Diyabetik Ayak Yarasını Nasıl Önleriz ?

Diyabet nedeniyle kan şekerinin uzun müddetli yüksek olması hudutların ziyan görmesine yol açabilir.

Bu durumda diyabetik nöropatinin yani bedendeki periferik hudutlar üzerindeki hasarın ortaya çıktığını ve bunun da hudutların ağrı ve öbür duyuları iletmesini engellediğini belirten Endokrinoloji Uzmanı Dr. Fazilet Türemen, “Eklem hareketinde kısıtlılık, kemik çıkıntıları ayak deformitesi, nasırlar, ayak bakımı eksikliği, yanlış tırnak kesiti, günlük bakım ve hijyen eksikliği ve ayak mantarları diyabetik ayak yarasına yol açabilir. Bunu önlemek için her tıbbi denetimde ayak muayenesi yapılmalı, yılda bir sefer EMG yani hudut hasarı testi olunmalı ve gerekiyorsa damar incelemesi yapılmalı” dedi.

Nöropati Belirtileri

Ayakta sızlama, his kaybı yahut zonklama üzere hisler nöropatinin belirtisi olabilir. Diyabet ayaktaki hudutları etkilediğinde hastaların ayaklarında oluşan küçük sıyrık ve yaraları fark etmeyebileceğini tabir eden Türemen, “Bu küçük yaralar tedavi edilmezse iltihaplanabilir ve ayağın hatta bacağın kaybına kadar ilerleyebilecek kangren ortaya çıkabilir. Bu durumu önlemek için diyabet hastaları tertipli olarak ayaklarını denetim etmeli. Sigara, denetimsiz diyabet, geçirilmiş ülser yahut ampütasyon hikayesi oluşumu riskini arttırabilir” dedi. Dr. Fazilet Türemen, diyabet hastalarına ayak bakımı için şu tavsiyelerde bulundu:

Ayak bakımı için püf noktalar: 

• Sıcak cisimlerle ve su ile temas etmeden evvel sıcaklığı denetim edin. Farkında olmadan yanıklara maruz kalabilirsiniz.
• Ayağınızı yıkamadan evvel suyun sıcaklığını dirseğinizle denetim edin.
• Her gün ayaklarınızı denetim edin. Ayak tabanlarını denetim için ayna kullanılabilir.
• Parmak aralarınıza bakın.
• Küçük çizgi, yara, kesik olup olmadığına bakın.
• Ayağınızın altını görebilmek için ayna kullanın.
• Ayağınızı her gün PH açısından uygun bir sabun ve ılık su ile yıkayın.

Ayak bakımı:

• Ayaklarınızı bilhassa de parmak aralarınızı itinayla kurulayın.
• Ayaklarınızda kuruma yahut çatlama varsa tabanlarınıza ve ayağınızın üstüne nemlendirici krem sürebilirsiniz. Parmak aralarınıza sürmemeye dikkat edin.
• Eğer kesik, yara, kızarıklık, sıcaklık artışı yahut hassasiyet fark ederseniz derhal hekiminize danışın. Ayağınızda nasır varsa kendiniz müdahale etmeyin, hekiminizden teklif alın.

Tırnak bakımı:

• Tırnaklarınızı banyodan sonra parmak ucunuzla birebir seviyede olacak formda kesin.
• Tırnağınızı derin kesmeyin.
• Tırnaklarınızın köşelerindeki derileri ve tırnak diplerinizdeki etleri kesmeyin.
• Eğer tırnaklarınızı kesmekte zorlanıyorsanız bir diğer bireyden yardım alın.

Ayakkabı seçimi:

• Ayaklarınıza tam uyan ve ayak parmaklarınızı içinde hareket ettirebileceğiniz ayakkabılar alın.
• Açık burunlu ve açık topuklu ayakkabı giymekten kaçının.
• Her gün pak ve pamuklu çorap giyin, sıkı lastikli çoraplardan kaçının.
• Çıplak ayakla gezmeyin. Giymeden evvel ayakkabılarınızın içinde bir şey olmadığından emin olun. Küçük bir taş yahut tabanda kıvrılma ayaklarınıza ziyan verebilir.

Diyabet takımına başvurmayı gerektiren durumlar

• Parmak ortalarında kaşıntı ve akıntı
• Ayaklarda sıcaklık artışı ve kızarıklık
• Ayaklarda soğukluk ve üşüme
• Bacaklarda ağrı
• Ayaklarda ve ayak bileğinde şişme
• Topukta çatlaklar
• Tırnaklarda mantar enfeksiyonu
• Ayakkabı sürtmeleri yahut darlığı nedeniyle ciltte kızarıklık ve su toplaması
• Tırnağın kesilmesi esnasında kanama olması, tırnak batması
• Ayakların ısı kaynaklarına temas etmesi sonucunda yanması
• Nasırların üzerine dokununca hassasiyet, ağrı olması ve renginin koyulaşması
• Ayakta taban çökmesi, şişlik ve form bozukluğu oluşması
• Renk değişikliği, morarma ve kızarıklık olması, yabancı cisim batması

Diyabetik ayak yarası olanlara teklifler: 

• Mutlaka hekim takibinde olunmalı
• Önerilen antibiyotik ve öteki ilaçlar kullanılmalı
• Kan şekeri gaye bedellerde tutulmaya çalışılmalı
• Ayağın üzerine basılmamalı
• Koltuk değneği, atel, tekerlekli sandalye üzere kullanarak ayak üstüne yük verilmemeli
• İstirahat edilmeli
• Otururken ve yatarken ayak yüksekte tutulmalı
• Düzenli pansuman yapılmalı, yara pak tutulmalı

(BSHA)