Dış motivasyon nedir, neye yarar?

O Kadar zamanlar vardır oysa, anne baba olarak eminsinizdir; mutlaka çocuğunuzun bu davranışı kazanması gerekir! Özellikle dinç olmayı ilgilendiren konularda (diş fırçalama, el yıkama, mevsime yerinde giyinme, uygun yiyeceklerle besin vb) evde var olan düzene harmoni sağlayabilme (oda toplama, yatma saati, temizlik vb) konusunda ve diğer konularda… Çocuk, mutlaka kazanması gereken davranışa ilgisiz davrandığında, bu konuyu önemsemediğinde yardıma dış motivasyon kaynakları koşar Dış motivasyon özet olarak; kişinin kendiliğinden yapmayı istemediği işler konusunda, kendi dışındaki güçlerle ikna edilmesi olarak tasvir edilebilir Dış motivasyon, günlük yaşantıda çoğu kez kullanılır İç motivasyonu harekete geçiren dış motivasyon yöntemleri, anne baba ve eğitimciler kadar kullanıldığında öyle çok tutum problemi çözüme kavuşabilir ya da çocuk yeni bir davranışı kazanabilir
*
İnsan organizmasını motive eden öteki iki esas vaka, hoşgörü edinmek ve acıdan kaçınmaktır Hoşlanmadığımız bir durumla karşılaşmamak veya hoşumuza dışarı giden bir durumu yaşamak için birtakım davranışlarda bulunuruz Arkadaş olmak isteyen çocuk oyuncağını paylaşır, hoş gözükmek isteyen ergen perhiz yapar; bu örneklerde, istek edilen durumu yaşama isteği, davranışa istikamet vermektedir Üşüyen kişi daha kalın kıyafet giyer, öğretmeninden dikkat edinmek istemeyen öğrenci parmak kaldırarak konuşur; bu örneklerde ise tutkuacı ilkesi fazla basit bir şekilde işlemektedir
*
Oysa her konuda müsamahaacı ilkesi bu kadar sorunsuz işlemez Bunun iki temel nedeni vardır ilk olarak, her konuda acıyı veya hazzı yaşamak mümkün değildir Mesela, daha önce hiç diş çürüğü olmamış bir çocuk için diş fırçalamak yersiz, can sıkıcı bir meslek olabilir Hemen Şimdi kaçınılması gereken durumu yaşamamış çocuk, özenli davranmayı istemeyebilir (eşyalarını kaybetmek, düşük not olmak, ödevsiz okula gitmek zorunda kalmak vb) İkinci olarak, bir takım çocuklar sınırları zorlamayı severler ve negatif davranışı kararlılıkla devam ettirebilirler Çoğunlukla, bu şekilde davranan çocuğun olumsuz davranışı erişkin kadar pekiştirilmiştir böylece çocuk, kendini yorulmak yerine daima benzer olumsuz davranışı sürdürmekte direnir Örneğin, odasını birleştirme konusunda isteksiz davranan çocuğun odası, evdeki yetişkin kadar toparlanır Bu Vesile Ile ister istemez çocuğun “odasını toplamama davranışı pekiştirilmiş olur *Ödevlerini günün sonuna bırakan çocuğun ödevi annesinin yardımıyla çabucak yapılır; çocuk planlı çalışma alışkanlığını edinmek istemez, direnir*
*
Bu stil durumlarda, kendiliğinden oluşan bir iç motivasyon gözlenemez; çocuk kendince düşüncesiz gördüğü işler için davranışlarını başkalaşmak istemez Dış motivasyon teknikleri, bu noktada yardıma koşar Doğal olarak oluşmayan müsamaha alma, acıdan kaçınma ilkesi yetişkin göre oluşturulur Bu yapay ortam için tutumlar önemlidir Yetişkinin kural koyması ve kurala uygun davranışın oturması için ödüllerden ve yaptırımlardan yardım alması gerekir
*
Her yöntemde olduğu gibi dış motivasyon tekniklerini kullanırken de bilinçli edinmek önemlidir Hatalı uygulamalar sorunları çözmeye yardım etmediği gibi, yeni sorunlar oluşmasına da sebep olabilir Dış motivasyon tekniklerini göstermek isteyen ebeveynin, bir takım konularında kendini gözden geçirmesi gerekir
*
• Kararlı, istikrarlı, sabırlı davranabilen erişkin, bu yöntemden sonuç alabilir Sabırsız davranıp derhal değişim beklemek en büyük hatadır, ancak o kadar çok annebaba, biriki günden sonra pes etme eğilimindedir Ancak tutum değişikliği için istikrarlı ve istikrarlı şekilde, bir vakit takip etmek gerekir*
*
• Çocuğun yaş dönemi özellikleri hakkında düşünce sahibi elde etmek, önemli olan diğer bir konudur 2 yaşındaki bir çocuğa yaklaşma ile 10 yaşındaki bir çocuğa girişim aynı olamaz Çocuklar öbür yaşlarda öbür şekillerde motive olacaklarından, bu konudaki farkındalık tartı taşır*
*
• İyi bir gözlemci olmak gereklidir Çocuğun sahip olduğu özellikler hakkında bilgi sahibi edinmek, ama iyi bir gözlemle mümkündür Her annebaba çocuğunun yetenekleri ve hoşlandığı şeyler hakkında gerçekçi fikirler edinmelidir Bu bilgiler, ona nasıl yaklaşmak gerektiği hakkında anahtar sözcük verecektir Özellikle ödülleri ve yaptırımları belirlemede, çocuğun kişisel özelliklerini anlamak gereklidir
*
Özel ATEŞ İlköğretim Rehberlik Servisi