Dişler ve demans

Âlâ bir ağız sıhhati, umumî sıhhat ve ömür kalitesi için büyük kıymet taşır. Diş ve ağız sıhhati çevre hayatta ve umumi beslenmede çok değerlidir. Istenilmeyen ağız sıhhati diş kaybına yol açabilir ve diş kaybı ruhsal ve fonksiyonel olarak kasvet yaratır.

DişEti Hastalığı

Periodontal hastalık yani dişeti hastalığı diş çürümesinden çok daha yaygın ve diş kaybına sebep olan bir durumdur. Marazının iki ana çeşidi vardır; Olağan diş eti iltihabı ve ilerlemiş biçimi.
Diş eti illeti, bir enfeksiyon olduğu için umum tüm sıhhati ve organları etkilemektedir. Münhasıran kalp ve dimağ bu durumdan ağır olarak etkilenir.

Diş eti illeti, diş üzerinde plağının birikmesi ile başlar. Plak ise diş üzerinde azık artıkları ve bakterinin birleşmesi ile oluşur. Plak, diş eti hastalıklarına yol açar. Ağız bakımı yani diş fırçalama ile plak ortadan kalkar ve diş eti illeti oluşmaz.

Uygun bir ağız hijyeni, diş eti marazını denetim etmek için yardımcı olabilir. Tertipli diş fırçalamanın dışında, klorheksidin içeren ağız çalkalama suyu (bir antiseptik ve dezenfektan maddesi) tasarrufunu ve diş ipi de çok değerlidir.

DişÇürüğü

Dişçürümesi, diş plağının oluşmasında tesirli olan yiyecek, içecek ve şeker içeren besinlerle oluşur. Esasen, sırasıyla bozulmalara neden olan, dişe saldıranlar; şeker üreten asitler ve bakterilerdir. Bu yiyecek ve içeceklere eklenen kapalı besinler da şeker içerir. Bu nedenle sağlıklı bir diyet, düzgün ağız hijyeni, diş macunu yahut bir florid içeren ağız gargarası tasarrufu da diş çürümelerini önlemeye yardımcı olur.

Sistemik illetler geliştiğinde, bu mahsusen nörolojik bir sorun ise, diş ve ağız bakımı çok sıkıntı olmaktadır. Demans bu külfetlerin çok yaşandığı bir hastalıktır.

Demans erken aşamalarında

Demansın erken aşamalarında, kişinin çoklukla hala kendi dişlerini temizlemesi mümkün olmaktadır. El yeteneği azaldıkça, bir elektrikli diş fırçası hijyeni muhafazaya yardımcı olabilir. Demans olan hasta da, kendi kavrama becerisini geliştirmek için, en mütenasip fırçayı seçmelidir. Diş doktorunuzun diş sıhhati, diş çürümesi, diş eti marazının önlenmesi hakkında tavsiyelerde bulunması ve sık denetimler yapması ağız ve diş sıhhatinin korunmasını yapar.

Demansın erken aşamalarında, uzun periyotlu önleyici program oluşturmak çok değerlidir. Bu program, yüksek konsantrasyonlu, florürlü diş macunu, doğal dişi olan insanlar için de florür pratik içerebilir. Florürü diş tabibinin pratiği hakikat olacaktır.

Demans daha ileri aşamaları

Demans ilerledikçe, kişi bu aklık bahislerine ilgisini yahut kendi dişleri temizleme yetisini kaybedebilir ve bakıcılar bu hizmeti devralmak zorunda kalabilir. Diş doktoru mahsusen bakıcıların eğitimine destek olmalıdır. Bakıcı, koluyla demans hastasını, başı kucağında, kendi vücuduyla da destekleyerek meblağ, Daha sonra nemli bir diş fırçası ve diş macunu kullanarak hastanın dişlerini fırçalamasını sağlar.

Uyuşturucu ve dişsorunları

Demans gelişen hastalara antidepresanlar, antipsikotik ve sakinleştirici ilaçlar verilir. Bu ilaçların yan tesirlerinden en belirgini ağız kuruluğudur. Tükürüğün tıpkı devranda ağız ve dişlerde bir arilik tesiri vardır. Bunun olmayışı, bilhassa diş boynunda, bakteri ve besin artıklarının birikmesine bu da, diş eti illetleri ve diş çürümelerine yol açar. Bu ortamlarda çürük süratle ilerler. Diş tabibi tavsiyeleri bu aşamada hastanın konforu için çok değerlidir.

Kullanılan ilaçlar, şurup esaslı (ör;laktüloz) ise, diş çürümesinin artma tehlikesi vardır. Diş doktorunun başkaca diş boyunlarının çürümesini önlemek için klorheksidin ve florür pratiği da mümkün olabilir.

Kimi antipsikotik ilaçlar, istemsiz tekrarlayan lisan ve çene hareketlerini neden olabilir bu da bilhassa alt çenede protez kullanılmasını çok zorlaştırabilir. İlaç durdurulduktan sonra ne yazık ki, bu hareketler devam edebilir.

Ağız denetimleri

Demans olan kimselerde acı da dahil olmak üzere, diş muhtaçlıklarını tabir etmek her hengam mümkün olmayabilir. Bu insanlarda protez yahut diş meselesinin olup olmadığı, tertipli ağız denetimleri yapılarak sağlanmalıdır. Yakınlarının bu mevzu üstünde durması ve meseleler büyümeden müdahale edilmesi gereklidir. Bu biçimde kısa müddette tedavi edilebilir ve böylelikle nizamlı ağız denetimleri ile rastgele bir sorun olmamasını sağlayabilirsiniz.

Demans hastalarında devirle protez gevşeyebilir yahut birkaç yıldır takılan protez varsa, kemik erimiş olabilir. Bu değişikliklerin fark edilmesi büyük değer taşır.

Dişbakımıkonusunda yardım için
Dinamik bir formda dişleri temizlemek,
Dişlerini ak tutulması gerektiğini anlamak,
Diş tedavisi muhtaçlığını tabir,
Tedavisi hakkında karar verme sürecinde konum almak,
Diş tedavisi için bilgilendirilme ve isteğinin olması,
Diş tedavisi ile rahat hissetmesini sağlama,
Diş meseleleri olup olmadığını anlatabilmesi için yardım değerlidir.

Demansı olan kişi, ağrı yahut rahatsızlık yaşıyorsa söz etmekte çok zorlanabilir velev edemeyebilir. Demans hastası, diş problemleri yaşıyorsa birkaç davranış değişiklikleri gösterebilir. Bunlar;

Mahsusen sert yahut soğuk yiyecekler yemekle ilgili kasvet
Sık sık yüz yahut ağız ağrısı çekmek
Ağzından daha evvel yıpranmış protez tasarrufu
Artan huzursuzluk, inilti yahut bağırmak
Rahatsız uyku
Günlük faaliyetlerine katılmayı reddetmek
Saldırgan davranışlar olabilir.

Davranış değişikliği için hiçbir açıklama yoksa nedenini belirlemek için düzenlemeler yapılmalıdır. Ağız ve diş sıhhati denetimi, bu sürecin bir modülü olarak kesinlikle yaptırılmalıdır.

Planlama tedavisi

Diş tabibi, aileler yahut bakıcıları ile demans hastasının gereksinimlerini görüşmeli ve uygun bir tedavi planı yapılmasını sağlamalıdır.

Tedaviye Rıza

Hastanın bu bahiste mutlaka desteğe muhtaçlığı vardır. Yapılanları ve neden yapıldığını, kolay tabirlerle açıklamak gerekir. Kişinin, yanıt verebilir bir biçimde söz ettiği kısa cümleler 'evet' yahut 'hayır' da olsa değerlidir.

Diş tedavisi geri döndürülemez olduğunda (örneğin dişin çekimi gibi), aile bilgilendirilmesi çok kıymetlidir. Diş tabibi başkaca önerilen diş tedavisinin bireyin yararına olduğunu net söz etmelidir.

Diştedavisi ile Başa Çıkma

Demans ilerlemesi, diş tedavisi ile başa çıkma yeteneğini, çok değiştirir. Bu durumlarda diş tabibi, bir hane ziyareti yapmak için hazırlanabilir. Şayet Demans hastası diş tabibine gidiyorsa bakıcılar ehil olmayabilir, bu durumlarda en yakınının eşlik etmesi hasta için yararlı olabilir.