Diksiyonda Durak Ulama

DURAK:
Soz soylemenin doğallığı cercevesinde soluk alma ve duraklama yapılır Soluksuz ve duraklamasız bir konuşma monoton olduğu kadar anlaşılabilme eksikliği de doğurur Metinlerin her bolumu, her ibare kendi icinde bir anlam butunluğu taşır bu anlam butunluklerinin acıkca birbirinden ayrılmaları ve birbirleriyle ilişkilendirilmeleri gerekir
Okuduğumuz metinlerde durak yerleri ceşitli noktalama işaretleriyle gosterilir Anlam blokları “, “,, “;, “:, “, “( ), gibi işaretlerle gosterilirler Bazı metinlerde noktalama işaretleri soluk alma ve duraklama icin yeterli olabilir ancak genellikle konuşma dili ile yazı dili arasında belirgin farklar vardır Yazı dilindeki durakların konuşma dilinde aynen kullanılması anlaşılabilirliği zedeleyebileceği gibi pratik olarak da bu mumkun olamayabilir
Konuşma sırasında metin akışına gore duraklar oluşturmak zorundayız Bu duraklar;
a) Cok kısa olabilir Yapılan sadece duraklamadır Soluk almıyorsunuz, cok kısa duraklıyorsunuz “Sorun var, ama cozum de var cumlesinde virgul işaretinden sonra duraklama yapılması gerekir Ama bu duraklama o kadar kısadır ki nefes almaya imkan tanımaz
b) Biraz uzunca olabilir Bu duraklamalarda soluma yapılmaktadır
Orneğin: “Biz kendimizi başarılı olmaya, engellerimizi aşmaya adadık Tum gucumuzle buyuk geleceğimiz icin calışmaya devam edeceğiz Burada iki cumle arasındaki durak biraz uzunca olan ve soluk alınan duraktır
c) Soluma mumkun olduğu kadar gurultusuz olmalıdır Eğer nefesinizi tuketirseniz ani ve gurultulu solumak zorunda kalırsınız Ozellikle mikrofon karşısında konuştuğunuzda solumanızın tum gurultusu dinleyiciler tarafından algılanır Soluma gurultusu dinleyicilerinizi rahatsız eder, konuşmanızı sevimsizleştirir Solumanın gurultusuz olmasını sağlamak icin gerekli her imkanı kullanarak mumkun olduğu kadar sık ve kucuk hacimli solumalar yapmamız gerekir
İki onemli terimi iyi anlamalıyız:
Durak: Sadece durduğumuz, soluma yapmadığımız kısa aralardır
Durak ve Soluk: Hem durduğumuz hem de soluduğumuz biraz daha uzunca olan bir aradır

Konuşma esnasında yapacağımız soluk noktalamalarına ilişkin kurallar:

1 Durak ve soluğun mutlaka gerekli olduğu durumlar:

a) Her paragraf arasında, bolum başlarında sonlarında, bolumler arasında
b) Tırnak icinde yazılan başkasına ait olan sozlerden once ve sonra
Ornek: “Bana geldi, “kendimi calışmaya adadım dedi
c) Herhangi bir sorudan sonra veya cevaptan sonra
Ornek: Nicin daha cok calışmayalım? İstersek bunu başarabileceğimizi
biliyoruz
Ornek: Cocuk zeki miydi dersiniz? Evet cocuk zekiydiBunu biliyoruz

2 Durak ve soluğun şart olmadığı ancak mumkun olduğu durumlar:

a) Cok kısa olmayan cumlelerin noktalarında:
İnsanlar heyecanla koşuşturuyorlardı Bir yardımcı arıyorlardı
b) ve ; işaretlerinden sonra
Ornek: İki tur tembellik vardır: Bedensel tembellik ve zihinsel tembellik
Ornek: Orada hayvanları goruyordum; kuşlar ucuyordu, tavşanlar zıplıyordu, cekirgeler otuyordu
c) İki kısa cumle “ve ile bağlanırsa, “ve den once
Ornek: Butun gucuyle direnerek ayağa kalkmaya calıştı ve sonunda ayağa kalkıp yurumeyi başardı
d) Cumle başında gecen butun yon kelimelerinden sonra
“esasen, evvela, bana gore, o halde, cunku, dolaysıyla, birinci olarak
Aslında, ben de boyle guzel tablolar cizebilirdim
O halde, neden uzerinize duşeni yapmıyorsunuz?
3 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılmalıdır Soluk alınmaz
a) Cumle uzunsa ozneden sonra
Ornek:Okulumuzguneşli gunlerde uzerinde yurumekten zevk duyacağınız geniş bir yolun oteki ucunda bulunuyor
b) Tekrarlanan şeylerin ilkinden once
Ornek:Yıldızların Ay´ın, Guneş´in hep aynı mesajı verdiğini goruyorum

c) Zıtlıkları ayırmak icin
Ornek:Okuduğu roman değil hikaye kitabı

d) Parantez veya iki virgul arasından once ve sonra
Ornek: Bana gelip, guya uzulduğunu hissettirerek, ozur diledi
Elleriyle tanımaya calışırken (gozleri gormuyor) bunun bir vazo olduğunu
anladı
4 Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılması mumkundur

a) aynı anlamı taşıyan art arda kelimeleri birbirinden ayırmak icin
b) Bir kelimeyi diğerinden ayırmakta yarar varsa