Dövize kaçış rekor seviyede! Oy depoları, döviz deposu oldu

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Fintürk datalarını yayımladı. Datalar ülkenin tüm kentlerinin para ile alakasını ortaya koyuyor. Bilgilerde öne çıkan gelişmeler çabucak her vilayette tüketici borçluluğunun artması. Öte yandan daha vahim olan tabloya nazaran ödenemeyen borçlar da fahiş biçimde artıyor. Birebir vakitte halkın enflasyon korkusu dövize ve altına kaçışı tırmandırıyor. İşte Türkiye’nin finans haritası…

Dövize kaçış rekor düzeyde

2018 yılının yaz aylarında yaşanan kur şoku ve onu takip eden yüksek enflasyon halkın alım gücünü yerle bir etti. 2019’da halkın temel gündeminde ise “alım gücümü nasıl korurum” sorusu yer aldı. Bunun için vadeli mevduat hesabı açtırmak yahut döviz ve altın üzere seçenekler ortasında ikilemde kalan yurttaşlar faizlerin de düşmesiyle kararını altın ve dövizden yana kullandı.

Bankalardaki tasarruf mevduatlarının yarısı döviz hesabına dönmüş durumda. Lakin kimi vilayetlerde oran daha düşükken birtakım vilayetlerde çok daha yüksek. Lakin Türkiye’nin finans haritasına nazaran dövize isteğin en düşük olduğu Ardahan’da bile bankada tutulan tasarrufların yüzde 29,4’ü döviz. Yastık altındakiler ise eforu. Dövize ilginin en ağır olduğu vilayetler ise İç Anadolu vilayetleri. Tasarruf mevduatının ne kadarı dövizde diye sorduğumuzda ve BDDK datalarının bize sunduğu aşağıdaki üzere.



Öte yandan İç Anadolu vilayetlerinin dövize ilgisi uzun yıllardır yüksek. Bunun nedenleri daha çok toplumsal. Lakin son 2 yılda ilginin en çok arttığı vilayetler de yeniden bu vilayetler. Tasarruflarını döviz olarak tutan vilayetlerin geçmiş datalarına göz atıldığında bu vilayetlerde dövize kaçışın tam gaz devam ettiği ortaya çıkıyor. 2018 bilgilerine nazaran en çok döviz tutan vilayet Nevşehir iken, tasarruflarının içindeki döviz oranı yüzde 58,4’tü. Bu yıl Nevşehir ikinciliğe düştü lakin döviz oranı yüzde 61,9’a çıktı. 2018’de Aksaray’ın tasarrufları içindeki döviz oranı yüzde 58,1 iken bu yıl yüzde 63,3’e yükselmiş durumda. 2017’de ise oranlar daha düşük. 2017’de şampiyonu Nevşehir’in tasarrufları içindeki döviz oranı o yıl yüzde 54,1’di.

‘Altına hücum’ yılı 2019

2019 yılı Türk Lirası’na en az güvenilen yıllardan oldu. Çünkü yurttaşlar liralarını bir yandan dövize çevirirken bir yandan da altına atak etti. Gram altın yıl boyunca yüzde 42 pahalandı fakat bankalarda tutulan altın hesaplarının kıymeti yüzde 100 artmış durumda. Altın hesaplarındaki artışın en az olduğu vilayet olan Kilis’te dahi artış yüzde 61,8. 2018’in sonu itibariyle Kilis’teki banka hesaplarında 29,9 milyon lira bedelinde altın bulunurken 2019’un sonuna gelindiğinde bu fiyat 49,2 milyon liraya yükseldi. Altına atağın en süratli olduğu vilayet ise yüzde 156’lık artışla Iğdır. Bu kentte 2018’in sonunda 25,7 milyon lira pahasında olan altın hesapları 2019’un sonunda 68,8 milyon liraya yükseldi.

En varlıklı vilayet İstanbul

Öte yandan başka bütün vilayetlerden tüm göstergelerle ayrılan vilayet ise İstanbul. Gerek özelleştirmelerle şirketlerin doğal merkezi haline gelmesi, gerek ülkenin planlı bir göç siyasetinin bulunmaması yüzünden megakent ülke nüfusunun yüzde 18,3’üne konut sahipliği yapıyor. Fakat toplam içindeki finansal gücü nüfustan çok daha fazla. En çok kredi borcu bulunan vilayet de, en çok tasarruf mevduatı bulunan vilayet de açık orta farkla İstanbul. Megakente gerçek bireylerin altın hesabında 12 milyar 52 milyon lira pahasında altın bulunuyor. Bu fiyat Ankara’nın 4, İzmir’in 6, en az altını bulunan Bayburt’un ise 461 katı.

2019, milyoner sayısının en çok arttığı yıl oldu



BDDK’nin yayımladığı datalar içinde 1 milyon liradan fazla para bulunan hesapları da içeriyor. Buna nazaran 2019 sonu itibariyle yurtiçinde yerleşik 202 bin 20 hesabın içinde 1 milyon liradan fazla para bulunuyor. 2018 sonunda ise bu sayı 161 bin 800’dü. Böylelikle yalnızca bir yılda milyoner hesaplar “Milyoner hesaplar” denilen bu çeşit hesapların içinde toplamda 40 bin 220 arttı. Yurtdışı hesaplarda toplama dahil edildiğinde artış 45 bin olarak gerçekleşiyor. Datalar bir yandan servet adaletsizliğini bir yandan da 1 milyon liranın pahasını kaybetmesini gözler önüne seriyor.

Tasarruf mevduatının ne kadarı dövizde?

1- Aksaray: yüzde 63,3

2- Nevşehir: yüzde 61,9

3- Yozgat: yüzde 59,9

4- Kırşehir: yüzde 56,9

5- İstanbul: yüzde 56,7

77-Çanakkale: yüzde 31,8

78- Kırklareli: yüzde 31,6

79- Hakkari: yüzde 31,5

80- Kars: yüzde 30,7

81- Ardahan: yüzde 29,4

Ozan Gündoğdu/Birgün