Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
DURAK:
Laf söylemenin doğallığı çerçevesinde bitik alma ve duraklama yapılır Soluksuz ve duraklamasız bir tavır tek düze olduğu kadar anlaşılabilme eksikliği de doğurur Metinlerin her bölümü, her ibare kendi içinde bir kasıt bütünlüğü taşır bu kasıt bütünlüklerinin açık açık birbirinden ayrılmaları ve birbirleriyle ilişkilendirilmeleri gerekir
Okuduğumuz metinlerde durak yerleri değişik noktalama işaretleriyle gösterilir Amaç blokları “, “,, “;, “:, “, “( ), gibi işaretlerle gösterilirler Bazı metinlerde noktalama işaretleri solgun alma ve duraklama için tatmin edici olabilir ama genel olarak söylev dili ile yazı dili arasında keskin farklar vardır Yazı dilindeki durakların konuşma dilinde aynen kullanılması anlaşılabilirliği zedeleyebileceği gibi pratikte da bu olası olamayabilir
Konuşma esnasında metin akışına göre duraklar meydana getirmek zorundayız Bu duraklar;
a) Fazla kısa olabilir Yapılan sadece duraklamadır Soluk almıyorsunuz, fazla kısa duraklıyorsunuz “Sorun var, ama çözüm de var cümlesinde virgül işaretinden daha sonra duraklama yapılması gerekir Lakin bu duraklama öyle kısadır ama nefes almaya olanak tanımaz
b) Birazcık uzunca olabilir Bu duraklamalarda soluma yapılmaktadır
Örneğin: “Biz kendimizi başarılı olmaya, engellerimizi aşmaya adadık Bütün gücümüzle büyük geleceğimiz için çalışmaya devam edeceğiz Burada iki tümce arasındaki durak azıcık uzunca olan ve soluk alınan duraktır
c) Soluma muhtemel olduğu dek sessiz olmalıdır Eğer nefesinizi tüketirseniz ani ve gürültülü solumak zorunda kalırsınız Özellikle mikrofon karşı konuştuğunuzda solumanızın tüm gürültüsü dinleyiciler göre algılanır Soluma gürültüsü dinleyicilerinizi rahatsız eder, konuşmanızı sevimsizleştirir Solumanın sessiz olmasını karşılamak için gerekli her imkanı kullanarak mümkün olduğu değin sık ve küçük hacimli solumalar yapmamız gerekir
İki manâlı terimi iyi anlamalıyız:
Durak: Sadece durduğumuz, soluma yapmadığımız kısa aralardır
Durak ve Benzi Atmış: Keza durduğumuz keza de soluduğumuz birazcık daha uzunca olan bir aradır
Konuşma esnasında yapacağımız benzi atmış noktalamalarına ilişkin kurallar:
1 Durak ve soluğun mutlaka zorunlu olduğu durumlar:
a) Her paragraf aralarında, birim başlarında sonlarında, bölümler aralarında
b) Tırnak içinde yazılan başkasına ait olan sözlerden önce ve sonradan
Misal: “Bana geldi, “kendimi çalışmaya adadım dedi
c) Herhangi bir sorudan daha sonra ya da cevaptan sonra
Örnek: Niçin daha çok çalışmayalım? İstersek bunu başarabileceğimizi
biliyoruz
Örnek: Çocuk zeki miydi dersiniz? Evet çocuk zekiydiBunu biliyoruz
2 Durak ve soluğun durum olmadığı fakat muhtemel olduğu durumlar:
a) Çok kısa olmayan cümlelerin noktalarında:
Halk heyecanla koşuşturuyorlardı Bir muavin arıyorlardı
b) ve ; işaretlerinden sonra
Misal: İki cins aylaklık vardır: Somut aylaklık ve zihinsel tembellik
Örnek: Orada hayvanları görüyordum; kuşlar uçuyordu, tavşanlar zıplıyordu, çekirgeler ötüyordu
c) İki kısa tümce “ve ile bağlanırsa, “ve den önce
Örnek: Bütün gücüyle direnerek ayağa kalkmaya çalıştı ve sonunda ayağa kalkıp yürümeyi başardı
d) Tümce başında geçen bütün istikamet kelimelerinden sonra
“aslında, evvela, bana kadar, o halde, çünkü, dolaysıyla, birinci olarak
Gerçekten, ben de böyle güzel tablolar çizebilirdim
O halde, neden üzerinize düşeni yapmıyorsunuz?
3 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılmalıdır Bitik alınmaz
a) Tümce uzunsa özneden sonra
Örnek:Okulumuzgüneşli günlerde üstünde yürümekten şımartma duyacağınız geniş bir yolun öteki ucunda bulunuyor
b) Tekrarlanan şeylerin ilkinden önce
Misal:Yıldızların Ay´ın, Güneş´in daima aynı mesajı verdiğini görüyorum
c) Zıtlıkları ayırmak için
Misal:Okuduğu roman değil hikaye kitabı
d) Parantez veya iki virgül arasından önce ve daha sonra
Misal: Bana gelip, iddiaya göre üzüldüğünü hissettirerek, özür diledi
Elleriyle tanımaya çalışırken (gözleri görmüyor) bunun bir vazo olduğunu
anladı
4 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılması mümkündür
a) aynı anlamı taşıyan birbirini izleyen kelimeleri birbirinden karışıklığa itmek için
b) Bir kelimeyi diğerinden ayırmakta yarar varsa *
Laf söylemenin doğallığı çerçevesinde bitik alma ve duraklama yapılır Soluksuz ve duraklamasız bir tavır tek düze olduğu kadar anlaşılabilme eksikliği de doğurur Metinlerin her bölümü, her ibare kendi içinde bir kasıt bütünlüğü taşır bu kasıt bütünlüklerinin açık açık birbirinden ayrılmaları ve birbirleriyle ilişkilendirilmeleri gerekir
Okuduğumuz metinlerde durak yerleri değişik noktalama işaretleriyle gösterilir Amaç blokları “, “,, “;, “:, “, “( ), gibi işaretlerle gösterilirler Bazı metinlerde noktalama işaretleri solgun alma ve duraklama için tatmin edici olabilir ama genel olarak söylev dili ile yazı dili arasında keskin farklar vardır Yazı dilindeki durakların konuşma dilinde aynen kullanılması anlaşılabilirliği zedeleyebileceği gibi pratikte da bu olası olamayabilir
Konuşma esnasında metin akışına göre duraklar meydana getirmek zorundayız Bu duraklar;
a) Fazla kısa olabilir Yapılan sadece duraklamadır Soluk almıyorsunuz, fazla kısa duraklıyorsunuz “Sorun var, ama çözüm de var cümlesinde virgül işaretinden daha sonra duraklama yapılması gerekir Lakin bu duraklama öyle kısadır ama nefes almaya olanak tanımaz
b) Birazcık uzunca olabilir Bu duraklamalarda soluma yapılmaktadır
Örneğin: “Biz kendimizi başarılı olmaya, engellerimizi aşmaya adadık Bütün gücümüzle büyük geleceğimiz için çalışmaya devam edeceğiz Burada iki tümce arasındaki durak azıcık uzunca olan ve soluk alınan duraktır
c) Soluma muhtemel olduğu dek sessiz olmalıdır Eğer nefesinizi tüketirseniz ani ve gürültülü solumak zorunda kalırsınız Özellikle mikrofon karşı konuştuğunuzda solumanızın tüm gürültüsü dinleyiciler göre algılanır Soluma gürültüsü dinleyicilerinizi rahatsız eder, konuşmanızı sevimsizleştirir Solumanın sessiz olmasını karşılamak için gerekli her imkanı kullanarak mümkün olduğu değin sık ve küçük hacimli solumalar yapmamız gerekir
İki manâlı terimi iyi anlamalıyız:
Durak: Sadece durduğumuz, soluma yapmadığımız kısa aralardır
Durak ve Benzi Atmış: Keza durduğumuz keza de soluduğumuz birazcık daha uzunca olan bir aradır
Konuşma esnasında yapacağımız benzi atmış noktalamalarına ilişkin kurallar:
1 Durak ve soluğun mutlaka zorunlu olduğu durumlar:
a) Her paragraf aralarında, birim başlarında sonlarında, bölümler aralarında
b) Tırnak içinde yazılan başkasına ait olan sözlerden önce ve sonradan
Misal: “Bana geldi, “kendimi çalışmaya adadım dedi
c) Herhangi bir sorudan daha sonra ya da cevaptan sonra
Örnek: Niçin daha çok çalışmayalım? İstersek bunu başarabileceğimizi
biliyoruz
Örnek: Çocuk zeki miydi dersiniz? Evet çocuk zekiydiBunu biliyoruz
2 Durak ve soluğun durum olmadığı fakat muhtemel olduğu durumlar:
a) Çok kısa olmayan cümlelerin noktalarında:
Halk heyecanla koşuşturuyorlardı Bir muavin arıyorlardı
b) ve ; işaretlerinden sonra
Misal: İki cins aylaklık vardır: Somut aylaklık ve zihinsel tembellik
Örnek: Orada hayvanları görüyordum; kuşlar uçuyordu, tavşanlar zıplıyordu, çekirgeler ötüyordu
c) İki kısa tümce “ve ile bağlanırsa, “ve den önce
Örnek: Bütün gücüyle direnerek ayağa kalkmaya çalıştı ve sonunda ayağa kalkıp yürümeyi başardı
d) Tümce başında geçen bütün istikamet kelimelerinden sonra
“aslında, evvela, bana kadar, o halde, çünkü, dolaysıyla, birinci olarak
Gerçekten, ben de böyle güzel tablolar çizebilirdim
O halde, neden üzerinize düşeni yapmıyorsunuz?
3 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılmalıdır Bitik alınmaz
a) Tümce uzunsa özneden sonra
Örnek:Okulumuzgüneşli günlerde üstünde yürümekten şımartma duyacağınız geniş bir yolun öteki ucunda bulunuyor
b) Tekrarlanan şeylerin ilkinden önce
Misal:Yıldızların Ay´ın, Güneş´in daima aynı mesajı verdiğini görüyorum
c) Zıtlıkları ayırmak için
Misal:Okuduğu roman değil hikaye kitabı
d) Parantez veya iki virgül arasından önce ve daha sonra
Misal: Bana gelip, iddiaya göre üzüldüğünü hissettirerek, özür diledi
Elleriyle tanımaya çalışırken (gözleri görmüyor) bunun bir vazo olduğunu
anladı
4 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılması mümkündür
a) aynı anlamı taşıyan birbirini izleyen kelimeleri birbirinden karışıklığa itmek için
b) Bir kelimeyi diğerinden ayırmakta yarar varsa *
