Diyabet ve göz

Diyabetik retinopati yani şeker illetine bağlı göz illeti, şeker illetine özgün değerli damar komplikasyonlardan biridir. Tüm yerkürede 25-75 yaş arası diyabetik hastalarda gelişen görme bozukluğu ve görme kaybının en kıymetli nedenidir. Diyabete bağlı görme kaybı, retinopatinin rastgele bir evresinde oluşabilen makula ödemi, proliferatif retinopatide yine oluşan kan damarlarından kanama, retinal ayrılma yahut neovasküler glokoma bağlı gelişebilmektedir. Şeker illetinde göz hasarı nedenleri kronik hipergliseminin metabolik etkileridir. Şekerde göz illeti gelişmesi ile bağlantılı risk faktörleri içinde en değerlisi diyabet mühleti ve hiperglisemidir. Retinada oluşan anormal kan damarlarının varlığına nazaran ikiye ayrılır. Diayebetik göz illetinin himaye ve tedavisinde en değerlisi sıkı glisemik A1C ≤ %7 ve kan basıncı denetimlerini sağlamaktır.

Diyabetik retinopatide ortaya çıkmış damar bozukluklarını güzelleştirmeye yönelik ilaç tedavisi şimdi mümkün değildir. Lakin gözdibinde ağ tabakasının keskin görmemizi sağlayan maküla-sarı nokta ortamında görmeyi tehdit edecek noktada likit birikiminde damarlardan sızıntıyı ve buradaki sıvıyı azaltmak yahut ağ tabakada anormal damarlar geliştiğinde bu damarların gerilemesini sağlamak emeliyle laser tedavisi yapılmaktadır.

Proliferatif diyabetik retinopatinin daha geç evrelerinde göz boşluğuna kanama olupta geri çekilmediğinde yahut bağ dokusu gelişip ağ tabaka üzerinde çekintiler yapması üzere durumlarda ise bunları temizlemek için vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır.

Ayrıyeten son yıllarda göziçine enjekte edilebilen anormal damarların gelişimini ve sızıntıları baskılayıcı ilaçlarla ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.

En erken evrelerde hiçbir şikayete yol açmaz. Velev ileri evrelere kadar hastanın görme şikayeti olmayabilir yahut görme kaybı yavaş yavaş ilerlediğinden kişi günlük hayatını etkileyecek kademede görme bozukluğu gelişene kadar farkına varmayabilir.

Hastaların doktora müracaat şikayetleri ekseriyetle görme bulanıklığı, ani görme kaybı, gözünün önünde uçuşmalardır. Bir şeyi çok net vurgulamamız lazım, görmeyi etkileyecek aşamada diyabetik retinopati bugünden yarına gelişmez. Nizamlı göz dibi takibi yaptırmayan hastalar doktora gözlerim çok düzgündü birdenbire görmem azaldı diye gelebiliyorlar. Halbuki o görme kaybı gelişmeden yıllar öncesinden göz muayeneleri yapılsa kendilerine gözdibinde diyabetik retinopati geliştiği söylenecektir. Zati diyabetlilerde göz muayenesinin gayesi hastanın şikayetleri ortaya çıkmadan diyabetik retinopatinin saptanması ve görmeyi tehdit edecek hale geldiğinde müdahale edilerek görme kaybının engellenmesidir. Ama burada en az nizamlı aralıklarla göz muayenesi kadar değerli olan hastada kan şekerinin sistemli gitmesi, kan basıncının alışılagelmiş sonlarda seyretmesidir. Zira ağ tabakadaki damarlar vücuttaki damar sisteminin bir parçasıdırlar, hasebiyle diyabetli bir kimsede gözdeki bu bozukluğu tek başına bir göz illeti olarak düşünemeyiz.

Velev tip 1 velev tip 2 diyabetli olsun her diyabetli de ortaya çıkabilir. Diyabetik müddeti uzadıkça diyabetik retinopati görülme riski de artar. Diyabet müddeti 15 yıl üzerinde olanların yaklaşık %75’inde, yani 4 hastadan 3’ünde diyabetik retinopati saptanır.

Diyabetik retinopati açısından diyabet vadesinin yanı sıra glisemik denetim, hipertansiyon, kan yağlarının yüksekliği, böbrek bozukluğunun (diyabetik nefropati) varlığı, gebelik öbür risk faktörlerindendir.

Diyabetik retinopatide ortaya çıkmış damar bozukluklarını güzelleştirmeye yönelik ilaç tedavisi şimdi mümkün değildir. Fakat gözdibinde ağ tabakasının keskin görmemizi sağlayan maküla-sarı nokta nahiyesinde görmeyi tehdit edecek aşamada likit birikiminde damarlardan sızıntıyı ve buradaki sıvıyı azaltmak yahut ağ tabakada anormal damarlar geliştiğinde bu damarların gerilemesini sağlamak gayesiyle laser tedavisi yapılmaktadır.

Proliferatif diyabetik retinopatinin daha geç evrelerinde göz boşluğuna kanama olupta geri çekilmediğinde yahut bağ dokusu gelişip ağ tabaka üzerinde çekintiler yapması üzere durumlarda ise bunları temizlemek için vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır.

Başkaca son yıllarda göziçine enjekte edilebilen anormal damarların gelişimini ve sızıntıları baskılayıcı ilaçlarla ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.

Diyabetik retinopati önlenemese de diyabetik retinopatiye bağlı görme kaybı erken tanı, hengamında müdahale ile önlenebilir.