Doları tutmak için faize sarıldılar; yüzde 11'e çıktı

Yükselen dövize karşı, düşük faiz siyasetinde ısrar eden iktisat idaresi yaşanan kur şokuyla yine faize tutundu. Dövizdeki yangını durdurmak için harekete geçen Merkez Bankası'nın (MB) örtülü faiz adımlarıyla bankalar da anında harekete geçti.

Bankalar, dört puana yaklaşan faiz artışlarına giderek, TL vadeli mevduat faizlerinde yüksek ölçülü tasarruflarda yüzde 11 faiz düzeylerine yaklaştı. Lakin enflasyon oranının yüzde 11.7 olduğu göz önünde bulundurulduğunda TL mevduatlara uygulanan faizin gerçek getirisi hâlâ eksi düzeylerde bulunuyor.

Banka şubelerinden edinilen bilgiye nazaran, kısa müddetli ve yüksek faizli olması nedeni ile çoklukla tercih edilen 32 gün vadeli mevduat faizleri yüzde 7-8 düzeylerinden, yüzde 10.50 – 11'e çıktı. Küçük tasarruflar için tabelada görünmeyen faiz oranları yüzde 9.50-10 düzeylerine çıktı.

Böylelikle yüzde 7 seviyesindeyken, vergi hariç 100 bin lira için aylık net 521.64 lira kazanan vatandaşa dört puanlık faiz artışı ile 819.73 lira getiri sağlayacak.



İktisat idaresinin isteğiyle kamu bankalarının tarihi taban düzeylere indirdiği faizler, artık yeniden kamu bankalarının önceliğinde yükseliyor. Bankacılar Merkez Bankası'nın attığı adımlarla birlikte mevduat faizlerinde olduğu üzere kredi faizlerinde de yükselişin devam edeceğine dikkat çekiyor.

GERÇEK GETİRİ EKSİDE

Bankaların uyguladığı faizler, temmuzda yüzde 11.76 olan enflasyon oranının hala altında seyrediyor. Fakat 3-4 puanlık mevduat faiz artışlarıyla yüzde 6'ya kadar çıkan negatif gerçek faiz bölgesinden de oldukça uzaklaştı.  Yüzde 10 -11 olan nominal mevduat faizleri enflasyon tesirinden arındırıldığında yüzde 2-3 negatif faiz düzeylerine ulaştı.

Ekonomist Mahfi Eğilmez, blogunda yer verdiği yazısında faizi örtülü olarak artıran Merkez Bankası'nın bir kere daha faizi, ‘arttırmamış görünerek yükseltmiş' olduğunu tabir etti. Vatandaşın gerçek faiz müspet olduğunda TL mevduata geçmeyi tercih edeceğine dikkat çeken Eğilmez, iktisat idaresinin bir yıl faizle uğraştıktan sonra tekrar tıpkı yere geldiğini tabir etti.

DÖVİZ İLE TL ORTASINDAKİ TERCİHİ BELİRLER



Ekonomist Mahfi Eğilmez, “MB yaklaşık bir yıl evvel siyaset faizini indirmeye başladı. Bir hafta evvel yüzde 11 olan gösterge faizi bugün yüzde 13.37, bankaların mevduat faizi ise yüzde 11 dolayında” dedi.

Eğilmez, yazısında, “Faizi bu biçimde örtülü olarak arttırmanın siyaseten daha kolay olduğu düşünülebilir. Buna karşılık bu haldeki örtülü bir atağın açıklama tesiri olmaz. Sokaktaki vatandaş TCMB'nin bu yaptığını fakat bankacı kendisine anlattığında anlar, halbuki siyaset faizi artışı çabucak duyulur ve beşerler döviz satın almakla yükselen TL faizi ortasında tercih yapmaya yönelirler. Şayet gerçek faiz müspet olmuşsa o vakit TL mevduata geçmeyi tercih ederler” değerlendirmesini yaptı.

Mehtap Özcan Ertürk/Sözcü