Vücudumuzun temel enerji gereksinimi karbonhidratlar ile sağlanır. Emiliminin olması karbonhidratın en küçük birimi olan glukoza dönüşümü gerekir. Glukoz beyin ve diğer organlar içinenerji kaynağıdır. Yalnız hücrelerin bu glukozu kullanabilmesi için insülin hormonuna ihtiyaç vardır. Eğer insülin hormonu yeterli derecede vücutta bulunmazsa glukozun enerji olarak kullanımı damümkün olmayacaktır. Çünkü kandaki glukozu hücrelere insülin götürür. İnsülin yokluğunda kanda glukoz birikir. İşte bu olayın greçekleşmesi diyabet yani kandaki şekerin yüksek olması olarak isimlendirilir.
Kan şekeri yüksekliği:
Ağız kuruluğu, sık aralıklarla idrara çıkma, aşırı susama, halsizlik, sinirlilik gibi belirtiler varsa kan şekeri yüksek demektir.
Kan şekeri düşüklüğü:
Kan şekerinin ani düşmesi önlem alınması gerektiren bir durumdur. Diyabetli kişinin öğün atlaması veya öğün saatinin gecikmesi, aşırı fiziksel aktivitede bulunması nedenleri ile düşebilir.
Amacımız kan şekerini kontrol altında tutmaktır!!
Kan şekerinin kontrol altına alınamaması damarlarda fonksiyon bozukluklarını (arteriyoskleroz, ateroskleroz) ortaya çıkarır veya hipertansiyona neden olabilir. Ayrıca böbrek (nefropati), göz (retinopati), kılcal damar ve sinir sistemi bozuklukları (nöropati) görülebilir. Diyabetik hastaların kan şekerini uzun süre normal sınırlarda koruyabilmeleri için temel kural; beslenme tedavisine uyum sağlamalarıdır.
DİYABETTE BESLENME NASIL OLMALIDIR?
Diyabet hastaları glisemik indeksi yüksek yani kan şekerini hızlı yükseltecek besinlerden uzak durmalıdır.
Glisemik indeksi yüksek besinler (kan şekerini hızlı yükselten besinler) ;
Pirinç
Makarna-Erişte
Kestane
Mısır
Yufka
Krakerler
Leblebi
İrmik
Bal kabağı
Pancar
Bakla
Bezelye
Havuç
Patates
Yer elması
İncir
Kayısı
Kavun
Muz
Üzüm
Kuru meyveler
Meyve suları
Şeker ve şekerli besinler (pekmez-reçel-marmelat…)
Kızartmalar
Hamur işleri (çörek-pasta-kurabiye…)
NELER YAPILMALI?
Glisemik indeksi yüksek besinlerden uzak durmalıyız.
Kan şekerini dengede tutmak ve sağlıklı beslenmek için vücudun ihtiyacı olan öğeleri içeren besinleri yeterli miktarlarda ve öğün içinde dengeli bir şekilde tüketmeniz gerekmektedir.
Sağlıklı beslenmek ve kan şekeri mizi dengede tutmak için 3 ANA 3 ARA öğün yapmalıyız. Her besin çeşitinden ölçülü bir şekilde az az ve sık sık yemeliyiz.
Beyaz undan yapılmış ekmek yerine çavdar ekmeği-tahıllı ekmek gibi kan şekerimizi dengede tutacak ekmekler tercih etmeliyiz.
Pirinç-makarna yerine rafine edilmemiş buğday ürünleri (tam buğday-karabuğday-bulgur-kepekli makarna) tercih etmeliyiz.
Süt ve süt ürünlerine (yoğurt-ayran-kefir) her öğünümüzde yer vermeliyiz.
Ölçülü ve ılımlı egzersizler, yürüyüşler kan şekerini dengede tutmaya yardımcıdır. Yemeklerden 1,5-2 saat sonra egzersiz / yürüyüş yapılmalıdır.
Sigara ve alkol tüketimi varsa bırakılmalıdır.
MUTLAKA ARA ÖĞÜN YAPILMALI!..
Diyabet hastalarının düzenli olarak ara öğün yapmaları kısa vadede kan şekerini dengede tutmasına yardımcı olur. Ayrıca uzun süre aç kalındığında kan şekerinde yaşanacak düşüklük kişinin hipoglisemiye girmesine neden olup koma gibi çok ciddi sıkıntılar yaşamasına neden olur. O nedenle diyabet hastalarının hayatında mutlaka kan şekerini dengeleyecek; 1 su bardağı süt + 1 meyve yada 1 bardak ayran 10-15 tane tuzsuz badem gibi ara öğünler yapmaları gerekmektedir.
SPORSUZ OLMAZ!..
Kan şekerinin dengelenmesi ve dengede kalabilmesi için her gün en az 40 dk hafif tempolu yürüyüşler yapmak gerekir. Ayrıca diyabette sıklıkla yaşanan organ hasarlarını da ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır.
GÜNDE 2,5-3 LT SU;
Her diyabet hastasının dikkat edeceği bir diğer konu da sudur. Su hayati fonksiyonlar için önemlidir; bu nedenle günde 2,5-3 lt su içmeniz gerekir.
UNUTMAYIN; DİYABETİ KONTROL ALTINA ALMAK SİZİN ELİNİZDE..
SAĞLIKLA KALIN.