Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Didaktik Şiir Örnekleri
Didaktik Şiire misal
Didaktik Şiir tanımı
Bilgilendirmek, bilgi vermek nedeniyle yazılmış şiirlere didaktik şiir denir Kelime Grekçe didaskodan türetilmiş Konusu düşüncedir Kimi şiirlerde duygu ile öğreticilik iç içedir Günümüzde eğitici eserler düzyazı ile yazılıyor Vaktiyle yararlı fikirler de belleklerde kolay kalması için minik şiir dizeleriyle söylenirdi Atasözlerinin bügünkü söyleniş biçimleri bile bu gerçeği doğrular niteliktedir
Bunun yanına ilk sözlü sanat ürünlerinin şiir olduğu düşünülürse, eğitici nitelikteki ilk eserlerin de şiir olması çok doğaldır Zaten yazılış nedeni ne olursa olsun, her sanat eserinde en azından güzel, veciz laf söyleme, iyi bir misal olma özelliği ile bir eğiticilik, öğreticilik vardır Sanat eserini söyleyen veya yazan bunu amaçlamasa bile ortaya meydana çıkan gerçek budur gerçi çok eskilerden beri ahlâk, din, felsefe, bilim konularında öğretmeyi amaçlayan şiirler de yazılmıştır
Batıdaki ilk eğitici şiir örneğini İÖ 8 yüzyılda yaşayan Hesiodos'ta buluyoruz
Hesiodos ahlâk ve din bilgileri verir
İki Ağız Dalaşı
Bu dünyada kavganın bir türlüsü yok
İki türlüsü vardır İnsan birini tanıdı mı över,
Öteki ayıplanmalı; ruhları ayrıdır onların
Biri cengi ve öldürücü savaşı türetir,
O fenasıdır Hiçbir ölümlü sevmez onu;
O, eli ağır bir adamı bile iş görmeye kışkırtır
Zira biri bir başkasını çift sürmeye ekin ekmeye,
Evini barkını düzmeye çalışan bir zengini gördü mü,
Niyetlenmek hevesine kapılır Komşusu mülk mülk fakat cebren edinmeye
İÖ 270'te Aratos doğa olaylarını şiir diliyle anlatır Astronomi ile meteoroloji olaylarını yazar Lâtin Edebiyatında Lucretius (İÖ 99), fizik ve ahlâk üstüne yazar, Virgillius tarım bilgisi verir
Türk Edebiyatında da didaktik şiirin başarılı ürünleri vardır Bunlar önceleri dinî ve ahlâkî eserlerdir Sonraları efsane, fıkra, masal ve yergi şiirleri de yazılmıştır Yusuf Has Hacip'ten Tevfik Fikret'e, Aşık Veysel'e o kadar çok şair didaktik şiir yazmıştır
Promete
Kalbinde her dakika şu ulvî tahassürün
Minkarı âteşini duy, daimâ düşün:
Onlar neden semâda, neden ben çukurdayım?
Gülsün niçin cihan bana, ben yalnız ağlayım?
Yükselmek âsûmâna ve tebessüm etmek ne tatlı şey!
Bir gün şu hastalıklı vatan canlanırsa
Müştâkı feyz ü nûr olan âtîi milletin
Bilinmeyen elektrikçisi, aktârı fikretin
Yüklen, getir ne varsa birazcık meskenetfiken,
bir parça rûhu, benliği, idrâki besleyen
Esmârı bünyehîzini, boş durmasın elin
Gör dâima önünde esâtiri evvelin
Gökten dehâyı nârı çalan kahramânını
Ey Varsın bulunmasın bilecek nâm ü şânını
Tevfik Fikret *
Didaktik Şiire misal
Didaktik Şiir tanımı
Bilgilendirmek, bilgi vermek nedeniyle yazılmış şiirlere didaktik şiir denir Kelime Grekçe didaskodan türetilmiş Konusu düşüncedir Kimi şiirlerde duygu ile öğreticilik iç içedir Günümüzde eğitici eserler düzyazı ile yazılıyor Vaktiyle yararlı fikirler de belleklerde kolay kalması için minik şiir dizeleriyle söylenirdi Atasözlerinin bügünkü söyleniş biçimleri bile bu gerçeği doğrular niteliktedir
Bunun yanına ilk sözlü sanat ürünlerinin şiir olduğu düşünülürse, eğitici nitelikteki ilk eserlerin de şiir olması çok doğaldır Zaten yazılış nedeni ne olursa olsun, her sanat eserinde en azından güzel, veciz laf söyleme, iyi bir misal olma özelliği ile bir eğiticilik, öğreticilik vardır Sanat eserini söyleyen veya yazan bunu amaçlamasa bile ortaya meydana çıkan gerçek budur gerçi çok eskilerden beri ahlâk, din, felsefe, bilim konularında öğretmeyi amaçlayan şiirler de yazılmıştır
Batıdaki ilk eğitici şiir örneğini İÖ 8 yüzyılda yaşayan Hesiodos'ta buluyoruz
Hesiodos ahlâk ve din bilgileri verir
İki Ağız Dalaşı
Bu dünyada kavganın bir türlüsü yok
İki türlüsü vardır İnsan birini tanıdı mı över,
Öteki ayıplanmalı; ruhları ayrıdır onların
Biri cengi ve öldürücü savaşı türetir,
O fenasıdır Hiçbir ölümlü sevmez onu;
O, eli ağır bir adamı bile iş görmeye kışkırtır
Zira biri bir başkasını çift sürmeye ekin ekmeye,
Evini barkını düzmeye çalışan bir zengini gördü mü,
Niyetlenmek hevesine kapılır Komşusu mülk mülk fakat cebren edinmeye
İÖ 270'te Aratos doğa olaylarını şiir diliyle anlatır Astronomi ile meteoroloji olaylarını yazar Lâtin Edebiyatında Lucretius (İÖ 99), fizik ve ahlâk üstüne yazar, Virgillius tarım bilgisi verir
Türk Edebiyatında da didaktik şiirin başarılı ürünleri vardır Bunlar önceleri dinî ve ahlâkî eserlerdir Sonraları efsane, fıkra, masal ve yergi şiirleri de yazılmıştır Yusuf Has Hacip'ten Tevfik Fikret'e, Aşık Veysel'e o kadar çok şair didaktik şiir yazmıştır
Promete
Kalbinde her dakika şu ulvî tahassürün
Minkarı âteşini duy, daimâ düşün:
Onlar neden semâda, neden ben çukurdayım?
Gülsün niçin cihan bana, ben yalnız ağlayım?
Yükselmek âsûmâna ve tebessüm etmek ne tatlı şey!
Bir gün şu hastalıklı vatan canlanırsa
Müştâkı feyz ü nûr olan âtîi milletin
Bilinmeyen elektrikçisi, aktârı fikretin
Yüklen, getir ne varsa birazcık meskenetfiken,
bir parça rûhu, benliği, idrâki besleyen
Esmârı bünyehîzini, boş durmasın elin
Gör dâima önünde esâtiri evvelin
Gökten dehâyı nârı çalan kahramânını
Ey Varsın bulunmasın bilecek nâm ü şânını
Tevfik Fikret *
