Doğu Anadolu Bölgesinin Yeryüzü Şekilleri

Doğu Anadolu Bölgesinin Yeryüzü Şekilleri hakkında data


Bölgenin ortalama yükseltisi 2000 2200 m arasındadır Sıradan yükseltisi maksimum olan bölgemizdir Türkiye'nin çatısıolarak isimlendirilir Bölgenin en alçak yeri olan Iğdır Ovası (850m) zeka İç Anadolu'nun sıradan yükseltisine yakındır Erzurum Ovası 1800 m , Yüksekova 2200 m yükseltiye sahiptir Bölgede bulunan ovaların ortalama yükseltisi 1500'dir Bölgede yer alan dağlar, doğubatı doğrultusunda ve üç sıra halinde uzanırlar Dağlar arasında ise bunalım ovalan yer alır Bölgenin kuzeyinde, batıdan doğuya doğru Çimen, Kop, Allahuekber ve Yalnızçam Dağları uzanır Orta sırada Munzur (Mercan) Dağları, KarasuAras Dağları ve Sızı Dağı bulunur Güneyde yer alan dağlar ise Güneydoğu Toroslar, Bitlis Dağları, Buzul (Cilo) Dağlarıdır Bu dağlar üçüncü jeolojik zamanda Yüksek DağHimalaya orojenik sisteminin uzantısı olarak kıvrılma sonucu oluşmuştur

Bölgede Van Gölü'nün kuzeyinde kuzeydoğugüneybatı yönünde uzanan kırık hattı baştan başa Nemrut, Süphan, Tendürek, Sızı (5137m) volkanik dağları uzanır Sancı Dağı Türkiye'nin en yüksek noktasını oluşturur

Bölgede kıvrım dağları aralarında bulunan çökme ovaları da doğu batı yönünde uzanır Bu ovalardan Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş, Van, Yüksekova ve Başkale güneyde, Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman, Iğdır ovaları kuzeyde bulunur


Bölgede platolar da geniş bölge kaplar ErzurumKars platosu Doğu Anadolu'nun en geniş plâtosudur bir de Fırat ve kolları tarafından parçalanmış plato görünümü kazanmış yüksek yaylalar oldukça fazladır Bölgedeki yer şekillerinin esas etkileri şöyle sıralanabilir:

Yükseltiden dolayı sıcaklık değerleri düşmüştürTarım ürünleri düşük sıcaklığın etkisiyle daha geç olgunlaşır Tarım mahsul çeşidi azdır Bölgede yüzey şekillerine tabi olarak Kuzeygüney doğrultusunda ulaşım zordur Ulaşım Doğubatı yönünde daha kolaydır Türkiye'de ulaşım ağının en aralıklı ve en elverişsiz olduğu bölgedir Ekilebilen alanlar azalmıştır Sanayi de gelişmediğinden ırk daha fazla tarım kesiminde çalışmaktadır
Dolayısıyla Türkiye'de tarımsal nüfus yoğunluğu maksimum olan bölgemizdir Hidroelektrik potansiyeli en yüksek akarsular bu bölgemizdedir Hakiki sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık aralarında farkın azami olduğu bölgedir Hakiki yüzölçüm ile izdüşüm yüzölçüm arasında da farkın en fazla olduğu bölgedir Yerşekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden nedeniyle tarımsal etkinlik gelişmemiştir
Bölgede birinci hesaplı faaliyet hayvancılıktır İklim ve Tümör Kış mevsimi uzun ve soğuktur Sıcaklık 40°C'ye kadar düşer Yaz mevsimi ise sıcak ve kısadır Sıcaklık 20°C nin üzerine çıkar Kış mevsiminde yağışlar başlıca kar şeklindedir ve hiç erimeden uzun zaman yerde kalır Takvim sıcaklık farkı 30°C den fazladır Bölgenin güneyine ve batısına içten gidildikçe sıcaklık ortalamaları artar (enlem ve yükseltinin azalmasıdır) Karasallığın etkisiyle en fazla yağış yazın, asgari yağış kışın düşer (ErzurumKars Bölümünde)Takvim sıradan 500600 mm yağış alır
Buharlaşma eksik olduğu için bu yağış tatmin edici olur Alan, İç Anadolu'dan daha yüksekte olduğundan daha fazla yağış alır Kışlar karasallığın etkisiyle daha sert geçer Doğal bitki örtüsü steptir Ama yaz yağışları sebebiyle otlak şeklindedir Yağışın artı olduğu dağlık bölgelerde ormanlar vardır Türkiye orman varlığı bakımından 5 büyük bölgemizdir
Iğdır Ovası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin minimum yağış bölge yeridir Buranın takvim yağış, ortalaması 250 mm'nin altındadır Buna karşılık Iğdır Ovası, alçakta bulunmasından nedeniyle kış mevsimi daha ılık geçer Burda bu sebebten dolayı mikrolima özellik gösterir ve pamuk yetişir
Tunceli'de il topraklarından kaynaklanan o kadar fazla suyu Karasu ve Murat Irmakları toplar Karasu Irmağı kuzeybatısında, Peri Suyu'da güneydoğuda doğal hudut oluşturur Bu ırmaklar ile il sınırları içerisinde akan Munzur Suyu, Pülümür Çayı ve Tahar Çayı, güneyde Keban Baraj Gölüne dökülür
Bu dere Dicle Nehri ve onunla birleşen Büyük Zap Kolu ile yabancı topraklara gitgide artarak Basra Körfezinden denize dökülmektedir Aras ve Kura nehirleri de yine diğer topraklara artan bir şekilde Hazar Denizine dökülmektedir Bu akarsuların yüzey şekilleri ve engebe nedeniyle hidroelektrik enerji üretme güçleri fazladır *