumsuz yönde etkileyebilir İyi denetim, özellikle organ gelişiminin gerçekleştiği birincil 3 ayda çok büyük tartı taşır bu nedenle diabetli bir kadının gebeliği mutlaka planlı olmalıdır Böyle bir diabetlinin takibi; Diabet Uzmanı, diabet konusunda bilgili Kadın Doğum Hekimi veya Perinatolog, Eğitim Hemşiresi ve Diyetisyenden oluşan bir takım kadar yapılmalıdır Gebelikten en az 6 ay önce iyi kan şekeri kontrolü sağlanmalıdır Diabetin tipi ve daha önce kullanılan tedavi şekli ne olursa olsun, gebelik planlanıyorsa derhal yoğun insülin tedavisine, yani günde 4 kez insülin kullanımına geçilmelidir Derhal bir glukometre alınmalı ve evde günde 4 kere yapılan kan şekeri ölçümleri ile kan şekeri takibine başlanmalıdır Gebeliğin başlangıcında ayda1, son 3 aya girince 2 haftada bir ve son ay her hafta hekimlerinizi ve diyetisyeninizi ziyaret etmelisiniz Sizin sağlığınız bebeğinizin sağlığı demektir Gebelikten önce ne gibi tetkikler yaptırılmalı? Gebelik düşünüyorsanız asgari 6 ay önce aşağıdaki muayeneleri tamamlamalısınız; Göz dibi muayenesi kan basıncı ölçümü HbA1c id İdrarda mikroalbuminüri, kan kreatinin düzeyi, Kalp ve kan dolaşım sistemi muayenesi Meme muayenesi ve jinekolojik muayene, smear testi Tiroid muayenesi Gebelikten önce gözde retinopati saptanmışsa çare edilmeli ve her üç ayda bir takibi yapılmalıdır Eğer gerekirse hamilelik döneminde laser tedavisi uygulanmasında sakınca yoktur Gebelik boyunca retinopatinin seyri hızlanabilirse de doğumdan sonradan yeniden geriler Nefropati de gebelikten olumsuz yönde etkilenebilir Eğer mikroalbuminüri varsa artabilir, bacaklarda ödem gelişebilir Ama bütün bulgular doğumdan sonra hamilelik öncesi düzeye döner Kan basıncının normal sınırlarda seyretmesi, nefropati açısından bilhassa siklet taşır Gebelikte insülin dozu ayarlanması ve diyetle ilgili öneriler: Her öğünden önce ve yatarken kan şekeri ölçümü yapmanız kontrolünüz açısından çok önemlidir Ara Sıra daha sık ölçüm yapmanız gerekebilir Ancak bu sayede gebelik döneminde değişen insülin gereksiniminizi tam olarak saptayabilirsiniz İnsülin gereksinimi gebelikte kesintisiz bir artış gösterir ve bu doğaldır Doğumdan daha sonra yeniden eski dozlarınıza dönebilirsiniz Diyetinizi günde 3 belli başlı 3 ara öğün şeklinde planlamalı, öğün atlamaktan kaçınmalısınız Günlük 2200 2400 kalori almanız gereklidir Diyetinizin bileşimini diyetisyeninizle işbirliği içinde olarak belirlemelisiniz Dengelenmiş beslenmek bebeğin sağlıklı gelişimi açısından çok önemlidir Pozitif kilo almamalı ve kilo vermemelisiniz Ortalama 10 kg almanız idealdir Birincil üç ayda bulantı ve kusmalarınız varsa, hipoglisemi riski artar, insülin gereksiniminiz azalabilir Bilhassa bu dönemde sık kan şekeri takibi yapmalısınız Kusmalar açlıkta idrara keton çıkışına neden olabilir Sabah yataktan kalkmadan önce kraker, kuru ekmek yemek, 2,5 3 saatte bir ve az miktarlarda yiyecek almak,kahve, baharatlı ve yağlı gıdalardan uzaktan durmak, yemek aralarında su içmemek yakınmalarınızı azaltacaktır Sakkarin içeren tatlandırıcılar plasentadan geçebilir, ancak bebek üstüne zararlı bir etkisi olduğu gösterilmemiştir Aspartam içerenler ise plasentadan bebeğe geçemez ve bu nedenle rahatlıkla kullanılabilir İdrarda keton takibi: İnsülinin beceriksiz olduğu ve bu nedenle belli başlı enerji kaynağı olarak şekerin kullanılmadığı durumlarda vücuda gereken enerji yağlardan elde edilir ve keton cisimleri oluşur Asit yapısındaki bu maddeler zararlı bileşiklerdir Kanda büyüyen ketonlar idrarda da çıkar ve özel idrar çubukları yardımıyla ölçülebilir Gebelikte sabah açken ve özellikle de kusmalar varsa, idrarda az miktarda keton çıkabilir ve ancak karbonhidratlı yiyecek alımı ile düzelen bu durumun, sık her yerde etmiyorsa artı bir önemi yoktur Kan şekeri 200 mgdl’nin üstüne çıkarsa, mutlaka idrarda ketona da bakmalı ve artı bulursanız hemen doktorunuza danışmalısınız Fazla artı miktarda keton yapımı ve vkanda artışı ketoasidoz olarak adlandırılır ve önemli bir tablodur Hemencecik tedavi edilmezse bebeğinize hasar verebilen bu durumun gelişimi saatler alır ve kan şekerini iyi peşine düşüp takip eden gebelerde basit kolay oluşmaz İnsülin dozunun atlanması veya taşlı bir rahatsızlık gibi insülin gereksinimini arttıran durumlarda dozda zorunlu değişikliklerin yapılması ketoasidoz gelişimine neden olabilir Ketoasidozlu bir gebede mutlaka hastane tedavisi gereklidir Ağızda kuruma, susuzluk hissi, bulantı, kusma, sık idrara çıkma, nefeste aseton kokusu, karın ağrısı gibi yakınmalarınız varsa, süre geçirmeden doktorunuza haber verin Hipoglisemiler Eksik karbonhidrat edinmek, insülini yapıp öğünü sıçramak, alıştırma yerine getirmek, hamilelik kusmaları gibi nedenlerle hipoglisemiye girebilirsiniz Sık kan şekeri takibi yapmak, ketoasidoz gibi hipoglisemiyi de büyük ölçüde önleyecektir Fakat bilhassa kan şekeri iyi kontrollü olanlarda herşeye karşın hipoglisemi gelişebilir Hipoglisemi belirtilerini farkeder etmez hemencecik 34 kesme şeker ya da 2 glukoz tableti almalı, peşinde da bir dilim ekmek yiyerek hipogliseminin tekrarlanmasını önlemelisiniz Gestasyonel Hamilelik Gestasyonel gebeliğin kesin olarak nedeni bilinmemekle birlikte, gebelikte bebeğin beslenmesini sağlayan plasentanın salgıladığı ve bebeğin gelişimi için çok önemli olan bazı hormonlar, insülinin etkisini engelleyerek insülin direncini yaratabilirler Gebeliklerin tümünde bir ölçüde insülin direnci bulunmaktadır Hamile kadının pankreası, bu insülin direncini aşabilecek miktarda insülin salgılayamaz ise hamilelik esnasında diabet ortaya çıkabilir Gestasyonel diabet, genel olarak gebeliğin 24 haftasından daha sonra ortaya çıkar Çünkü bu dönemde plesentanın salgıladığı hormonlar fazla miktarda kanda bulunmakta ve daha ileri derecede insülin direncine neden olmaktadır Gestasyonel diabet, gebelik sona erdikten daha sonra kadınların çoğunda ortadan kaybolur Fakat gestasyonel diabet öyküsü olan kadınlar, yaşamları boyunca diabet olma riski taşıdıklarından kesintisiz denetim edilmelidir Bu kadınların en az % 50’si, ileriki yıllarda Müşteri 2 diyabetli olacaklardır Gestasyonel diabetli olduğunuzu nasıl anlarsınız? Gestasyonel diabet, klinik belirtileri olmadığı için mutlaka kan testleriyle ortaya çıkarılmalıdır Bu ve de diabetin artık fazla sık rastlanan bir rahatsızlık olması nedeniyle, bütün kadınlar gebeliklerinin 24 haftasından sonra (genel olarak önerilen 28 hafta civarı) gestasyonel diabet için taramaya girmelidirler Bu amaçla, gebeler aç olup olmadıklarına bakılmaksızın, günün herhangi bir saatinde 50gr glukoz verilerek tarama testine alınmalıdırlar Bu tarama testinde glukoz alımından 1 saat sonradan alınan plazma glukoz düzeyi 140mg’ı geçiyorsa, bu gebelere 100 gr glukoz verilerek doldurma testi yapılır Bu teşhis amacıyla yapılan glukoz tolerans testi için hamile, en düşük 3 gün bağımsızlık karbonhidratla beslenmelidir Glukozun alımından önce ve onu izleyen 3 saat boyunca her saat başı kan örnekleri alınır Eğer alınan 4 kan örneğinden en düşük ikisinde glukoz değerleri olağandışı ise gestasyonel diabet tanısı konur Eğer gebede, önceki gebeliklerle ilgili düşük, ölü doğum, kocaman bebek gibi sorunlar, ailede diabetli kişiler var ise gestasyonel diabet riski fazlaca olduğundan, 24 haftadan da önce tarama testi yapılabilir Yeniden, eğer tehlike artı ve 28 hafta glukoz tolerans testi alışılagelmiş ise 30 veya 32 haftalarda glukoz müsamaha testi tekrarlanabilir Bebek için olası sorunlar Doğumsal anomaliler için bebekler çok büyük bir tehlike taşımasalar da gestasyonel diabet, bebekler için sorun yaratabilir Makrozomi (büyük vücut) sıradan gelişmeden artı bir gelişim gösteren bebeklere göze çarpan eder Bunun çok basit gözüken oysa çok kayda değer nedeni, gestasyonel diabeti olan annenin kanındaki pozitif miktardaki glukoz, aminoasitler ve yağların plasenta aracılığıyla bağımsızlık şekilde fetusa geçmesidir Fetusta ise pankreas sağlam olduğundan yeterince insülin salgılanarak bu maddeler kullanılmakta ve bebeğin şişmanlamasına yol açmaktadır Büyükiri bebeğin doğumu güç ve sorunlu olacaktır Doğum travmaları nedeniyle omuz zedelenmeleri bu bebeklerde çoğunlukla görülebilir Ultrasonografi gibi bir yöntemle, doktorunuzun bebeğin büyüklüğünü saptayıp en doğru doğum şekline karar verebilir Bebeğin karşılaşabileceği diğer sorunlar arasında hipoglisemi, sarılık, solunum sistemi ile ilgili bozukluklar sayılabilir Bütün bu bilgiler ışığında sizi izleyen ve doğuma hazırlayan doktorunuza, hamilelik diabeti taramasını eğer yaptırmazsa hatırlatmanız, eğer böyle bir durum var ise tanı konup tedavi edilmesini sağlayacaktır Böylelikle sağlıklı gebelik, dinç bir bebek ve de diabet olma olasılığı daha eksik olan bir çocuk sahibi elde etmek elinizdedir Kaynak : Türk Diabet Cemiyeti Prof Dr Celal Öker Sk No: 10 80230 Harbiye İSTANBUL