Divan Edebiyatı Müstezat

Müstezat nedir
Müstezatın özellikleri

Müstezat, Arapça ’dan Türkçe ’ye geçmiş bir kelimedir Arapça, ziyade sözcüğünden kaynaklanır

1) Sözcük anlamı olarak çoğalması istenilen, artmış anlamına kazanç Günümüzde bu anlamıyla pozitif kullanılmamaktadır

2) Bir edebiyat terimi olarak, her dizesine bir ufak dize eklenmiş an edebiyatı nazım türünü açıklama eder

Bir gazelin her dizesine bir kısa dize ekleyerek oluşturulan şiir biçimidir Çoğunlukla aruzun “mef ’ulü mefailü mefailü feulün kalıbı kullanılarak yazılırlar Her dizeden sonra bu kalıbın birincil ve son birimleri olan mef ’ulü feûlün kalıbına yerinde bir kısa mısra söylenir Eklenen bu kısa dizeye ziyade denir Ziyadeler dizeden sayılmadığı için iki uzun iki kısa dizeden oluşan 4 mısra bir beyit sayılır Kısa dizeler okunsa da okunmasa da beytin anlamı bir bütün oluşturur Ziyadesi bir satırdan artı olan müstezatlar da vardır Ivedi ziyadeli müstezatlara “sade çitf ziyadeli olanlara ise “çift adı verilir

Özellikleri:

1 Her beyitte uzun mısraların sonuna eklenen ve ziyâde dize da denilen kısa mısralar yer alır
2 Gazelden türemiştir
3 Genelde anların gazelleri ve kasideleri aralarında yer alır
4 Müstezatta gazelde olduğu gibi aşk, şarap, güzellik ve aşkın ıstırabı gibi konular işlenir
5 Divan şiirinin sanatlı ve güzel sanatlarla ilgili şekillerindendir Kısa dizeler okunsa da okunmasa da beytin anlamı bir bütünlük oluşturur *