Doğu anadolu bölgesinin gelenek ve görenekleri

doğu anadolu bölgesinin gelenekleri,
doğu anadolu bölgesinin gelenek ve görenekleri nelerdir,
doğu anadolu bölgesi gelenekleri

DOĞUM
Hamile kadının yiyeceğine dikkat etmek gerekir Zira hamilelikte yenilen yemekler,,, adettendir Doğum sırasında mutlaka bir sıhhat kuruluşuna qötürmeğe, ebe çağırmaya lüzum yoktur Köylülere göre bunu daha fazla şehirliler yapar Doğumların çoğunu bilgili ve tecrübeli kadınlar gerçekleştirir Doğuran kadına Kuymakyemeği yedirilir

Doğumdan daha sonra, bilhassa oğlan haberi verene, babası bahşiş verir Yeni doğan çocuğa akraba ve komşular hediye qötürür Kırkı çıkmayan çocuk gelene gidene artı gösterilmez Yeni doğan çocuk kırk gün baştan başa yalnız bırakılmaz Çocuk yalnız kalırsa,, çimdirilirken başına kırk kaşık su dökülerek çıkarılır Nazar değmemesi için dualar okunur, aşağıda üzerlik yakılır, üzerine muska, kurşun, mavi boncuk vs dikilir Çocuğun kadınsı çıkınca hedik pişirilir; komşu ve akrabalara dağıtılır

SÜNNET
Erkek çocukların oyun çağında kendini bilmeden sünnet ettirilmesi görüşü yaygındır Aile, kirve tutacağı kişinin sayılı ve zengin birisi olmasını ister İlde kirvelik önemlidir ve akraba sınıfına girer Çünkü kirve kirvenin dostudur, birbirinin hayrına şerrine koşarlar Sünnetten bir hafta önce kirve tutulan kişiye koç, teke, tosun gibi hayvan veya bunlara eşdeğer hediye gönderilir Kirve de çocuğa çocuklara armağan alır, masrafların bir kısmını karşılar
Sünnet davul çaldırılarak yapıldığı gibi, mevlit okutturularak da yapılır Sünnetten anında sonradan yemek yenir ve davetlilerin getirdikleri hediyeler, ad söylenerek orta yerde tepsi içerisinde toplanır Armağan yerine para da atılır Merasim sona ereceği sırada çocuk babası ortaya çıkarak bütün malını, servetini Kirve ye hediye ettiğini söyler Kirve de kolay bir hediye alarak ötekini kirveme bağışlıyorum der Artık bunlar birbirlerine kirve diye hitap ederler ve birbirlerinin eteklerine kan döktükleri için kız almamaya çalışırlar

VEFAT
Vefat haberi, Anadolu nun her yerinde olduğu gibi, İlde de üzücü olur ve çabuk yayılır Konu komşu, akraba ve yakınlar derhal yardıma koşarlar Herkes durumuna ve yapabileceği işe göre ölü evine yoksa ölü sahibine tezgâhtar olmaya çalışır Sızı nın her uygun ölünün yıkanması, kefenlenmesi cenaze namazı ve ölünün mezara konulması İslam esaslarına kadar yapılır Cenaze defnedildikten daha sonra topluca ölü evine gidilerek Fatiha okunur, elhükmüllah denip başsağlığı verilir Erkekler odada, kadınlar varsa başka bir odada, oda yoksa aşhane gibi yerde toplanır Başsağlığına gelenler başınız sağ olsun, Allah rahmet eylesin, Allah gittiği yerde utandırmasın, geride kalanlar sağ olsun gibi cümleler söyleyerek taziyede bulunurlar Ölü sahibi gelenlere nehir ve sigara ikram eder Köyün veya mahallenin imamı aralıksız ölü evinde bulunur; Fatiha okunmasına takviye ve öncülük eder Vefat sebebi, öbür dünya ve hayatın geçiciliği hakkında data verir, nadiren Kuran okur

Yakın komşular, akrabalar başsağlığına gelenleri evlerine qötürür, nehir ve yemek ikram ederler Köylerde bir vefat olduğunda, köyün ileri gelenleri dıştan, başka köylerden geleçekleri kendi arasında taksim ederler Herkes gelecekleri bilir ve kim hangi köylüleri konuk edecekse, hazırlığını ona göre yapar ve başsağlığı bittikten sonra misafirlerini qötürür Uzak yerden gelinmişse ve gece kalınacaksa, o adamın evinde konaklanır

EVLENME
Ağrı köylerinde evlenme, nişan ve sünnet düğünleri toplumsal hayata renk katan başlıca unsurlardırGençler fazla yaşlarda evlendirilir 1314 yaşlarında evlenen kızlara çok rastlanır Delikanlıların evlenme isteklerini ana ve babalarına açıkça duyurmaları ayıp sayıldığından , bu isteklerini tedirgin davranışlarıyla ortaya koyarlar Kızların bu şansı yoktur Onlar evlenmeye eğilimli olduklarını ancak giyimlerine itina göstererek yada süslenerek sezdirirler Gıllik geleneğinde kızların bu isteklerini hissettirmelerinin yollarından biridir Sızı'da nişan evliliğe emin geçiş olarak kabul edilir: Nişandan daha sonra oysa vakit evliliğe hazırlık zamanıdır Bu dönemlerde aileler aralarında yakınlık kurulurErkek ailesi bayramlarda hediyeler gönderir

Nişandan bir süre sonra damadın yakınlarından bir grup erkek, kızın babasına başlık parasını verir ve ondan düğün için müsade isterler Ev konut dolaşılarak, yakınlara, tanıdıklara nikah günü ilan edilir ve herkes düğüne misafir etme edilir Daveti yapan kişilere okuyucudenir Düğüne okunanlar(çağrılanlar), çarşamba günü çeyiz bakmaya , cuma günü kına gecesine , cumartesi günüde düğüne giderler Gelinin çeyizi evinde bir odaya serilerek davetlilere gösterilir Buna Çeyiz açmadenir Kına gecesine yalnız kadınlar katılır Gelin, annesinden başlayarak büyüklerin ellerini öper, sonradan kadınlar türkü söyleyerek gelini oyuna kaldırırlar

Gecenin sonuna doğru türküler ve maniler okunurken kına yakılır Kınanın kalan kısmı erkek evine yollanır Ertesi sabahleyin, gelinin damat evine gönderilmesi için giydirilmesine başlanır Kardeşi gelinin kemerine para ya da başka bir armağan takar ve beline bağlar Evden çıkarken gelinin önüne çıkılarak armağan istenir Bu sırada, gelini almak için gelen düğün alayındaki damat ailesine bir armağan bohçası verilir Buna müjde yastığıdenir Nikah alayı geriye dönerken, alaydakilerden biri bu yastığı kapıp kaçar, diğerleri onu kovalar Yastığı erkek çocuk evine getiren kişiye armağanlar verilmesi adettendir Bu kişinin atının boynuna valadenilen renkli ipekli kumaşlar sarılır

Gelin oğlan evine geldiğinde, damda bekleyen damat ve arkadaşları, gelinin başına para, şeker ve meyve atarlar Gelin kapıdan içeri girerken yastığın altına konan bir tabağı kırar daha sonra akşama dek sürecek olan eğlenceler başlar Gerdeğe girmeden evvel damadı, kapıda bekleyen Sağdıçtokatlar *