Dolar artınca ne oluyor? İşte patronların cevapları!

Elektronik eserlerde stoklar bittikten sonra önemli bir artırım beklenirken iplik ve polyester fiyatlarındaki artış dokumacılıkta de fiyat artışı riskini ortaya koyuyor.

Türk Lirası’ndaki paha kaybı nedeniyle kur riskini azaltmak isteyen şirketler döviz borçlarını TL’ye çevirme yoluna giderken; kurdaki artışla birlikte artan maliyet baskısı ve zayıflayan alım gücü de kaygı yaratıyor.

Kurdaki yükselişin girdi maliyetleri üzerinde baskı oluşturduğunu belirten gerçek kesim temsilcileri, kurdaki yüksek seyrin sürmesi halinde artan maliyetlerin ithal girdi yüklü dallar başta olmak üzere fiyatlara yansıtılmaya başlanacağını; bunun da enflasyonu artıracağına işaret ediyor. 

Uzun müddet 6.85 düzeylerinde dar bantta seyreden dolar/TL hafta başında sert yükselişle 7.40 ile tarihi rekorunu gördü.



İthalatçı olan ya da yalnızca iç piyasaya çalışan firmalardaki kur kaynaklı tahribatın çok daha yüksek olduğunu belirten TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giysi Sanayi Meclis Lideri Gurur Fayat, “Dolarla ithal edip TL’ye çeviriyor, içeride bir de vadeli TL fiyatla satıyorlar. Bu firmalar önemli ziyan yazıyor. Çünkü volatil piyasada sen daha parayı tahsil etmeden karın da gidiyor, ana parayı da yiyorsun” dedi ve ekledi:

‘DOLAR 6 LİRA İKEN MALI ALAN 7,3 OLUNCA YERİNE KOYAMIYOR’

“Örneğin dolar 6 lira iken malı alıp TL’ye çevirip satan ithalatçı malı 4-5 ay vade ile sattığı için, artık kur 7.3’e geldiğinde vermiş olduğu doları yerine bile koyamıyor.”

İhracatçı firmaların başkalarına nazaran avantajı olduğunu kaydeden Fayat, buna rağmen ithal hammadde olmak üzere kur kaynaklı artan girdi maliyetlerinin ihracatçılar da dahil tüm firmalar üzerinde baskı ögesi olduğunu söyledi.

İPLİK VE POLYESTER DIŞARIDAN GELİYOR

Fayat, “İthal ettiğimiz hammaddeler var, polyester bazlı pekçok iplik dışarıdan geldiği için fiyatı dolarla belirleniyor. Tıpkı formda, pamukta olduğu üzere Türkiye’de üretilse bile fiyatı dolar bazında belirlenen hammadde ve emtialar var. Kurdaki bu yükseliş dalgası 2-3 ay devam ederse, enflasyona yansımasını engellemek konu bahis değil” dedi ve ekledi:



“Hammadde maliyetlerindeki artış bir dönem etkilemez zira sonbahar mallarını almıştık. Lakin kış ve bahar üretimleri başladığında, üreticiler yeni pamuk fiyatından maliyet yaparak fiyat verecek. Bu yüksek kur 2-3 ay devam eder, faize müdahale yapılmaz ve kur geri gelmezse, bunun enflasyona yansıması birkaç ay sonra kaçınılmaz.”

ÖZEL BÖLÜMÜN KREDİ BORCU 226 MİLYAR DOLARDAN 162 MİLYAR DOLARA GERİLEDİ

Özel kesimin yurtdışından sağladığı kredi borcu 2018 Nisan ayında gördüğü tepe olan 226.1 milyar dolardan bugüne kadar kademeli gerilemiş durumda. TCMB’nin açıkladığı son şimdiki data olan Mayıs 2020 sonu prestijiyle özel bölümün yurt dışından sağladığı kredi borcu 162.3 milyar dolara kadar geriledi.

TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİNDE STOKLAR BİTİNCE ARTIRIM KAÇINILMAZ

Perakende dalının ithal yüklü çalışan segmentleri de, kurdaki üst istikametin sürmesi durumunda fiyat artışının gözleneceği eserlerin başında geliyor.

Koç Holding’in perakende alanındaki iştiraki Koçtaş’ın İdare Heyeti Üyesi ve tıpkı vakitte Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu Lideri Alp Başkan Özpamukçu, “Şu etapta ithal eserlerde talep artışı var. Bilhassa elektronik tarafta. Görünen o ki, beşerler dolardaki artış nedeniyle ithal eserlere artırım gelmeden gereksinimlerini tamamlamak istiyor” dedi ve ekledi:

“Kur artışının şu anda maliyetlere yansıması için erken, zira stoklu çalışılan bir kesim. Ancak kurdaki hareket bir mühlet daha devam ederse, stoklar eridikçe fiyatlara da yavaş yavaş yansıması başlar.”



Tüketici elektroniği perakendecilerinin ortalamada 1-2 aylık stokla çalıştığını söyleyen MediaMarkt Türkiye İcra Şurası Lideri Yenal Gökyıldırım da, sektörün bu stokları eritene kadar fiyat artışlarını yansıtmamaya çalıştığını; lakin girdi maliyetlerindeki artışların maliyetleri üst taşıması nedeniyle, eser ve hizmetlerin fiyatlarına yansımasının bir mühlet sonra kaçınılmaz duruma geleceğini söyledi.

ALIM GÜCÜNÜN DÜŞMESİ TÜKETİCİ TALEBİNİ DE ETKİLEYECEK

Torunlar CFO’su İsmail Kar ise, kurdaki artışla aykırı orantılı alım gücüne işaret ederek, tüketici talebinde önümüzdeki devirde yaşanabilecek düşüşün şirketlerin satışlarına olumsuz yansıyabileceğine işaret etti.

Çıkar, “İş kollarımız ortasındaki besin, ithalata bağımlı bir işimiz. Maliyetler artıyor. Hanehalkına yansıyan bir olumsuz maliyet tesiri var. Bu durum tüketimi kısıtlayabiliyor” dedi ve ekledi:

“Bu da iş yaptığımız kesimlerde toplam ciroları olumsuz tesirler, bir ölçü iktisatta büyüme temposunun düşmesine sebebiyet verebilir.”

Yarar, kur artışından GYO alanındaki iştiraklerinde de yabancı para cinsi borçlar nedeniyle olumsuz etkilendiklerini belirterek, “Bir müddettir döviz borçlarımızı olabildiğince TL’ye çevirmekteyiz. Şu anda toplam borcun içinde yabancı para hissesi %30’lar mertebesinde. Lakin kalan borç için yükselen her kur düzeyi bilançoya ziyan yazıyor” dedi ve ekledi:



“Kalan yabancı para borcumuzu da olabildiğince TL’ye çevirme kanısı var. Aksi halde gereksiz bir kur riski taşımış oluyoruz.”

‘KUR RİSKİ ALMAK AMATÖRLÜK OLUR’

TOBB’dan Gurur Fayat da, idare şurası lideri olduğu System Denim’in Kırklareli’de devam eden yeni fabrika yatırımındaki yabancı para borçlanmalarını TL’ye çevirdiklerini belirterek, “Döviz bazlı aldığımız makine ve ekipman kredilerimizi çabucak TL’ye çevirdik. İhracatçıyız, gelirlerimiz döviz olacağı için krediyi çevirebilirdik. Lakin sabit yatırım tutarımızın kur ile artmasına ne gerek var? Yatırım yapmak esasen tek başına risk. Üzerine bir de kur riski almak amatörlük olur” diye konuştu. (Reuters/Sözcü)