'diyet'le alakalı birkaç düzeltme

Sağlıklı olmak, beslenme, şok diyetler, kilo vermek en çok aranan ve herkesin yeterli istenilmeyen malumat sahibi olduğu mevzu başlıkları.. Habere çok kolay ulaştığımız bu devirde hakikat haber ve yanlış malumatların hepsi bir arada bulunmaktadır. Bu yüzden de gerçek bilinen yanlışlar, yanlış bilinen doğrular birbirine karışmış durumdadır.

Topluluk olarak diyetle alakalı yanlış bildiğimiz, yanlış yaptığımız yahut yanlış algıladığımız haberlere değinmek istiyorum ben bu yazımda..

- Öncelikle en büyük yanlış bence ‘diyet yapma algısı’. Herkes diyet yapmaktan korkuyor, çekiniyor, diyete başlamayı erteliyor her seferinde. Zira diyete bakış açısı yanlış aslında. Diyet yapmak demek aç kalmak demek değildir. Velev tersine diyet yapmak demek daima tok olmak, fakat şiş hissetmemek, sıhhati denetim altında tutmak demek.

- Diyet konusunda bir gayri algı yanlışımız ise diyette olmayı her türlü lezzetli yiyecekleri ‘kendimize yasak kılmak’ sanmak. Halbuki yanlışsız ölçülerle yanlışsız eşleştirmelerle çok sağlıklı ve bir o kadar da lezzetli öğünler yapılabilir. Üstelik diyeti bozmadan! Alternatiflere her daim açık olmalıyız, üretken olmalıyız bu konuda…

- En sık karşılaştığım diyet yanlışlarından biri de ‘ekmek düşmanlığı’. Ekmeği düşman ilan etmiş durumdayız. “Diyet yapmıyorum lakin; ekmek hiç yemiyorum.” “Hiç ekmek yemiyorum, fakat kilo veremiyorum.” Bunlar sizden duyduğum cümleler. Halbuki inanın bana ekmek aslında en pak tahıl öbeği. Elbette ölçüsü değerli bu mevzuda. Ölçüsüne mütenasip olarak tüketilen ekmek, hem kuvvet ihitiyacımızı, hem B vitaminleri ve mineral gereksinimimizi hem de farketmesek bile tatlı gereksinimimizi karşılamamızı sağlar. Bunların yanında da tabi ki ekmeğin pek çok besine nazaran karnımızın doymasına tesiri büyüktür.

- Bir sair yanlış mütalaaya gelirsek: ‘Meyve faktörü’. Evet, meyveler sağlıklı atıştırmalıklar, vitamin deposu ve her gün öğünlerimizde bölge alması gereken besinler lakin atladığımız bir şey var! Meyvenin içerisindeki şeker. Tahminen beyaz şeker kadar tehlikeli değil gelgelelim, çokça ölçüleri, münhasıran gece öğünlerinde aslında temiz canıım bişey olmaz diyerek tükettiğimiz meyveler maatteessüf ki yağa dönüşebilmekte. Kişinin uzunluğuna, kilosuna nazaran planlanacak beslenme programlarında 3 porsiyondan ziyade meyveye çok da yan vermemek gerekiyor aslında. Lakin yanlış anlaşılmasın, çeşit ile alakalı hiçbir mesele yok, ölçüye sadık kalarak çeşidi elbette ki arttırabilirsiniz.

- Gelelim ‘yeşil çay efsanesi’ne. Yeşil çayı mucizevi bir besin ilan ettik. Tamam, kabul ediyorum bu bahiste biz diyetisyenlerin de cürmü büyük. Yeşil çayı diyetisyenler listelerine yazdıkça yeşil çay devleşti. Yeşil çayın ara öğünler için kusursuz bir tercih olduğunu kabul ediyorum, meyvenin yanında, peynir-galetanın yanında, bisküvi yanında velhasıl her türlü besin yanında kullanılabiliyor sevenler için. Lakin maatteessüf ki sanıldığı üzere yeşil çay içersek zayıflarız mantığı yanlış. Nizamlı tasarrufta metabolizma suratına tesiri var, evet, lakin bir hafta günde 4-5 fincan yeşil çay içerek süratli zayıflamak pek de mümkün olmuyor.

- Şok diyetler, 3 güne 5 kilo verdiren diyetler, detox diyetleri, zayıflama hapları vs., vs… bu şekil ‘kısa yoldan zayıflama vaatleri’yle kandıran diyetler sırf metabolizmanızı yavaşlamasıyla sonuçlanabilir. Bu stil diyetlerin mutlaka bir kompetan denetiminde –yani diyetisyenlerin- sayılı gün halinde yapılması tutarlı olabilir.

- ‘Diyetin bireye hususî olması’ da atlanılan fakat aslında katiyetle atlanılmaması gereken bir gayri başlık. Diyetler diyetisyen tarafından, danışanlarla birlikte hazırlanan listelerdir. Insanların vücut tahlillerine, ömür biçimlerine ve beslenme alışkanlıklarına nazaran planlanmalıdır. Herkesin gereksinimi birbirinden farklıdır. Tıpkı boy-kiloda olan kişilerin bile birebir diyeti pratikleri birebir sonuca götürmeyebilir.

- 'Spor yanılgısı'. Evet, spor herkesin hayatında en başta sıhhat için olması gereken bir durumdur. Fakat maatteessüf ki bizim topluluğumuzda spor sırf zayıflamak için yapılır algısı mevcut. Bu sebeple de diyet yapılırken çok ağır spor yapılıyor fakat diyet bırakıldığında spor d bırakılıyor ve önemli mealde ziyade bir biçimde kilo artışı görülüyor. Spor yapmaktan fazla sistemli fizikî aktivite yapılması gerekmektedir. Yani sistemli aralıklarla gün içerisinde etkinliğe ve kişinin kendisini tanıyarak, kendisine en mütenasip, en zorlanmayacağı ve severek hayatı boyunca devam edebileceği bir fizikî aktiviteye tutunması gerekmektedir.

- Son olarak diyet konusundaki en kıymetli yanlış; diyete yaklaşım. Diyeti yalnızca bir süreç olarak görmek. Yalnızca zayıflayana kadar makbul olarak düşünmek. Zira bu formda bi mütalaa şartlama tipli bir tasavvurdur. Ve kilo verdikçe tahassür duyulan besinler artmaktadır. Halbuki ‘diyet’ dediğimiz beslenme programı hayat prensibimiz olmalı, beslenme alışkanlığımız halinegelmelidir. Bu yanlışı düzeltmedikçe, diyet kalitemiz düşmektedir, kilolardan kurtulsak bile geri almamız çok uzun sürmeyecektir. Bu sebeple diyete zayıflatma listesi olarak bakmamalı, sağlıklı beslenme programı olarak düşünmeli, listelerimizi mümkün olduğunca alternatiflendirmeli, diyeti kendimize külfet haline getirmemeliyiz. Yanlışsız beslenme alışkanlıkları kazanarak, aç kalmadan sağlıklı bir formda hayatımıza devam etmeli, hiçbir şeyden geri kalmamıza gerek olmadığını başta kendimize sonra da muhitimize göstermeliyiz.

Dyt. Zeynep SEÇKİN