Dinî musîbet nedir?

MEVLANA'DAN SEÇME İFADELER
RUH:
* Beden ruh vasıtasıyla hareket eder, fakat siz ruhu göremezsiniz: Ruhu bedenin hareketleriyle bil
Mesnevi IV155
* Yoksul beden, ruh hareket edinceye kadar hareket etmez: Atlar ileri atılıncaya kadar heybe olduğu yerde durur
Divan 14355
* Bil ki ruhlar okyanus, bedenler köpüklerdir
Divan 33178
* Can, doğan kuşuna benzer, ten ona uzaktır O, beden tuzağına ayağı bağlı, kanadı kırık bir halde düşüp kalmıştır
Mesnevi V 2280
* Bedenin yüzüne bakma, o bozulup yok olur Ruhun yüzüne bak ki o hoş ve sevimlidir!
Divan 1893
* Beden yumurtası içinde harika bir kuşsun sen yumurtanın içinde kaldığın sürece uçamazsın
Eğer beden kabuğunu kırarsan kanatlarını çırpacak ve ruhu kazanacaksın
Divan 3356768
* Ruh kuşum ne zaman kafesinden bahçeye uçacak?
Divan 33887
* Kafeste mahpus olan kuşun kurtulmak istememesi cahilliktendir
Mesnevi I1541
* Gökten, yerden nice sular çektin de vücudun böyle semirdi
Fakat bu iğretidir Az az sıkıştırmak gerek Çünkü elde edilenin bırakılması lazım
Yalnız, Allh'ın Adem'e ruhumdan ruh üfürdümdediği varlık yok mu? O kalır işte, Sen de ruha bak, başkaları beyhudedir
Fakat bu beyhude sözünü, cana, ruha nispetle söylüyorum, her şeyi sağlam bir surette yapan sanatkara, Allah'a nispetle değil ha!
Mesnevi VI35923595
* Veliler şu sözü ciddiye almadan söylemediler: Arınmış kişilerin bedenleri tıpkı ruh gibi tamamen lekesizdir
Onların sözleri, psişeleri, dış görünümleri hepsi lekesiz mutlak ruh olmuştur
Mesnevi I20002001
EGO VE AKIL:
* Eğer egonun formunu bilmek istersen ey genç, cehennem ve onun yedi kapısının hakkında oku!
Mesnevi I779
* Cehennem bu nefstir; cehennem, bir ejderhadır ki harareti denizlerle eksilmez
Yedi denizi içer de yine kocakarıya benzeyen nefsin harareti ve coşkunluğu azalmaz
Mesnevi I137576
* Kendini gören, kendini beğenen; birisinde bir suç gördü mü İçinde cehennemden daha şiddetli bir ateş parlar
O, bu kibre din gayreti adını takar; kendi kafir nefsini görmez
Mesnevi I334748
* Kötülerin kötülüklerine acıyın Benliği, kendini görüp beğenmenin etrafında dolaşmayın kendinize gelin
Allah gayreti pusudan çıkmaya görsün; baş aşağı yerin dibine gidersiniz
Mesnevi I341617
* Duyusal ego Allah'a karşı kör ve sağırdır
Mesnevi IV235
* Hırsız gibi olan ego ve onun işleriyle ilgilenme Rabbinin işi hariç herşey boştur, boş!
Mesnevi II1063
* Akıl, iki çeşittir: Birincisi kazanılan akıldır; sen onu mektepteki çocuk gibi
Kitaptan, hocalardan, düşünceden, alışkanlıktan, kavramlardan, ve yeni ilimlerden öğrenirsin
Aklın başkalarınınkinden daha büyük olur fakat edindiklerinin ağırlığıyla yorulursun
Diğer akıl, Allah'ın ihsanıdır Onun kaynağı ruhtadır
Gönülden bilgi pınarı fışkırdığında onun kaynağı ne bozulur, ne eskir ne de renk değiştirir
Edinilmiş akıl dışarıdan eve akan bir ırmağa benzer
Eğer yolu üzerinde bir engel olursa aciz kalır Kendi içindeki pınarı ara sen!
Mesnevi IV 196068
* Filozof entelektüel kavramlarla bağlıdır saf veli ise akıllarının Aklına tırmanır
Akılların aklı özdür, senin aklınsa kabuk Hayvanların mideleri sürekli kabuk ararlar
Özü arayanlar kabuklardan binlerce kez tiksinmişlerdir; Allah'ın velilerinin gözünde yalnızca öz caizdir
Aklın derisi yüzlerce deliller verirken Evrensel akıl nasıl olurda kesinlikten uzak bir adım atar?
Mesnevi III25272530

* Akıllar arasındaki zıtlıkların farkında ol!
Biri dünyadan semaya uzanır, Güneş gibidir diğeri Venüs'ten veya kayan yıldızdan daha aşağıdır
Kandil gibi titrek, sarhoş bir akıl olduğu gibi ateş kıvılcımı gibi bir akıl da vardır
Cüzi akıl gözden düşmüş akıldır; dünya arzusu insanı asıl hedefinden yoksun bırakır
Mesnevi V 459461 ve 463
FORM VE ANLAM:
* Manaya nispetle suret nedir? Çok zayıf, çok aciz
Mesnevi I3330
* Bil ki zahiri suret yok olur, fakat mana âlemi ebedidir, kalır
Testinin suretiyle ne vakte dek oynayıp duracaksın? Testinin nakşından geç, ırmağa, suya yürü
Sureti gördün ama manadan gafilsin Akıllıysan sedeften inci seç, çıkar
Mesnevi II102023
* İnsanlar ikincil tali sebeplere bakıyorlar ve onların her şeyin kaynağı olduğunu sanıyorlar Fakat velilere tali sebeplerin bir örtüden başka bir şey olmadığı ilham edildi
Fihi Ma Fih 6880
* Bu sebepler, görüşlere perdedir Çünkü her göz, onun sanatını görmeye layık değildir
Sebebi yırtacak bir göz gerek ki perdeleri kökünden çekip çıkarsın
Mesnevi V155152
* Görünen suret, gayb alemindeki surete delalet eder, o da başka bir gayb suretinden vücut bulmuştur
Böylece bunları, görüşünün miktarınca ta üçüncü, dördüncü, onuncu surete kadar say dur!
Mesnevi IV288889
* Münkirin delili ancak ve ancak şudur: Ben şu görünen yurttan başka bir şey görmüyorum
Hiç düşünmez ki nerede görünen bir şey varsa o gizli hikmetleri haber vermededir
Mesnevi IV277879
* O eşsiz, örneksiz Allah cennetten zıddı giderdi Orada güneş de yoktur zıddı olan zemheri de
Renklerin asılları renksizliktirSavaşların asılları barışlardır
Mesnevi VI5859
* Herkes bir yana yüzünü çevirmiştir fakat azizler yönleri olmayan yöne yüzlerini dönmüşlerdir
Mesnevi V350
* Biçim mevcudiyete Biçimi olmayandan gelmiştir tıpkı dumanın ateşten gelişi gibi
Mesnevi VI3712
* Ruh kıblesi gizli olduğundan dolayı herkes yüzünü farklı bir yöne çevirdi
Mesnevi V319
* Biz yokuz Varlıklarımız, fani suretle gösteren Vücudu Mutlak olan sensin
Biz umumiyetle aslanlarız ama bayrak üstüne resmedilmiş aslanlar! Onlar zaman zaman hareketleri, hamleleri rüzgardandır
Mesnevi I602603
* Kesinlik için tali sebeplere bakan suretperesttir İlk Sebebe bakan kimse Manayı temyiz eden nur olur
Divan 25048
* Biçimler yakıt mana nur! yoksa niçin diye soramazdın
Eğer biçim biçimin hatırına olsaydı o zaman niçin Niçin?diye soruyorsun
Öyleyse hikmet semanın zahiri biçimlerine izin vermezdi ve yerin sakinleri yalnızca onun için mevcut olurlardı
Mesnevi IV299495, 98
* Biçimi geç, addan uzaklaş Ad ve Sanları terk et manaya yönel!
Mesnevi IV 1285
İLİM:
* Dünyada tahsil ve kesb ile hasıl olan her ilim, ilmi ebdandır; ve öldükten sonra hasıl olan ilim, ilmi edyandır Ene'lHakk ilmini bilmek, ilmi ebdandır; ve ene'lHakk olmak, ilmi edyandır Nuru çerağı ve ateşi görmek, ilmi ebdandır; ateıte yanmak ilmi edyandyr Müşahededen ibaret olan her şey, ilmi edyandır Danişden ibaret olan her şey ilmi ebdandır Muhakkak olan şey, müşahede ve rü'yettir Baki hep ilimler, ilmi hayaldir Mesela mühendis tefekkür edip, medrese binasını hayal eyledi Gerçi o fikir, doğru ve savabdır; fakat hayaldir Medresenin binasını ikmal ettiği vakit hakikat olur
Fihi Ma Fih 67 Fasıl
* Yoldaki bu işaret çölde her an kaybolan seyyahlar içindir
Birliğe ulaşanlar deruni gözleri ve ilahi lambaları haricinde bir şeye sahip değillerdirOnlar işaretler ve yollardan kurtulmuşlardır
Eğer birlik halindeki insanlar işaretlerden söz ediyorlarsa bunu hala çekişme içinde olanlar anlayabilsinler diye yaparlar
Yeni doğan çocuğun babası onun aklı dünyayı algılasın diye bir takım belirsiz sesler çıkar
Mesnevi II 331215
* Manevi inzivada rüyet yolunu bulmuş olanlar asla ilimlerin desteğini aramazlar
Onlar ruhun cemalinin meftunu olduklarından söylenti ve bilgiden yorgun düşerler
Rüyet bilgi üzerinde hakimdir Halk arasında yaygın sözün sebebi de budur:
Borçlu olanlar öte dünyaya para görmeye hazırdırlar
Mesnevi III 385659
VELİLER:
* Siz rasul olmadığınızdan Yolu takip edin! O zaman gün gelir bu çukurdan kurtulabilir ve yüksek makamlara ulaşabilirsiniz
Sultan olmadığınızdan teba olun! Kaptan olmadığınızdan kendinize kendiniz dümen olmayın!
Mükemmel olmadığınızdan dükkan açmayın! Uysal olun ki kazanabilesiniz
Metni okuyun, Sessiz ol! (VII204) ve sessiz olun! Allah'ın dili olmadığınızdan kulak olun!
Mesnevi II345356
* Yola rehbersiz giren iki günlük yolu yüzlerce yıl gidecek
Üstadsız meslek edinen şehir ve kasabaların maskarası olur
Mesnevi III588,590
* Hak yolunda yalnız gitme, bu yol tehlikelerle doludur Bu yolda, yol kesenler çoktur
Senin tek bir canın var, canınsa düşmanı pek çok üstelik içinde bulunan can düşmanını tanımıyor, ona can diyorsun, cihan adını takıyorsun Bu dünyada senin gibi aptallar pek çoktur
Rubai 737 : Şefik Can Hz Mevlana'dan Rubailer, Kültür Bak Yay
* Allah adamının eğitiminden geçen bir mürid saf ve arı bir ruha sahip olacaktır Fakat sahtekar ve riyakar birinden eğitim gören ve bilgilenen biri tıpkı onun gibi, aşağılık, aciz, yetersiz, suratsız olacak belirsizlikler içinde ve tüm sağduyudan yoksun olacaktır
Fihi Ma Fih 3344
* Sen rezilliği, içinde ulaştığın her şeyi senden çalacak bir rezile mürit olmuşsun
O, şeref kazanmamış ki sana nasıl kazandırsın? O, sana nur değil karanlık verecektir
Gözleri iyileştiren kör bir adam gibi: bir parça bezden başka neyle senin gözlerini meshedecek?
Onda Allah'ın kokusu veya izi bile yok fakat hala Şit veya Adem gibilerden daha büyük olduĞunu iddia ediyor
Şeytan onu kucaklamış da; Bizler veliler hatta onların büyüklerindenizdeyip duruyor
O kimse dervişlerin dünyasından pek çok söz aşırır ki insanlar kendisini hakiki mürşit sansın
Konuşmalarında Beyazıd üzerine bile tartışır; Yezid bile ondan utanır
Semanın ekmeğinden de tedarikinden de yoksundur: Allah ona bir kemik bile atmamıştır
Kapısında yıllarca asla gelmeyen bir yarının sözüne bağlanarak yüzlerce mürit toplanır durur
İnsanın deruni doğasına onun büyük ve küçük işlerinin görünmesi yıllar alır
Bu beden duvarının altında bir hazine mi yatıyor yoksa yılanlar, karıncalar ve canavarlar mı ikamet ediyor?
Sonunda onun bir hiç olduğu açığa çıkar, Hakk talibinin de yılları geçer: Bu bilgiden onun eline ne kazanç geçecek?
Mesnevi I 226568, 7276, 7982)
* Ruh Denizinde yüzmek yararsızdır: Tek kaçış Nuh'un gemisidir
Rasullerin efendisi Muhammed Ben bu Evrensel Okyanustaki gemiyim,
Veya hakiki iç görüşte hakiki vekilim
Mesnevi IV33573359
* Semaları istiyorsan İnsanın arkadaşı ol! Yoksa mavi gökleri hedefleme
Divan 2129121296
* Allah'ın Gölgesi senin bakıcın olduğunda fantezi ve onun gölgelerinden kurtulursun
Allah'ın Gölgesi onun bu dünyaya karşı ölü ve Allah'a karşı canlı olan kuludur
Onun eteklerine tutunur tutunmaz ahir zamanın eteğinden kurtulabilirsin
O, gölgesini nasıl da yaydı (XXV45) bu gölge Allah'ın Güneşinin nuruna götüren evliyanın bedenidir
Mesnevi I422425
* Büyük velilerin sözleri yüzlerce farklı biçimde görünseler de Allah ve Yol bir iken nasıl olur da onların sözleri iki olabilir? Sözler farklı formda görünür fakat onlar manada birdir Formda çeşitlilik vardır, anlamda ise hepsi uyumludur
Mesela bir kral bir terziye elbise dikmesini emretse bir kişi ipi yapar, diğeri onları birbirine bağlar, bir diğeri elbiseyi dokur, bir diğeri koparır, bir diğeri iğneyi kullanır Bu formların hepsi farklı ve çeşitlidir; fakat anlamda birleşir tek bir görevi icra eder
Fihi Ma Fih 465758
* Bez yıkayan iki arkadaşa bak: Dışarıdan çekişiyor görünürler
Biri elbiseyi suya sokar fakat diğeri onları kurutur
Daha sonra ilki onları yeniden ıslatır sanki ikisi de birbirine aykırı işler görüyorlarmış gibi
Fakat görünürde çekişiyor görününler kalpte birdirler ve tek bir görevi uyumla yerine getiriyorlardır
Her rasul ve her velinin kendi ruhsal metodu vardır fakat bunlar Allah'a iletir: Hepsi birdirler
Mesnevi I308286
* Kimdir Şeyh? Beyaz saçlı yaşlı adam Bu saçın anlamını bil ey umudunu yitiren kişi!
Siyah saç benlik sahibi olandır Bu benlikten tek bir saç dahi kalmamalı
Benlikten hiçbir şey kalmadığında kişi yaşlı adamdır saçı siyah da kır da
Siyah saç beşer doğasının sıfatıdır, saç ve sakalın değil
İsa beşiğinde seslenmiş Genç olmadan ben bir şeyhim ve yaşlıyım!demişti
Eğer bir kişi beşeri sıfatlarının sadece bir kaçından kurtulmuşsa o şeyh değildir o orta yaşlı bir adamdır
Tek bir siyah saç kalmadığında, beşeri sıfatlar kalmadığında o şeyhtir ve Allah tarafından kabul edilmiştir
Mesnevi III179096
* Şeyh aklıyla yaşlıdırsaçının veya sakalının beyazlığıyla değil
Kim İblis'den daha yaşlı olabilir ki fakat eğer birisinde akıl yoksa o bir hiçtir
Sahtekar kanıt hariç hiçbir şey bilmez yolda zahiri işaretler arar durur
Allah aşkına biz hastalıklarından iyileşmek istersen bir şeyh seçdedik
Taklitçinin örtüsünden kurtulduğunda kişi eşyayı Allah nuruyla görür
Onun kanıtsız veya izahsız saf nuru kabuğu açar ve öze girerse kişi yalnızca o zaman zahiri, hakiki ve yalanın mührünün aynı olduğunu görür o kişi torbanın içindekini nasıl bilebilir?
Aklın yaşlısı olmaya çabala, Evrensel Akıl gibi olmaya, ki içi göresin
Mesnevi IV216364, 6771, 78
* İnisiyasyon için elini şeyhten başkasına emanet etme, zira yalnız şeyhin eli Allah tarafından himaye edilmiştir
Aklının yaşlı adamı (şeyh kastediliyor) egoya komşu olmak için çocukluk yapmay alışmıştır görünürse sıfır da olsa bu bir örtüdür
Aklını mükemmel şeyhin Aklına yoldaş kıl ki aklın kötü alışkanlıklarından dönebilsin
Elini şeyhin eline verdiğinde bilen ve saygıdeğer hikmetli kişi, ki o zamanın irsal olmuşudur ey mürid onda rasulün nuru yansır
O zaman sen Hudaybiye'desin ve rasule yemin eden sahabilerin yoldaşısın
Mesnevi V736738, 4143
* Kur'anı Mecid bir arûsı zîbâ gibidir Örtüsünü açan kimseye yüzünü göstermez Ey Kur'an'dan bahs eden kimse! Sana bir zevk ve keşf hasıl olmaması, ondandır ki, sen onun örtüsünü açtın, o seni reddeyledi; ve sana mekr edip, yüzünü çirkin gösterdi; ben o mahbub değilim, dedi
Hz Kur'an, her ne suretle isterse görünmeğe kadirdir; fakat örtüsünü çekmeyip, rızasını talep eyler ve O'nun rızasına sebep olan şeye sa'y eylersen, sen O'nun örtüsünü çekmeksizin, O sana yüzünü gösterir Ehli Hakk'ı talep et; zira Cenabı Hakk (Fecir, 8929,30) Haydi gir kullarımın içine Gir cennetime buyurmuştur Hakk Teala herkese söylemez Nitekim dünya padişahları, her bir çulhaya söz söylemezler Halkı padişaha isal için bir vezir ve naib nasb etmişlerdir Hakk Teala Hazretleri dahi, Hak talebinde bulunan her bir kimsenin, onun kapısına gitmesi için, bir bende intihab buyurdu; ve enbiya ve evliya dahi, bunun için gelmişlerdir Zira Hakk'a onlardan maada yol yoktur
Fihi Ma Fih, 68 Fasıl
PRATİKLER:
* Göğsünün içindekini gerçek gönül sanan kimse, Hakk yolunda iki üç adım attı da her şey oldu bitti sandı Aslında tesbih, seccade, tevbe, sofuluk, günahdan sakınma bunların hepsi yolun başıdır Hakk yolcusu aldandı da, bunları varacağı yer sandı
Rubai 465
* Ey Hakk yolunun yolcusu! Eğer sende bu yolun tutkusu varsa, senin başında da bu kapının, bu dergahın sevgisi bulunuyorsa, Hakk ehlinin açtığı iman ve sevgi kapılarının anahtarı nedir? Biliyor musun? o La ilahe illallahkelimesini çokça, hoşça söylemektir
Rubai 468
* Sevgi, düşünce ve manadan ibaret olsaydı senin oruç ve namazın zahiri suretleri de kalmaz, yok olurdu
Dostların birbirlerine armağan sunmaları, dostluğa nazaran ancak görünüşe ait şeylerdir
Fakat bu suretlerle o armağanlar, gönüllerde gizli bulunan sevgilere şahadet eder
Çünkü ey ulu kişi, zahiri iyilikler gizli sevgilere şahittir
Şahidin de bazen doğrucu, bazen yalancı olur Sarhoş bazen şaraptan olur bazen ayrandan!
Mesnevi I262528
* Eğer yol bilmezsen eşeğin (nefs) dileğine aykırı hareket et; doğru yol o aykırı yoldur
Mesnevi I2955