Merkez Bankası rezervlerinde düşüş sürerken, Türkiye, IMF'nin rezerv raporundaki listede birinci sırada yer aldı.
Dünyada ABD Doları'na merkez bankalarının bağımlılığının gerilediğine dikkat çekilen rapora Türkiye'nin swap mutabakatları da damgasını vurdu.
Rezervlerde ABD dolar düşüşte
Rusya'nın Ukrayna'ya savaş açmasıyla ABD başta olmak üzere uygulanan yaptırımlar içerisinde Merkez Bankası rezervlerinin dondurulması ile Moskova'da iktisat idaresinin son yıllarda Çin Yuanı cinsinden rezervleri artırması dünya çapında ABD Doları ile merkez bankalarında bulunan rezervlere gözleri çevirdi.
Uluslararası Para Fonu IMF, “Dolar Hakimiyetinin Görünmeyen Erozyonu: Etkin Çeşitlendiriciler ve Klasik Olmayan Rezerv Para Ünitelerinin Yükselişi” başlıklı yayımladığı raporda dünyada merkez bankalarının rezervlerinde 1999 yılı prestijiyle yüzde 72 oranında bulunan ABD Doları'nın 2021 yılında yüzde 59 oranına gerilediğini açıkladı.
Merkez bankalarında yuanın yükselişi
i01.sozcucdn.com
Sözcü'den Emre Deveci haberine nazaran, IMF'de Serkan Arslanalp'in de ortalarında olduğu analistlerin yayımladığı raporda, merkez bankalarının döviz rezervlerini çeşitlendirme eğilimi içinde olduğunun altı çizildi.
ABD Doları'nın merkez rezervlerindeki hissesi gerilerken, değişmeyenler euro, İngiliz Sterlini ve Japon Yeni olurken yükselen para üniteleri ortasında ise Çin Yuanı'nın başta geldiği belirtildi. Yuanda artışın hudutlu ve yavaş olması ise dikkat çekerken ,henüz tüm dünyada merkez bankalarındaki yuan cinsi rezervin toplamda hissesinin yüzde 2,5 olduğu da belirtildi.
Türkiye birinci sırada!
2020 yıl sonunda klasik olmayan para ünitelerinin (dolar, euro, yen) hissesinin 46 ülkede yüzde 5'in üzerinde olduğu aktarılırken, Türkiye'nin 2020 yılı sonunda 48,5 milyar dolarlık brüt döviz rezervinin ise 15,9 milyar dolarlık kısmının yüzde 33 oranındaki payının geleneksel olmayan para üniteleri olduğu da açıklandı.
Bu oran Türkiye'yi rezervi 5 milyar dolardan fazla olan ülkeler içerisinden birinci sıraya taşırken, Rusya da yüzde 21 oranındaki hisseyle listede üst sıralarda yer aldı.
Türkiye'de çeşitliliğin nedeni swaplar
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası rezervlerinde 18 Mart 2022 tarihinde brüt döviz rezervinin 23,6 milyar dolarlık kısmı Katar Riyali, Çin Yuanı ve Birleşik Arap Emirlikleri Dirhemi'nden oluşuyor. Swapları içeren bu oran toplam döviz rezervinin içinde yüzde 35,5'lik kısmı oluşturuyor.
Bu swapların 15 milyar dolarlık kısmı Katar, 6 milyar dolarlık kısmı Çin, 2,5 milyar doları da BAE Merkez Bankası ile yapılan swap (takas) mutabakatlarından geliyor.
Güney Kore Merkez Bankası ile yapılan 2 milyar dolar karşılığındaki Güney Kore Wonu swap mutabakatı daha yürürlüğe girmediği için bulunmuyor.
BAE mutabakatı 4,9 milyar dolar olarak imzalanmış olup, şimdi yarısı hesaba aktarıldı.
Doların getirisi cazibesini azalttı
IMF'nin çalışmasında, bu para ünitelerinin rezervlerindeki hissesindeki artışta üç faktör göze çarpıyor:
Dolar, sterlin, euro ve yen harici para üniteleri takaslarında süreç maliyetlerinin azalırken, doların aracı olarak kullanılması muhtaçlığı ortadan kalkarken, merkez bankaları ortasında swap muahedeleri da yaygınlaşıyor.
Merkez bankalarının rezerv varlıklarını getiri maksatlı daha etkin kullanmalar ile öbür para üniteleri varlıklara ilginin artması.
Dolar, sterlin, euro ve yen cinsi tahvillerde getiri oranının sıfıra yaklaşarak alternatif getiri arayışına girilmesi.
Yuan birinci sırada yer aldı
Merkez bankalarının 8,3 trilyon dolarlık döviz rezervlerinde bulunan 1 trilyon 70 milyar dolarlık klâsik olmayan para üniteleri varlıklarda birinci üç sırada bulunan para ünitelerinin yüzde 25'ini Çin Yuanı, yüzde 23'ünü Kanada Doları, yüzde 20'sini de Avustralya Doları oluşturuyor.
Yüzde 8 ile Güney Kore Wonu dördüncü sırada yer alırken, İsveç Kronası yüzde 6, Singapur Doları ve Norveç Kronası yüzde 5, Danimarka Kronası da yüzde 4 ve İsviçre Frangı yüzde 2 oranında bulunuyor. Yeni Zelanda ve Hong Kong Doları ise yüzde 1 olarak listede yer alıyor.