Diabetes Mellitus (DM), pankreasın beta hucrelerinden salgılanan insulin hormonunun tam veya kısmi yetersizliği sonucu ortaya cıkan karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasının bozuklukları ile karakterize olan, yasam boyu suren kronik bir metabolizma hastalığıdır Klinik olarak polidipsi (cok su icmek), poliuri (cok idrar yapmak), polifaji (fazla yeme), kilo kaybı gibi klasik belirtiler ve hastalığa spesifik retinopati, noropati, nefropati gibi komplikasyonlar ile tanınabilir
Pankreastan salgılanan insulin, enerji kaynağı olarak kullanabilmesi icin kandaki şekerin hucre icerisine taşınmasında rol oynayan bir hormondur Diabet hastalarında ise bu olay insulin hormonunun yetersizliğinden veya hic olmamasından dolayı şeker hucre icerisine giremez ve kanda birikmeye başlar, dolayısıyla bireylerin kan şekeri duzeyi yukselir Halk arasında “ şeker hastalığı olarak bilinir
DİABETES MELLİTUSUN TEDAVİSİ
Hastalığın kontrol altında tutulabilmesi icin diyet, egzersiz ve ilac tedavisi bir arada yurutulmelidir
Diyet Tedavisi
Diyabette beslenme alışkanlıklarının duzenlenmesinin amacı; hayatınız boyunca uygulayabilecek en ideal beslenme programını oluşturarak kan şekerini normale yakın seviyede tutmak, hiperglisemi ve hipoglisemiyi onlemek, ideal vucut ağırlığını sağlamak ve korumak, hastalıkla ilgili olarak uzun donemde gelişebilecek buyuk ve kucuk damar komplikasyonlarını onlemek, cocukluk ve ergenlik doneminde normal buyume ve gelişmeyi sağlamak, gebelik ve emzirme doneminde yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak, kısaca yaşam kalitesini yukseltmek ve yaşam suresini uzatmaktır
DM’ lu bireylerde beslenme tedavisi diabetin kontrol ve yonteminde temeldir Hastaların fiziksel ozellikleri, beslenme alışkanlıkları, ekonomi durumu, yaşam tarzları, laboratuar sonucları, aktivite duzeyleri, kilosu, yaşı ve uygulanan tıbbi tedaviye bağlı olarak değişmektedir Diabet diyeti her hasta icin ozel olarak bir diyetisyen tarafından hazırlanmalı ve her diabet hastası sadece kendisi icin hazırlanan diyeti uygulamalıdır
Diyet planı icin oneriler:
Arzu edilen ağırlığınıza ulaşınız ve o ağırlığınızı koruyunuz
Porsiyon olculerinize dikkat ediniz
Oğun atlamayınız
Bireylerin gunluk besin oğesi ve enerji gereksinimleri farklıdır Ekmek, et, sut, sebze, meyve, yağ gruplarından her birinden ihtiyacınız olan miktarlar saptanılarak, size ozel bir beslenme planı yapılmalıdır Her bir gruptan onerilen miktarda yemeniz, besin oğesi ve enerji gereksiniminizi karşılayacaktır
Yeterli ve dengeli beslenmek icin her gun 3 ana oğun, 3 ara oğun şeklinde besleniniz
Her gun cesitli besinler yiyiniz
Oğunlerinizi her gun duzenli olarak aynı zamanda yemeye ozen gosteriniz
Sebze, meyva, kurubaklagil, kepekli ekmek gibi yuksek posalı yiyecekler kan şekerinizin kontrolunde onemlidir
Kilo vermek istiyorsanız oğun atlamayınız, oğun atlamak bir sonraki oğunde daha fazla yemenize, boylece daha fazla enerji almanıza neden olur Bu davranış aynı zamanda kan şekerinizi de yukseltir
Sizin icin uygun olan yiyecek tum aile bireyleri icin uygundur Ayrı zamanlarda yemek yemenize ve ayrı yemekler pişirtmenize gerek yoktur
Kullandığınız tuz ve yağ miktarına dikkat ediniz
Şeker hastaları icin onerilmeyen yiyecekler; Cay şekeri, Şeker ve Şekerlemeler, Recel ve Marmelat, Pekmez, Bal, Cikolata, Dondurma, Helva ceşitleri, Hazır meyve suları, Şekerli Kurabiye, Pasta ve Tatlılar, Şekerli icecekler (meşrubatlar)
Fiziksel Aktivite
Fiziksel aktivite, vucutta glikozun daha iyi kullanılmasını sağladığı gibi kullanılan insulinin daha etkili olmasını sağlar Egzersiz programına, bireyin kısa zamanda tolere edebileceği, hafif bir egzersizle başlanılmalıdır Bireyin genel sağlık durumuna gore aktivite sıklığı ve suresi değiştirilebilir Yapılan aktivite duzenli olarak, hayat boyu devam ettirilmelidir Dehidratasyonu onlemek icin egzersizden once, sırasında ve sonrasında sıvı alınmalıdır
Duzenli bir aktivite planıyla; kan şekeri duzenlenebilir, bazal ve oğun sonrası insulin duzeyi azalır, insulin duyarlılığı duzelir, kan lipit profillerinde duzelme gorulur, kilo korumaya yardımcı olur ve bunların ışığında yaşam kalitesi yukselir
Oral antidiabetikler (OAD)
Oral antidiabetik ilaclar (OAD) insulin salgılama yeteneği henuz tukenmemiş yani pankreasında insulin uretimi azalarak da olsa devam eden diabetlilerde kullanılan ilaclardır Tip 2 DM yonetiminin ozellikle ilk donemlerinde uygulanan temel tedavi yontemidir
Oral antidiyabetik ilacları bobrek, karaciğer fonksiyonları duşuk olanlarda, sulfonamid alerjisi olanlarda, ağır enfeksiyonlarda, ketoasidoz koması, gebelik ve sut verme donemlerinde ve buyuk ameliyatlarda alınması sakıncalıdır
Tanı Kriterleri
Tanı, diabetes mellitusa ozgu komplikasyonların ve klasik semptomların varlığı ile konulmaktadır Başlıca klinik bulgular şunlardır: polifaji (cok yemek yeme), polidipsi (cok su icme), poliuri (cok idrara cıkma), ağırlık kaybı, kuvvet azalması, ağız kuruluğu, bulanık gorme, deri enfeksiyonları, kaşıntılar, iştahsızlık, baş ağrısı ve halsizliktir
Ancak Diabetes Mellitusta kesin tanı, laboratuar yontemlerinin kullanılması ve sonucların değerlendirilmesi ile konulur Normalde erişkinlerde 100 ml kandaki aclık kan şekeri 70 90 mg arasında değişir Yaş ilerlemesiyle bu değerler biraz yukselebilir; 100 120 mg dl ‘ ya kadar normal sayılabilir
Pankreastan salgılanan insulin, enerji kaynağı olarak kullanabilmesi icin kandaki şekerin hucre icerisine taşınmasında rol oynayan bir hormondur Diabet hastalarında ise bu olay insulin hormonunun yetersizliğinden veya hic olmamasından dolayı şeker hucre icerisine giremez ve kanda birikmeye başlar, dolayısıyla bireylerin kan şekeri duzeyi yukselir Halk arasında “ şeker hastalığı olarak bilinir
DİABETES MELLİTUSUN TEDAVİSİ
Hastalığın kontrol altında tutulabilmesi icin diyet, egzersiz ve ilac tedavisi bir arada yurutulmelidir
Diyet Tedavisi
Diyabette beslenme alışkanlıklarının duzenlenmesinin amacı; hayatınız boyunca uygulayabilecek en ideal beslenme programını oluşturarak kan şekerini normale yakın seviyede tutmak, hiperglisemi ve hipoglisemiyi onlemek, ideal vucut ağırlığını sağlamak ve korumak, hastalıkla ilgili olarak uzun donemde gelişebilecek buyuk ve kucuk damar komplikasyonlarını onlemek, cocukluk ve ergenlik doneminde normal buyume ve gelişmeyi sağlamak, gebelik ve emzirme doneminde yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak, kısaca yaşam kalitesini yukseltmek ve yaşam suresini uzatmaktır
DM’ lu bireylerde beslenme tedavisi diabetin kontrol ve yonteminde temeldir Hastaların fiziksel ozellikleri, beslenme alışkanlıkları, ekonomi durumu, yaşam tarzları, laboratuar sonucları, aktivite duzeyleri, kilosu, yaşı ve uygulanan tıbbi tedaviye bağlı olarak değişmektedir Diabet diyeti her hasta icin ozel olarak bir diyetisyen tarafından hazırlanmalı ve her diabet hastası sadece kendisi icin hazırlanan diyeti uygulamalıdır
Diyet planı icin oneriler:
Arzu edilen ağırlığınıza ulaşınız ve o ağırlığınızı koruyunuz
Porsiyon olculerinize dikkat ediniz
Oğun atlamayınız
Bireylerin gunluk besin oğesi ve enerji gereksinimleri farklıdır Ekmek, et, sut, sebze, meyve, yağ gruplarından her birinden ihtiyacınız olan miktarlar saptanılarak, size ozel bir beslenme planı yapılmalıdır Her bir gruptan onerilen miktarda yemeniz, besin oğesi ve enerji gereksiniminizi karşılayacaktır
Yeterli ve dengeli beslenmek icin her gun 3 ana oğun, 3 ara oğun şeklinde besleniniz
Her gun cesitli besinler yiyiniz
Oğunlerinizi her gun duzenli olarak aynı zamanda yemeye ozen gosteriniz
Sebze, meyva, kurubaklagil, kepekli ekmek gibi yuksek posalı yiyecekler kan şekerinizin kontrolunde onemlidir
Kilo vermek istiyorsanız oğun atlamayınız, oğun atlamak bir sonraki oğunde daha fazla yemenize, boylece daha fazla enerji almanıza neden olur Bu davranış aynı zamanda kan şekerinizi de yukseltir
Sizin icin uygun olan yiyecek tum aile bireyleri icin uygundur Ayrı zamanlarda yemek yemenize ve ayrı yemekler pişirtmenize gerek yoktur
Kullandığınız tuz ve yağ miktarına dikkat ediniz
Şeker hastaları icin onerilmeyen yiyecekler; Cay şekeri, Şeker ve Şekerlemeler, Recel ve Marmelat, Pekmez, Bal, Cikolata, Dondurma, Helva ceşitleri, Hazır meyve suları, Şekerli Kurabiye, Pasta ve Tatlılar, Şekerli icecekler (meşrubatlar)
Fiziksel Aktivite
Fiziksel aktivite, vucutta glikozun daha iyi kullanılmasını sağladığı gibi kullanılan insulinin daha etkili olmasını sağlar Egzersiz programına, bireyin kısa zamanda tolere edebileceği, hafif bir egzersizle başlanılmalıdır Bireyin genel sağlık durumuna gore aktivite sıklığı ve suresi değiştirilebilir Yapılan aktivite duzenli olarak, hayat boyu devam ettirilmelidir Dehidratasyonu onlemek icin egzersizden once, sırasında ve sonrasında sıvı alınmalıdır
Duzenli bir aktivite planıyla; kan şekeri duzenlenebilir, bazal ve oğun sonrası insulin duzeyi azalır, insulin duyarlılığı duzelir, kan lipit profillerinde duzelme gorulur, kilo korumaya yardımcı olur ve bunların ışığında yaşam kalitesi yukselir
Oral antidiabetikler (OAD)
Oral antidiabetik ilaclar (OAD) insulin salgılama yeteneği henuz tukenmemiş yani pankreasında insulin uretimi azalarak da olsa devam eden diabetlilerde kullanılan ilaclardır Tip 2 DM yonetiminin ozellikle ilk donemlerinde uygulanan temel tedavi yontemidir
Oral antidiyabetik ilacları bobrek, karaciğer fonksiyonları duşuk olanlarda, sulfonamid alerjisi olanlarda, ağır enfeksiyonlarda, ketoasidoz koması, gebelik ve sut verme donemlerinde ve buyuk ameliyatlarda alınması sakıncalıdır
Tanı Kriterleri
Tanı, diabetes mellitusa ozgu komplikasyonların ve klasik semptomların varlığı ile konulmaktadır Başlıca klinik bulgular şunlardır: polifaji (cok yemek yeme), polidipsi (cok su icme), poliuri (cok idrara cıkma), ağırlık kaybı, kuvvet azalması, ağız kuruluğu, bulanık gorme, deri enfeksiyonları, kaşıntılar, iştahsızlık, baş ağrısı ve halsizliktir
Ancak Diabetes Mellitusta kesin tanı, laboratuar yontemlerinin kullanılması ve sonucların değerlendirilmesi ile konulur Normalde erişkinlerde 100 ml kandaki aclık kan şekeri 70 90 mg arasında değişir Yaş ilerlemesiyle bu değerler biraz yukselebilir; 100 120 mg dl ‘ ya kadar normal sayılabilir