Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Ethereum Blockchain’inde Bitcoin ticareti yapmaya çalışmak, bir PC oyununu Mac’te çalıştırmaya çalışmak gibidir – özel bir yazılım yüklemediğiniz sürece işe yaramaz. Neyse ki, Blockchain’lerde bu süreç, wrapped token (wrapped token) adı verilen bir şey sayesinde oldukça basittir. Ancak wrapped tokenler tam olarak nedir ve nasıl çalışır? Kriptokoin.com olarak bilmeniz gerekenleri aktarıyoruz…
Wrapped tokenler nedir?
Basitçe söylemek gerekirse, wrapped token, başka bir Blockchain’den veya token standardından bir kripto para birimini temsil eden ve orijinal kripto para birimiyle aynı değerde olan bir tokendır. Orijinal kripto para biriminden farklı olarak, wrapped token, yerel olmayan belirli Blockchain’lerde kullanılabilir ve daha sonra orijinal kripto para birimi için kullanılabilir. Wrapped tokenlerin en büyük faydalarından biri, uyumlu olmayan kripto para birimleri ve Blockchain’ler arasında daha fazla birlikte çalışabilirlik yaratmalarıdır. Örneğin DeFi platformlarında Bitcoin ödünç verme veya ödünç alma gibi olanaklara kapı açarlar. Bu, merkezi olmayan hizmetlere daha fazla likidite sağlar ve kripto varlıklarının faydasını artırır.
Wrapped Bitcoin nedir?
En popüler wrapped token, Bitcoin’in bir ERC-20 versiyonu olan wrapped Bitcoin (wBTC)’dir. Şubat 2022 itibariyle, tokenin piyasa değeri 10 milyar doların üzerindedir ve kripto koruyucusu BitGo tarafından güvence altına alınmıştır. Wrapped Bitcoin, wrapped token pazarının yüzde 81’ine hakimdir. Bir sonraki en büyük token olan renBTC, 672 milyon dolarlık bir piyasa değerine sahip. WBTC, 2019 yılında BitGo, Kyber ve Ren tarafından oluşturuldu. Wrapped Bitcoin, BTC yatırımcılarının varlıklarını Ethereum’daki merkezi olmayan finans (DeFi) protokollerine bağlamasına izin verir. Bu, Bitcoin’i Uniswap veya Yearn Finance’teki likidite havuzları gibi bir şeyden getiri elde edebilen, getiri sağlayan bir varlığa dönüştürme potansiyelinin kilidini açar.
Wrapped Bitcoin elde etmek için DeversiFi, Kyber veya Ren gibi bir wBTC satıcısı bularak kendi BTC’nizi “sarabilirsiniz”. Bunlar, Bitcoin’inizi 1:1 oranında yeni wrapped Bitcoin olarak basar ve yatırılan Bitcoin’inizi saklayan bir emanetçiye gönderir. WBTC’nizi Bitcoin için kullanmak istediğinizde, satıcı, wBTC’yi yok eder. Bitcoin’inizi size geri verecek olan emanetçiye bir yakım talebinde bulunur. Bu wBTC basma ve yakma sistemi, dolaşımdaki her bir wBTC’yi destekleyen her zaman tam olarak bir Bitcoin olmasını sağlar. Bu, temelde sabit değerli stablecoin’lerin çalışma şekline benzer. Alternatif olarak, merkezi veya merkezi olmayan borsalarda diğer kripto para birimleri için wBTC satın alabilirsiniz.
Wrapped Ethereum nedir?
Wrapped Bitcoin, tek kullanışlı wrapped token değildir. Öne çıkan bir başka wrapped token, 0x laboratuvarları tarafından 2017’de piyasaya sürülen wrapped Ethereum’dur (wETH). Tek amacı Bitcoin’i diğer ağlara taşımak olan wBTC’nin aksine, wETH’nin ana amaçlarından biri doğrudan Ethereum Blockchain’inde sentetik ETH ticareti yapmaktır. Bunun nedeni, wETH’nin ETH’yi bir ERC-20 tokenına – merkezi olmayan finans protokolleriyle uyumlu, ETH’nin takas edilebilir bir versiyonuna – dönüştürmesidir. Ethereum’un yerel belirteci olan ETH, ERC-20 standardına uymuyor.
Wrapped standartlarını, bir tokenın diğer Ethereum tabanlı hizmetler ve platformlarla uyumlu olduğundan emin olmak için uyması gereken bir dizi kural olarak düşünebilirsiniz. Farklı varlık alt kümeleri oluşturmak için farklı token standartları kullanılır. Wrapped ETH, ETH sahipleri için tamamen yeni bir merkezi olmayan finans dünyasının kapılarını açıyor. wETH ile doğrudan diğer Ethereum tabanlı altcoin’lerle ticaret yapılabilir ve DeFi protokollerine fon sağlanabilir. wBTC’den farklı olarak, aslında ETH’yi “sarmazsınız”. Bunu elde etmek için akıllı bir sözleşme veya MetaMask gibi bir cüzdan üzerinden wETH karşılığında ETH ticareti yapmanız yeterlidir. Wrapped ETH’nin arkasındaki ekip, Ethereum’un kod tabanı güncellendiğinde tokenın sonunda aşamalı olarak kaldırılacağını umuyor.
“Wrapped tokenler” dünyasında köprülerin amacı nedir?
Varlıkları farklı Blockchain’lere taşımanın tek yolu wBTC gibi ürünler değildir. Polygon, Arbitrum ve Optimism köprüleri, Ethereum’dan varlıkları taşımanıza; bu ağlarda daha düşük maliyetler ve daha yüksek hızlarla ticaret yapmanıza olanak tanır. Örneğin, Osmosis’in Gravity köprüsü, Cosmos tabanlı merkezi olmayan borsasında ERC-20 wrapped tokenlarını alıp satmanıza izin verir. Tezos’un Wrap Protocol köprüsü, varlıkları Ethereum’a taşımanıza olanak tanır.
Wormhole köprüsü gibi büyük köprüler birçok farklı Blockchain’leri destekler. Örneğin Wormhole Ethereum, Solana, Terra, Binance Smart Chain ve Polygon’u destekler. Köprü ayrıca NFT’leri de destekler. Yani Solana tabanlı bir NFT’yi Ethereum’a taşıyabilirsiniz. Emblem Vauly gibi niş wrapper’lar, tüm kripto para cüzdanları için sarma işlemi oluşturur. Traderlar, 2014’te Counterparty’de basılan eski Bitcoin NFT’lerini Ethereum tabanlı NFT’lere dönüştürmek için protokolü kullandılar. Ronin Bridge, Axie Infinity NFT oyunu için özel olarak yapılmış bir köprüdür.
Dune Analytics’e göre, Ethereum köprüleri toplam 23.24 milyar dolarlık varlığa sahip. Polygon, Avalanche ve Fantom pazara hâkim durumda. Köprülerdeki varlıkların yaklaşık 6 milyar doları, wETH’de tutulurken, 5.2 milyar dolar USDC’de tutuluyor. Köprülerin yakında DeFi pazarını fethedebileceği düşünülüyor. Hatta ileride belki Blockchain’ler arası token ticareti o kadar sorunsuz hale gelecek ki, wrapped bir köprü veya token kullanıldığını anlamayacağız.
Wrapped tokenler nedir?
Basitçe söylemek gerekirse, wrapped token, başka bir Blockchain’den veya token standardından bir kripto para birimini temsil eden ve orijinal kripto para birimiyle aynı değerde olan bir tokendır. Orijinal kripto para biriminden farklı olarak, wrapped token, yerel olmayan belirli Blockchain’lerde kullanılabilir ve daha sonra orijinal kripto para birimi için kullanılabilir. Wrapped tokenlerin en büyük faydalarından biri, uyumlu olmayan kripto para birimleri ve Blockchain’ler arasında daha fazla birlikte çalışabilirlik yaratmalarıdır. Örneğin DeFi platformlarında Bitcoin ödünç verme veya ödünç alma gibi olanaklara kapı açarlar. Bu, merkezi olmayan hizmetlere daha fazla likidite sağlar ve kripto varlıklarının faydasını artırır.
En popüler wrapped token, Bitcoin’in bir ERC-20 versiyonu olan wrapped Bitcoin (wBTC)’dir. Şubat 2022 itibariyle, tokenin piyasa değeri 10 milyar doların üzerindedir ve kripto koruyucusu BitGo tarafından güvence altına alınmıştır. Wrapped Bitcoin, wrapped token pazarının yüzde 81’ine hakimdir. Bir sonraki en büyük token olan renBTC, 672 milyon dolarlık bir piyasa değerine sahip. WBTC, 2019 yılında BitGo, Kyber ve Ren tarafından oluşturuldu. Wrapped Bitcoin, BTC yatırımcılarının varlıklarını Ethereum’daki merkezi olmayan finans (DeFi) protokollerine bağlamasına izin verir. Bu, Bitcoin’i Uniswap veya Yearn Finance’teki likidite havuzları gibi bir şeyden getiri elde edebilen, getiri sağlayan bir varlığa dönüştürme potansiyelinin kilidini açar.
Wrapped Bitcoin elde etmek için DeversiFi, Kyber veya Ren gibi bir wBTC satıcısı bularak kendi BTC’nizi “sarabilirsiniz”. Bunlar, Bitcoin’inizi 1:1 oranında yeni wrapped Bitcoin olarak basar ve yatırılan Bitcoin’inizi saklayan bir emanetçiye gönderir. WBTC’nizi Bitcoin için kullanmak istediğinizde, satıcı, wBTC’yi yok eder. Bitcoin’inizi size geri verecek olan emanetçiye bir yakım talebinde bulunur. Bu wBTC basma ve yakma sistemi, dolaşımdaki her bir wBTC’yi destekleyen her zaman tam olarak bir Bitcoin olmasını sağlar. Bu, temelde sabit değerli stablecoin’lerin çalışma şekline benzer. Alternatif olarak, merkezi veya merkezi olmayan borsalarda diğer kripto para birimleri için wBTC satın alabilirsiniz.
Wrapped Bitcoin, tek kullanışlı wrapped token değildir. Öne çıkan bir başka wrapped token, 0x laboratuvarları tarafından 2017’de piyasaya sürülen wrapped Ethereum’dur (wETH). Tek amacı Bitcoin’i diğer ağlara taşımak olan wBTC’nin aksine, wETH’nin ana amaçlarından biri doğrudan Ethereum Blockchain’inde sentetik ETH ticareti yapmaktır. Bunun nedeni, wETH’nin ETH’yi bir ERC-20 tokenına – merkezi olmayan finans protokolleriyle uyumlu, ETH’nin takas edilebilir bir versiyonuna – dönüştürmesidir. Ethereum’un yerel belirteci olan ETH, ERC-20 standardına uymuyor.
Wrapped standartlarını, bir tokenın diğer Ethereum tabanlı hizmetler ve platformlarla uyumlu olduğundan emin olmak için uyması gereken bir dizi kural olarak düşünebilirsiniz. Farklı varlık alt kümeleri oluşturmak için farklı token standartları kullanılır. Wrapped ETH, ETH sahipleri için tamamen yeni bir merkezi olmayan finans dünyasının kapılarını açıyor. wETH ile doğrudan diğer Ethereum tabanlı altcoin’lerle ticaret yapılabilir ve DeFi protokollerine fon sağlanabilir. wBTC’den farklı olarak, aslında ETH’yi “sarmazsınız”. Bunu elde etmek için akıllı bir sözleşme veya MetaMask gibi bir cüzdan üzerinden wETH karşılığında ETH ticareti yapmanız yeterlidir. Wrapped ETH’nin arkasındaki ekip, Ethereum’un kod tabanı güncellendiğinde tokenın sonunda aşamalı olarak kaldırılacağını umuyor.
Varlıkları farklı Blockchain’lere taşımanın tek yolu wBTC gibi ürünler değildir. Polygon, Arbitrum ve Optimism köprüleri, Ethereum’dan varlıkları taşımanıza; bu ağlarda daha düşük maliyetler ve daha yüksek hızlarla ticaret yapmanıza olanak tanır. Örneğin, Osmosis’in Gravity köprüsü, Cosmos tabanlı merkezi olmayan borsasında ERC-20 wrapped tokenlarını alıp satmanıza izin verir. Tezos’un Wrap Protocol köprüsü, varlıkları Ethereum’a taşımanıza olanak tanır.
Wormhole köprüsü gibi büyük köprüler birçok farklı Blockchain’leri destekler. Örneğin Wormhole Ethereum, Solana, Terra, Binance Smart Chain ve Polygon’u destekler. Köprü ayrıca NFT’leri de destekler. Yani Solana tabanlı bir NFT’yi Ethereum’a taşıyabilirsiniz. Emblem Vauly gibi niş wrapper’lar, tüm kripto para cüzdanları için sarma işlemi oluşturur. Traderlar, 2014’te Counterparty’de basılan eski Bitcoin NFT’lerini Ethereum tabanlı NFT’lere dönüştürmek için protokolü kullandılar. Ronin Bridge, Axie Infinity NFT oyunu için özel olarak yapılmış bir köprüdür.
