Dişeti hastalıkları (periodontal hastalıklar)

Periodontal sözü dişin etrafı mealine gelmektedir. Dişin etrafı ile tabir edilmek istenen kısım dişeti, dişi çevreleyen alveolar kemik, sement ve periodontal ligamenttir. Dişeti marazları yani periodontal marazlar bu muhit dokuların iltihabi ve yıkımıyla karakterize bir hastalıktır. Periodontal illetler bir yahut daha ziyade dişi etkileyebilir ve tedavi edilmediğinde diş kaybına yol açar.

Dişler faal noktada fırçalanmadığında dişlerin üzerinde sıkı ve renksiz mikrobiyal plak dediğimiz mikroorganizmalar, lökositler, meyyit epitel hücreleri, tükrük proteinleri ve yiyecek artıklarının oluşturduğu birikimler meydana gelir. Bu plak tabakası dişetinde inflamasyonun başlamasına neden olur. Periodontal marazlar dişeti ve dişlerin destekleyici kemiğini etkileyen kronik bakteriyel bir enfeksiyondur ve gingivitis ve periodontitis olarak iki ana kümeye ayrılır. Gingivitis illetin hafif formudur ve dişetinde kızarıklık, şişlik ve kolaylıkla kanama biçiminde gözlenir. Gingivitise çoklukla münasebetli olmayan oral hijyen neden olur, diştaşı ariliği polisaj ve oral hijyen motivasyonunu içeren başlangıç tedavisi ve güzel bir ağız bakımı ile geri dönüşümlüdür. Gingivitis tedavi edilmediğinde periodontitise dönüşebilir. Devranla plak dişetinin altına sahih ilerler, bakteri toksinleri dişetini irrite eder, kronik iltihabın başlamasına neden olur ve dişi destekleyen kemiğin yıkımı gerçekleşir. Böylelikle dişeti dişten ayrılır, diş ve dişeti arasında cep denilen boşluklar oluşur. Hastalık ilerledikçe cep derinleşir ve daha çokça dişeti ve kemik yıkımı meydana gelir. Daha ileri aşamalarda dişler sallanır ve çekilmek zorunda kalınır.

Periodontal marazların nedenleri:

Periodontal illetlerin esas nedeni bakteriyel plak olsa da birtakım faktörler marazın başlamasını ve ilerlemesine ekte bulunmaktadır. Bu faktörler:

Sigara ve tütün tasarrufu: Periodontal marazlar için bir risk faktörü oluşturduğu kabul edilmektedir. Gerek marazın ilerlemesinde gerekse tedaviye yanıtı olumsuz etkilemektedir.

Genetik: Yapılan çalışmalar popülasyonun % 30 unungenetik olarak dişeti illetine yatkınlık olduğunu göstermektedir. Çok âlâ bir ağız bakımına karşın bu popülasyonun periodontal hastalık geliştirme riskinin 6 kat ziyade olduğu ortaya konulmuştur.

Hamilelik: Hamilelik periyodunda meydana gelen hormonal değişiklikler dişeti de dahil vücudun pek çok dokusunda değişikliklere neden olmaktadır. Dişeti bu devirde daha hassas, hassastır ve dişeti marazlarının meydana gelmesine daha yatkındır. Ayrıyeten son devirlerde yapılan araştırmaların sonucunda periodontal marazların düşük veladet tartısına ve erken doğuma neden olabileceği gösterilmiştir.

Gerilim: Gerilim birçok sıhhat meselesinin altında yatan bir etkendir. Periodontal marazlar için risk faktörü oluşturma nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte gerilimin enfeksiyona karşı vücudun savunma mekanizmasını engellediği bilinmektedir.

İlaçlar:Tevellüt denetim hapları, antidepresanlar, belli başlı kalp ilaçları üzere birtakım ilaçlar oral sıhhati etkilemektedir.

Diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlıkları: Bu alışkanlıklar dişlere ve muhit dokulara haddinden fazla kuvvet gelmesine neden olur ve periodontal dokuların yıkımını kolaylaştırır.

Diabet: Diabet kan şekerinin değişiminin neden olduğu bir hastalıktır. Diabetiklerin periodontal marazlar üzere enfeksiyon illetlerini geliştirme riskleri daha yüksektir. Yapılan araştırmaların sonucunda var olan periodontal marazların tedavisini takiben kan şeker seviyesinin denetim altına alındığı izlenmiştir.

Zayıf beslenme: Gayrikâfi beslenme immün sistemi zayıflatarak enfeksiyona olan direnci azaltmaktadır. Periodontal illetler da önemli enfeksiyonel hastalık olduğu için gayrikâfi beslenme dişetini olumsuz tesirler.

Periodontal marazların tedavisi

Periodontal illetlerin tedavisinde esas gaye marazın ilerlemesinin durdurulması ve idamesinin sağlanmasıdır. Bu gayeyle cerrahi ve cerrahi olmayan tedaviler yapılmaktadır.

Periodontal cerrahi olmayan tedavi: Bu tedavi hali scaling - root planing ( Plak ve diştaşlarının diş yüzeyinden kaldırılması ve derin ceplerden ve diş yüzeyinden bakteriyel toksinlerin uzaklaştırılması) ve lokal antimikrobial ajanlar ve konak modulator ajanların tasarrufunu içermektedir. Başlangıç seviyesindeki olgularda çoğunlukla scaling-root planing sonrasında cerrahi tedavi üzere daha canlı tedaviye ekseriyetle gerek kalmamaktadır. Cerrahi olmayan tedavi ile periodontal sıhhatin sağlanamadığı durumlarda ve periodontal anatomiyi restore etmek için ve ağız hijyenini kolaylaştırmak için cerrahi tedaviye muhtaçlık duyulabilir.

Periodontal cerrahi tedavi: Cerrahi olmayan tedavi ile sıhhatin sağlanamadığı durumlarda cerrahi tedavi yapılır. Bunlar:Cep derinliğinin azaltılması, rejeneratif prosedürler,kron uzunluğu yükseltmesi,yumuşak doku greftleri

Kozmetik prosedürler: Periodontal marazların tedavisine ek olarak periodontal tedavi kapsamına ülkü gülüşü sağlamak için gerekli pek çok kozmetik prosedür girmektedir. Bu prosedürler:

Kron uzunluğu yükseltilmesi, yumuşak doku greftleri, kret augmentasyonu

Sonuç olarak;

Sıhhat ağızda başlamaktadır. Bu nedenle dişeti sıhhatini kazanmak ve idame ettirmek için sistemli olarak 6 ayda bir diş doktoruna başvurulması, profesyonel periodontal tedavinin yapılması ve en değerlisi de günde 3 defa en az 2 dakika müddet ile dişlerin fırçalanması ve diş ipliği yahut ara yüz fırçası kullanılarak ara yüz bakımının da yapılması gerekmektedir.