Diş bakımında yanlışlar ve doğrular

Diş bakımıyla ilgili gerçek bildiğimiz yanlışlar, yanlış bildiğimiz doğrular…

Ağız ve diş sıhhati konusunda farkında olmadan yaptığımız yanlışlar, kimi hengam telafisi çok güç sonuçlar doğurabiliyor. Buna karşın, topluluğumuzda her bahiste olduğu üzere diş bakımı konusunda da kulaktan dolma haberlerle hareket etmek nispeten yaygın.
Beyazlatmak isterken başvurulan yanlış prosedürler nedeniyle sağlıklı dişler kaybedilebildiği üzere, laf gelimi “ağız kokusu herkeste olur” şeklinde yanlış bir malumat yüzünden tedavi edilebilecek bu dertten kurtulmak akla bile getirilmez. Halbuki ağız kokusu; çürük diş, diş eti marazı, sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklar, sinüzit yahut üst teneffüs yolu enfeksiyonlarından kaynaklanabilen bir ağız sorunudur ve kişinin toplumsal hayat kalitesini düşüren bir etkendir.


Çocuklarda süt dişinin erken çekimi, yeni sürecek olan daimi dişlerde çapraşıklığa ve çene kemiği gelişiminde bozulmalara neden olacağı için, bu dişlere dolgu yapılması gerekirken, diş bakımı konusunda yerinde bir bilince sahip olmayan ebeveynler, nasıl olsa yeni diş gelecek diye evlatlarına dolgu yaptırmaya yanaşmazlar. Bu saydıklarımız, ağız ve diş bakımı konusunda yapılan onca yanlıştan yalnızca birkaçı.
Diş Tabibi Protez Kompetanı Çağdaş Kışlaoğlu, ağız ve diş bakımında hakikat bildiğimiz yanlışlar ya da yanlış bildiğimiz doğruları şöyle sıraladı:



1- Sert diş fırçası daha güzel temizler. (YANLIŞ)
Dişleri düzgün fırçalamak; fırçanın sertliğiyle değil, fırçalama tekniğiyle ilgilidir. Ekseriyetle orta sertlikte diş fırçaların kullanılması elverişlidir. Çok sert fırçalar, dişleri aşındırabilir.


2- Bastırarak fırçalamak daha uygun temizler. (YANLIŞ)
Bastırarak fırçalamak; dişleri temizlemek tarafına, “fırça çürüğü” dediğimiz aşınmalara neden olur. Dişlerin mine tabakası aşındığı için, alttaki sarı tabaka ortaya çıkar ve dişler daha sarı gözükür. Ayrıyeten sert fırçalamak, dişlerde hassasiyete ve diş eti çekilmesine neden olur.


3- Beyazlatıcılı diş macunları dişlere zarar verir, devirle aşındırmalara sebep olur. (DOĞRU)
Diş beyazlaştırıcı olarak piyasada satılan macunlar aslında dişleri beyazlatmaz. Başkaca antitartar yahut sigara içenlere yönelik üretilen diş macunlarında da ağır ölçüde aşındırıcı unsurlar olduğu için uzun periyodik tasarrufta diş minesine kalıcı zararlar verebiliyor.


4- Karbonat ve tuzla fırçalamak dişleri beyazlatmaz. (DOĞRU)
Karbonat ve tuz, iri granüllü unsurlar olduğu için dişin mine tabakalarını çizer ve aşındırır. Bunun sonucunda dişler parlaklığını kaybeder ve yiyip içtiğimiz besinlerle, dişler daha kısa devirde doğal rengini kaybeder.



5- Diş macununu ziyade kullanmak dişleri çizer. (YANLIŞ)
Dişlerin mine tabakasının çizilmesi; macunun ziyade kullanılmasıyla ilgili değil, kullanılan macunun granüllerinin büyük olmasıyla ilgilidir. O yüzden granülleri büyük olan macunların uzun vadeli tasarrufundan kaçınılmalı. Fırçanın üzerine konulan macunun ölçüsü ise “mercimek tanesi” büyüklüğünde olmalı.


6- Dişler, macun ve fırça ıslatılarak fırçalanmalı. (YANLIŞ)
Diş fırçası, fırçalamaya başlamadan evvel ıslatılmamalıdır. Zira fırça kılları ıslatılınca, sertliğini kaybeder. Macunun köpürmesi için de ehil likit ağızda mevcuttur.


7- Dişler kahvaltıdan evvel fırçalanır. (YANLIŞ)
Dişler günde en az iki sefer, kahvaltı ettikten sonra ve yatmadan evvel fırçalanmalı. Dişler fırçalandıktan sonra, lisanın üst yüzeyi de yumuşakça lisanı tahriş etmeden fırçalanmalı.


8- Estetik diş doğuştan olur, çarpık dişten kurtuluş yok. (YANLIŞ)
Dişte hal bozukluğunu düzeltme, dişler ağızda mevcut olduğu sürece her yaşta uygulanabilir. Ortodontik tedavi ya da porselen kaplama (lamina) sayesinde; dişler mevcutsa, her yaşta düzeltme yapılarak, hoş görünen dişlere sahip olunabilir.


9- İmplant çene kemiğine en tutarlı formda seçilir ve bilirkişi doktor yaparsa düşme riski yüzde 1 nispetine kadar düşer. (DOĞRU)


10- Bütün dişleri çekip mahalline implant yerleştirilebilinir. (YANLIŞ)
İmplant’ı, eksik olan dişlerin konumuna çene kemiğine yerleştirilen yapay diş kökleri olarak tanımlayabiliriz. İmplant pratiği yalnızca, yara düzgünleşmesini etkileyen bir sistemik hastalık ile denetim altında olmayan kalp ve şeker illeti laf konusu ise yapılmaz.


11- Dişleri çamaşır suyu üzere paklık eserleri ile fırçalamak dişleri asla beyazlatmaz, çok sıhhatsizdir. (DOĞRU)
Diş beyazlatma süreci, kesinlikle bir diş tabibinden profesyonel yardım alınarak yapılmalıdır. Kulaktan dolma malumatlarla diş beyazlatmaya çalışmak son kademe yanlıştır.


12- Beyazlatma (bleaching) dişleri daha da sarartır. (YANLIŞ)
Beyazlatma süreci, alışılagelmiş diş rengini daha da açmak için yapılır. Beyazlatmanın birinci yapıldığı devirlerde kahve, çay ve sigara üzere dişleri renklendirecek etkenlerden uzak durmak gerekir. Beyazlatmayı yapacak doktorun tavsiyelerine uyulursa, beyazlatmanın hiçbir yan tesiri yoktur.


13- Diş taşı aklığı dişin minesine zarar verir. (YANLIŞ)
Diş taşı paklığı, mütehassıs bir tabip tarafından sahih uygulandığı takdirde minenin zedelenmesine neden olmaz. Zira diş taşı ariliği sürecinde diş dokusuna zarar verilmeden, diş yüzeyine ilişkin olmayan oluşumlar (plak, diş taşı) uzaklaştırılır.

14- Diş taşları temizlendikten sonra daha çok diş taşı oluşur. (YANLIŞ)
Dişleri tertipli ve gerçek fırçalamak diş taşı oluşumunu pürüzler. Altı ayda bir diş tabibi denetimi sayesinde, güzel fırçalayamadığımız ortamlarda oluşan diş taşları, doktor tarafından temizlenmiş olur. Bunun da dişe hiçbir zararı yoktur.


15- Ağız kokusu herkeste olur ve geçmez. (YANLIŞ)
Ağız kokusu; çürük diş, diş eti illeti, sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklar, sinüzit yahut üst teneffüs yolu enfeksiyonlarından kaynaklanabilir. Bu illetlerin tedavisi sonucunda ağız kokusu önlenebilir.


16- Diş röntgeni tabiatta alınan radyasyondan daha azdır. (DOĞRU)
Diş röntgenleriyle alınan radyasyon hayli azdır. Bu radyasyon tabiatta alınan radyasyondan daha azdır.


17- Hareketli protezler çamaşır suyuna konursa beyazlar. (YANLIŞ)
Hareketli protezleri çamaşır suyuna koymak zararlıdır. Çamaşır suyu, protezin kırılganlığını artırır, ömrünü azaltır. Protezler için hususî temizleme tabletleri vardır ve onlar kullanılmalıdır.


18- Çekilen 20 yaş dişinin bölgesine diş yaptırmaya gerek yoktur. (DOĞRU)
20 yaş dişi çekildiyse, alanına protez diş yaptırmak gerekmez.


19- Diş fırçalarken diş etlerinin kanaması güzeldir. (YANLIŞ)
Diş fırçalarken görülen kanamalar, diş eti iltihabının belirtilerinden biridir. Vakit geçirmeden bir diş doktoruna başvurmak gerekir. Diş etlerinin, kanamadan ötürü fırçalanmaması sonucu, mevcut iltihabi durum şiddetlenecektir. Hastalar kanama olan nahiyeyi daha uygun fırçalamalı ve diş tabibine tedavi için başvurmalı.


20- Diş ağrıyınca dişin üzerine aspirin, tütün, kolonya, rakı ve tuz koymak ağrıyı keser. (YANLIŞ)
Alkol ve alkol içerikli unsurların diş ve dişeti kesimine uygulanması sonucu dişetlerinde “alkol-aspirin yanığı” denilen komplikasyonlara neden olur. Dişlerin üzerine uygulanan başka hususların (tütün, tuz gibi) de ağrı kesici özellikleri yoktur. Ağrı, lakin mevcut sorun giderildiğinde ortadan kalkar.



21- Çekim için kullanılan lokal anestezikler morfindir ve bağımlılık yapar. (YANLIŞ)
Diş hekimliğinde kullanılan lokal anestezik hususlar morfin içerikli değildir ve alışkanlık yapmaz. Morfin, tıp sahasında hudutlu vakalarda kullanılan bir ilaçtır.


22- Anestezi yurtdışından gelen morfinle yapılırsa ağrımaz. (YANLIŞ)
Günümüzdeki lokal anestezik unsurlar muayyen standartlarda üretilmiştir. Avrupa malı olmasına gerek yoktur.


23- Erkek ya da bayan diş doktorları arasında bir fark yoktur. Erkek daha âlâ diş çeker diye bir durum yoktur. (DOĞRU)


24- Süt dişleri daimi dişlere sürme rehberliği yapar, devrinden evvel dişler çekilmez. Süt dişleri düşecek de olsa dolgu yapılmalıdır. (DOĞRU)


Süt dişinin erken çekimi, alttan gelen daimi dişlerde çapraşıklığa ve çene kemiği gelişiminde bozulmalara neden olur. Bu nedenle düşecek de olsa dolgu yapılmalıdır.


25- Hamilelikte dişten kalsiyum çekildiğinden, dişetleri kanar. (YANLIŞ)
Hamilelik periyodundaki diş eti kanaması, dişten kalsiyum çekilmesi nedeniyle olmaz. Kanamanın nedeni, ağız bakımının kâfi sağlanmaması halinde hamilelikteki hormonal değişiklikler sonucu dişeti iltihabının oluşması yahut mevcut dişeti iltihabının şiddetlenmesidir.


26- Her hamilelik bir diş götürür. (YANLIŞ)
Her hamilelikte diş kaybının gerçekleşmesi kelam konusu değildir. Ağız bakımının tam olarak sağlanamaması, tedavi edilemeyen çürüklerin varlığı ve diş eti marazlarının ilerlemesi durumunda diş kayıpları görülür.


27- Hamilelikte diş tedavisi bebeğe zarar verir. (YANLIŞ)
Aciliyet gerektiren diş tedavileri, hamileliğin her devrinde yapılabilir.


28- Çürük diş çekildikten sonra pis kan akıtılmalıdır, çekilen dişin alanını kanatmak uygundur. (YANLIŞ)
Diş çekiminden sonra, çekim boşluğuna hastanın yaptığı müdahaleler sonucu yerin mütemadi kanatılması ya da pıhtının uzaklaştırılması, diş çekimi yapılan konumun iltihaplanmasına neden olur. Oluşan pıhtı korunmalıdır.


29- Diş teli yalnızca çocuklarda değil yetişkinlerde de kullanılır. (DOĞRU)
Ortodonti (tel tedavisi) yerindeki son gelişmeler sayesinde; tel tedavisi yalnızca evlatlara değil, erişkin hastalar için de uygulanabilir.


30- Ağrıyan dişi çektirip kurtulmak tahlil değildir. Dişi tedavi ederek mümkün olduğunca ağızda tutmak gerekir. (DOĞRU)
Çürük diş için mümkün olan her türlü tedavi uygulanmalı. Zira ne fonksiyon, ne de estetik tarafından hiçbir protez kendi dişinizden daha yeterli olamaz.