Dişeti çekilmesi, dişetinin kök yüzeyini açıkta bırakarak apikale akıllıca nokta değiştirmesidir.
Dişeti çekilmelerini klinik olarak iki kısma ayırmak mümkündür:
a) Görünür Dişeti Çekilmesi:
b) Kapalı Dişeti Çekilmesi:
Görünür ve kapalı dişeti çekilmelerinin yekunu gerçek dişeti çekilmesi ölçüsünü verir.
Dişeti çekilmelerine komşu dişeti iltihaplı yahut iltihapsız olabilir.
Dişeti çekilmeleri Periodontitise Bağlı Dişeti Çekilmeleri ve Vestibüler Dişeti Çekilmeleri olarak iki kümeye ayrılabilir. Periodontitise bağlı dişeti çekilmeleri ilgili dişlerin tüm çevresiniilgilendirir. Periodontal illetle birlikte destek alveol kemiği yüksekliği azaldığında dişeti de onunlabirlikte apikale sahih çekilir.Vestibüler Dişeti Çekilmeleri ise ilgili dişlerin vestibül yüzeylerini ilgilendirir. Etkenperiodontitis değildir. Umumiyetle dişetlerindeki iltihap klinik olarak besbelli değildir. Her iki türçekilme de lokalize yahut generalize olabilir.
Dişeti Çekilmesinin Nedenleri:
2. Diş Serisindeki Bozukluklar:
a) Dişlerin alışılagelmiş diş arkının dışında yan almaları:Diş vestibül konumda ise vestibül
yüzeyinde, lingual konumda ise lingual yüzeyinde alveol kemiği ya çok incedir ya da yerde dehiscence vardır. Bu türlü ortamlardaki dişeti, mekanik ağırlıklar yahut iltihabi hikayeler önünde apikale akıllıca çekilmeye çok yatkındır.
b) Haddinden fazla örtülü kapanış:Üst ön dişlerin kesici kenarlarının alt kesici dişlrrin vestibülündeki dişetine mekanik baskısı bu kesimde dişeti çekilmesine neden olabilir.
3. İltihap:
a) Uzun periyodik kronik marjinal gingivitis vakalarında, ilgili yerde şayet bir dehiscence mevcutsa, dişeti çekilmesi meydana gelebilir.
b) Kronik periodontitis vakalarında ise, dişeti destek alveol kemiği kaybına koşut olarak apikale gerçek yan değiştirebilir.
4. Yanlış Diş Fırçalama: Dişlerin fırçalanması sırasında dişetlerine mütemadi olarak şiddetli basınç uygulanması dişeti çekilmesine neden olur. Bu türlü vakalarda hastanın plak denetimi çok uygundur. Münhasıran vestibül diş yüzeylerinde mikrobiyal plağa rastlanmaz. Çekilme olan ortamlarda, dişlerin vestibül yüzeylerinde aşınmalar görülür.
5. Yüksek Frenum Tutunmaları:Frenumun hür dişeti kenarına çok yakın olması, dudak hareketleri sırasında yapışık dişetinde gerilemelere neden olur. Başkaca, bu çeşit yüksek tutunmalar
ortamdaki plak denetimini güçleştirerek iltihaba neden olabilirler.
6. Alışkanlıklar: Dişler arasına kürdan yahut toplu iğne üzere yabancı cisimlerin mütemadi olarak sokulması ilgili yerdeki dişeti papilinin apikale akıllıca çekilmesine neden olur. Başkaca, birtakım bireylerde görülen ve psikosomatik faktörlere bağlanan dişetinin tırnakla apikal yanda itilmesi vukuatı da dişeti çekilmesine neden olur.
7. Aşırı Oklüzal Kuvvetler: Birtakım çalışmacılar, haddinden fazla oklüzal ağırlıkların dişeti çekilmelerine
neden olduğunu ileri sürmüşlerdir. Lakin, bu hadisenin mekanizması tam olarak açıklanamadığı için muteberliği şimdi tam değildir.
8. Diş Köklerindeki Morfolojik Değişiklikler:
a) Diş köklerinin haddinden fazla dışbükey olması, alveol kemiğinde dehiscence ve buna bağlı olarak dişeti çekilmesi meydana gelmesini kolaylaştırır.
b) Çok esaslı dişlerde, köklerin dişin uzun ekseni ile yaptığı açının ziyade olması yukarıdakine emsal bir duruma neden olur.
Dişeti Çekilmelerinin Sınıflandırılması:
Dişeti çekilmeleri interdental papil yüksekliği ve çekilmenin derinliği esas alınarak sınıflandırılır (Miller 1985):
1.Sınıf:Dişeti çekilmesi mukogingival sona (MGS) ulaşmaz. İnterproksimal yerlerde yumuşak ve sert doku kaybı yoktur. Dar yahut geniş olabilir.
2.Sınıf: Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal yerlerde yumuşak ve sert doku kaybı yoktur. Dar yahut geniş olabilir.
3.Sınıf: Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal kesimlerde yumuşak ve sert doku kaybı vardır. İlgili dişte malpozisyon olabilir. Dar yahut geniş olabilir.
4.Sınıf:Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal ortamlarda ileri aşamada yumuşak ve sert doku kaybı vardır. İlgili dişte malpozisyon 1. ve 2. sınıf dişeti çekilmeleri günümüzde kullanılan tekniklerle tam olarak tedavi edilebilirler. 3. sınıf dişeti çekilmelerinde açık kök yüzeyleri kısmen dişeti ile örtülebilirler. 4. sınıf dişeti çekilmelerinde ise açık kök yüzeylerini günümüz teknikleri ile dişetiyle örtmek mümkün değildir.
Dişeti çekilmelerini klinik olarak iki kısma ayırmak mümkündür:
a) Görünür Dişeti Çekilmesi:
b) Kapalı Dişeti Çekilmesi:
Görünür ve kapalı dişeti çekilmelerinin yekunu gerçek dişeti çekilmesi ölçüsünü verir.
Dişeti çekilmelerine komşu dişeti iltihaplı yahut iltihapsız olabilir.
Dişeti çekilmeleri Periodontitise Bağlı Dişeti Çekilmeleri ve Vestibüler Dişeti Çekilmeleri olarak iki kümeye ayrılabilir. Periodontitise bağlı dişeti çekilmeleri ilgili dişlerin tüm çevresiniilgilendirir. Periodontal illetle birlikte destek alveol kemiği yüksekliği azaldığında dişeti de onunlabirlikte apikale sahih çekilir.Vestibüler Dişeti Çekilmeleri ise ilgili dişlerin vestibül yüzeylerini ilgilendirir. Etkenperiodontitis değildir. Umumiyetle dişetlerindeki iltihap klinik olarak besbelli değildir. Her iki türçekilme de lokalize yahut generalize olabilir.
Dişeti Çekilmesinin Nedenleri:
- Yaşlanma:Gottlieb’in, dişlerin pasif sürmesi sırasında yaşlanmayla birlikte dişetinde fizyolojik çekilmeler meydana gelebileceği mülahazası kanıtlanamamıştır. Tıpkı devranda, ehil ve travmatik olmayan ağız hijyeni pratikleriyle diş-dişeti temasının sıradan konum ve yapısının korunabileceği düşünülmektedir.Araştırmalar, dişeti çekilmelerinin yaşlanmayla birlikte arttığını göstermektedir.
2. Diş Serisindeki Bozukluklar:
a) Dişlerin alışılagelmiş diş arkının dışında yan almaları:Diş vestibül konumda ise vestibül
yüzeyinde, lingual konumda ise lingual yüzeyinde alveol kemiği ya çok incedir ya da yerde dehiscence vardır. Bu türlü ortamlardaki dişeti, mekanik ağırlıklar yahut iltihabi hikayeler önünde apikale akıllıca çekilmeye çok yatkındır.
b) Haddinden fazla örtülü kapanış:Üst ön dişlerin kesici kenarlarının alt kesici dişlrrin vestibülündeki dişetine mekanik baskısı bu kesimde dişeti çekilmesine neden olabilir.
3. İltihap:
a) Uzun periyodik kronik marjinal gingivitis vakalarında, ilgili yerde şayet bir dehiscence mevcutsa, dişeti çekilmesi meydana gelebilir.
b) Kronik periodontitis vakalarında ise, dişeti destek alveol kemiği kaybına koşut olarak apikale gerçek yan değiştirebilir.
4. Yanlış Diş Fırçalama: Dişlerin fırçalanması sırasında dişetlerine mütemadi olarak şiddetli basınç uygulanması dişeti çekilmesine neden olur. Bu türlü vakalarda hastanın plak denetimi çok uygundur. Münhasıran vestibül diş yüzeylerinde mikrobiyal plağa rastlanmaz. Çekilme olan ortamlarda, dişlerin vestibül yüzeylerinde aşınmalar görülür.
5. Yüksek Frenum Tutunmaları:Frenumun hür dişeti kenarına çok yakın olması, dudak hareketleri sırasında yapışık dişetinde gerilemelere neden olur. Başkaca, bu çeşit yüksek tutunmalar
ortamdaki plak denetimini güçleştirerek iltihaba neden olabilirler.
6. Alışkanlıklar: Dişler arasına kürdan yahut toplu iğne üzere yabancı cisimlerin mütemadi olarak sokulması ilgili yerdeki dişeti papilinin apikale akıllıca çekilmesine neden olur. Başkaca, birtakım bireylerde görülen ve psikosomatik faktörlere bağlanan dişetinin tırnakla apikal yanda itilmesi vukuatı da dişeti çekilmesine neden olur.
7. Aşırı Oklüzal Kuvvetler: Birtakım çalışmacılar, haddinden fazla oklüzal ağırlıkların dişeti çekilmelerine
neden olduğunu ileri sürmüşlerdir. Lakin, bu hadisenin mekanizması tam olarak açıklanamadığı için muteberliği şimdi tam değildir.
8. Diş Köklerindeki Morfolojik Değişiklikler:
a) Diş köklerinin haddinden fazla dışbükey olması, alveol kemiğinde dehiscence ve buna bağlı olarak dişeti çekilmesi meydana gelmesini kolaylaştırır.
b) Çok esaslı dişlerde, köklerin dişin uzun ekseni ile yaptığı açının ziyade olması yukarıdakine emsal bir duruma neden olur.
Dişeti Çekilmelerinin Sınıflandırılması:
Dişeti çekilmeleri interdental papil yüksekliği ve çekilmenin derinliği esas alınarak sınıflandırılır (Miller 1985):
1.Sınıf:Dişeti çekilmesi mukogingival sona (MGS) ulaşmaz. İnterproksimal yerlerde yumuşak ve sert doku kaybı yoktur. Dar yahut geniş olabilir.
2.Sınıf: Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal yerlerde yumuşak ve sert doku kaybı yoktur. Dar yahut geniş olabilir.
3.Sınıf: Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal kesimlerde yumuşak ve sert doku kaybı vardır. İlgili dişte malpozisyon olabilir. Dar yahut geniş olabilir.
4.Sınıf:Dişeti çekilmesi MGS’a ulaşmış yahut daha apikaline uzanmıştır. İnterproksimal ortamlarda ileri aşamada yumuşak ve sert doku kaybı vardır. İlgili dişte malpozisyon 1. ve 2. sınıf dişeti çekilmeleri günümüzde kullanılan tekniklerle tam olarak tedavi edilebilirler. 3. sınıf dişeti çekilmelerinde açık kök yüzeyleri kısmen dişeti ile örtülebilirler. 4. sınıf dişeti çekilmelerinde ise açık kök yüzeylerini günümüz teknikleri ile dişetiyle örtmek mümkün değildir.