Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Doğanın en güvenli olmayan hava olaylarından biri olan downburst, her geçen gün dengesini daha fazla bozduğumuz doğanın sürpriz diyetlerinden biridirEn sonuncusu 27 Temmuz 2019 tarihinde meydana gelen 9 gün arayla İstanbul ’da yaşamı felç eden İstanbul ’un afetler tarihine geçen hava olayları için uzmanlardan ve afeti yaşayanlardan çoğu yorum geldi 18 Temmuz ’daki sel ve kuvvetli rüzgarların arkasından 27 Temmuz tarihinde yaşanan ve megakentte hayatı felç eden hava olayları 27 Temmuz Akşam saatlerinde aniden bastırarak doymuş, yağmur ve fırtına şeklinde takriben 20 dakika her tarafında etkili oldu Yağış sonrası yüzlerce konut, meslek yeri ve araç kullanılamaz ülkü geldiİstanbul ’un en gösterişli yapılarından olan Avrasya Tüneli kapandı, Atatürk Havalimanı ’ndan uçaklar kalkamadı, deniz ulaşımı felç oldu Fazla sayıda birey yaralandı 20 dakikada fırtına ve doymuş ile birlikte metre kareye 3040 kilogram aralarında yağış düştü Meteorologların çözümleme ve gözlemleri sonucunda hava tahmin bildiri ve programlarında o kadar eksik duyduğumuz bir terim zikredildi: ‘downburst ’
Nedir Bu Downburst?
İngilizce bir terim olan ‘downburst ’ altında yaşanan hava patlaması manasına geliyor Terim bu hava olayını o kadar çarpıcı bir şekilde açıklıyor çünkü yaşanan bu hava olayında havada çarpışan iki hava kütlesi zemine içten hareket ederek tıpkı atomik bir bomba gibi yıkım meydana getiriyor Downburst çoğu kez kasırgalarla ve ülkemizde pek rastlanmayan tornadolarla karıştırılır Downburst tüm kasırga ve yıkıcı hava olaylarından daha ayrı kimi zaman da daha yok edici niteliklere sahiptir Öteki hava olaylarında genelde meydana gelen hava olayı kasırga ve kısmen yağmur taşırken downburs olayında kombine bir şekilde hava sıcaklığının bir anda 60 derecelere değin düşmesi yumruk büyüklüğünde dolu tanelerinin yağmasına ve binlerce metreküp suyun dakikalar içinde boşalmasına sebep olarak yer altı ve yer üstü su terhis şebekelerinin devre dışı kalmasına yol açar Tüm bunların yanı sıra hızı saate 165 mile meydana çıkan olağanüstü rüzgarlar hemen hemen önüne çıkan her şeyi yerinden sökerBurada meydana gelen rüzgarların niteliği downburstu öteki yıkıcı hava olaylarından ayırır Diğer şiddetli rüzgarlarda fırtına girdap şeklinde önüne çıkan cisimleri sağa sola sürükleyerek yerinden söker ve cisimler etrafta düzensiz bir şekilde savrulmuş olarak hasar görür Downburst da ise meydana gelen şiddetli fırtına tıpkı bir makas gibi nesneleri düz olarak etkileyerek lineer bir doğrultuda hasara uğratır, nitekim downburst sonrası zarara uğramış ağaç resimlerine bakıldığında bu ağaçların açıklanmış bir yöne içten yattığı gözlemlenir Downburst etki çapı ve süresine göre iki sınıfta kategorilendirilir Downburst sırasında düşey yönlü yükselip soğuk havanın etkisiyle altında inen havanın iniş borusunun çapı 4 km veya daha eksik ise, bu downburst çeşidine mikroburst denir Mikroburstta yıkıcı rüzgarlar iki buçuk millik bir sanki çapta etki gösterir ve oluşan rüzgarların hızı saate 168 mile değin çıkar Mikroburstlar 515 dakika aralarında etkili olurMakroburst da ise oluşan hava borusunun çapı 4 km ’den daha büyüktür
Makroburstlar, 5 ila 30 dakika sürer, iki buçuk kilometreyi aşan etki alanı ve saate 134 gibi bir hıza ulaşabilir Makruburstlar etki alanının genişliği ve uzun sürmesi nedeniyle beraberinde birçok kasırgayı da getirir Downburstlar ayrıca ıslak ya da nemsiz ortamda gerçekleşmesine göre de nemli ve kuru downburst diye de ikiye ayrılırlar Nemli downburstlar yukarıda da belirtiğimiz özelikleri taşırken kuru downburstlar genelde çöllerde ve verimsiz bozkır alanlarda gelişerek kaslı toz fırtınaları ve şiddetli rüzgara alt hasarlar meydana getirir
Downburst esnasında meydana gelen rüzgarları yıkıcı ışık halkası getiren olay, bir anda yükselerek yukarıdaki soğuk havanın etkisiyle ağırlaşan ıslak havanın yüksek bir basınç aşağıda yere inermesi ve bu inme sırasında neredeyse bir namludan geçercesine yuvarlanarak gelmesidir Yuvarlanarak gelen hava gittikçe sıkışır ve sıkıştıkça da hızlanır
Downburst hava olayı siviller sivil yerleşim alanları için son derece yıkıcı etkiler getirir Ancak özellikle ölümlere sebep olduğu konu uçaklar için oluşturduğu tehlikedir Downburst olayının meydana geldiği noktada bu hava oluşumunun içine giren uçak, makaslı bir çift çevrili baskıya maruz kaldığı için yere çakılmamak için hemen hemen hiç şansa sahip değildir 2 Temmuz 1994 ’te downbursta maruz kalıp düşen, USAİR Hava yolarına ait 1016 no ’lu uçak ormanlık alana düşerek 57 yolcusundan 37 ’sini kaybetti
İniş ve kalkışlarda bu hava kütlesinin içine giren uçak yol almak istediği yönün tam aksine bir etkiye maruz kalır bu nedenle bu hava olayının meydana gelme ihtimalinin olduğu durumlarda uçuşların durdurulması en en doğru tercihtir
Downburstlar Evvelden Öğrenilebilir mi?
Downburstlar mikroklimatik ve bir anda gelişen bir hava olayı olduğu için çoğu zaman önce den haber olmak oldukça zordurbu nedenle sürekli hava varsayım raporlarının verdiği bilgiler doğrultusunda özenli elde etmek en doğrusudurBu konuda bilhassa kamu otoritelerinin planlı bir hazırlık içinde olması can ve mülk kaybını azaltmak açısından son derece önemlidir
Kaynakça:
weathergovcaedownbursthtml
apollolscvsceduclassesmet130noteschapter14microburst1html
spokesmancomstories2010mar14downburststornadoescausedifferentdamage
thevanegawkercomexplainingmicroburstsoneofnaturesmostdangerousw1643929336
Nedir Bu Downburst?
İngilizce bir terim olan ‘downburst ’ altında yaşanan hava patlaması manasına geliyor Terim bu hava olayını o kadar çarpıcı bir şekilde açıklıyor çünkü yaşanan bu hava olayında havada çarpışan iki hava kütlesi zemine içten hareket ederek tıpkı atomik bir bomba gibi yıkım meydana getiriyor Downburst çoğu kez kasırgalarla ve ülkemizde pek rastlanmayan tornadolarla karıştırılır Downburst tüm kasırga ve yıkıcı hava olaylarından daha ayrı kimi zaman da daha yok edici niteliklere sahiptir Öteki hava olaylarında genelde meydana gelen hava olayı kasırga ve kısmen yağmur taşırken downburs olayında kombine bir şekilde hava sıcaklığının bir anda 60 derecelere değin düşmesi yumruk büyüklüğünde dolu tanelerinin yağmasına ve binlerce metreküp suyun dakikalar içinde boşalmasına sebep olarak yer altı ve yer üstü su terhis şebekelerinin devre dışı kalmasına yol açar Tüm bunların yanı sıra hızı saate 165 mile meydana çıkan olağanüstü rüzgarlar hemen hemen önüne çıkan her şeyi yerinden sökerBurada meydana gelen rüzgarların niteliği downburstu öteki yıkıcı hava olaylarından ayırır Diğer şiddetli rüzgarlarda fırtına girdap şeklinde önüne çıkan cisimleri sağa sola sürükleyerek yerinden söker ve cisimler etrafta düzensiz bir şekilde savrulmuş olarak hasar görür Downburst da ise meydana gelen şiddetli fırtına tıpkı bir makas gibi nesneleri düz olarak etkileyerek lineer bir doğrultuda hasara uğratır, nitekim downburst sonrası zarara uğramış ağaç resimlerine bakıldığında bu ağaçların açıklanmış bir yöne içten yattığı gözlemlenir Downburst etki çapı ve süresine göre iki sınıfta kategorilendirilir Downburst sırasında düşey yönlü yükselip soğuk havanın etkisiyle altında inen havanın iniş borusunun çapı 4 km veya daha eksik ise, bu downburst çeşidine mikroburst denir Mikroburstta yıkıcı rüzgarlar iki buçuk millik bir sanki çapta etki gösterir ve oluşan rüzgarların hızı saate 168 mile değin çıkar Mikroburstlar 515 dakika aralarında etkili olurMakroburst da ise oluşan hava borusunun çapı 4 km ’den daha büyüktür
Makroburstlar, 5 ila 30 dakika sürer, iki buçuk kilometreyi aşan etki alanı ve saate 134 gibi bir hıza ulaşabilir Makruburstlar etki alanının genişliği ve uzun sürmesi nedeniyle beraberinde birçok kasırgayı da getirir Downburstlar ayrıca ıslak ya da nemsiz ortamda gerçekleşmesine göre de nemli ve kuru downburst diye de ikiye ayrılırlar Nemli downburstlar yukarıda da belirtiğimiz özelikleri taşırken kuru downburstlar genelde çöllerde ve verimsiz bozkır alanlarda gelişerek kaslı toz fırtınaları ve şiddetli rüzgara alt hasarlar meydana getirir
Downburst esnasında meydana gelen rüzgarları yıkıcı ışık halkası getiren olay, bir anda yükselerek yukarıdaki soğuk havanın etkisiyle ağırlaşan ıslak havanın yüksek bir basınç aşağıda yere inermesi ve bu inme sırasında neredeyse bir namludan geçercesine yuvarlanarak gelmesidir Yuvarlanarak gelen hava gittikçe sıkışır ve sıkıştıkça da hızlanır
Downburst hava olayı siviller sivil yerleşim alanları için son derece yıkıcı etkiler getirir Ancak özellikle ölümlere sebep olduğu konu uçaklar için oluşturduğu tehlikedir Downburst olayının meydana geldiği noktada bu hava oluşumunun içine giren uçak, makaslı bir çift çevrili baskıya maruz kaldığı için yere çakılmamak için hemen hemen hiç şansa sahip değildir 2 Temmuz 1994 ’te downbursta maruz kalıp düşen, USAİR Hava yolarına ait 1016 no ’lu uçak ormanlık alana düşerek 57 yolcusundan 37 ’sini kaybetti
İniş ve kalkışlarda bu hava kütlesinin içine giren uçak yol almak istediği yönün tam aksine bir etkiye maruz kalır bu nedenle bu hava olayının meydana gelme ihtimalinin olduğu durumlarda uçuşların durdurulması en en doğru tercihtir
Downburstlar Evvelden Öğrenilebilir mi?
Downburstlar mikroklimatik ve bir anda gelişen bir hava olayı olduğu için çoğu zaman önce den haber olmak oldukça zordurbu nedenle sürekli hava varsayım raporlarının verdiği bilgiler doğrultusunda özenli elde etmek en doğrusudurBu konuda bilhassa kamu otoritelerinin planlı bir hazırlık içinde olması can ve mülk kaybını azaltmak açısından son derece önemlidir
Kaynakça:
weathergovcaedownbursthtml
apollolscvsceduclassesmet130noteschapter14microburst1html
spokesmancomstories2010mar14downburststornadoescausedifferentdamage
thevanegawkercomexplainingmicroburstsoneofnaturesmostdangerousw1643929336
