Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Dulkadiroğulları Beyliği ve Mimarisi
Dulkadiroğulları Beyliği Mimarisi Hakkında Bilgi
Dulkadiroğulları Beyliği Mimarisi
Elbistan ve Maras civarinda 13371522 yılları arasında hüküm sürmüş olan bir Türkmen beyliğidir Beyliğe adını vermiş olan Dulkadirli Türkmenleri Oguzlar'ın Bozok koluna mensupturlar Dulkadirli halkini teskil eden Bozok Türkmenleri Oguzlarin Bayat, Avsar ve Beydilli boylarından idiler
Maras, Elbistan ve Kayseri gibi Anadolu'nun önemli yerlesim merkezlerinde iki yüzyıl kadar hüküm sürmüş olan Dulkadirogullari zamanından gönümüze öyle fazla mimarî eser kalmıştır Bunların en önemlileri cami, mescid, medrese, türbe, köprü, zaviye ve kale gibi yapılardır Dulkadirogullari'nin yaptirmis oldugu bu dinî ve sosyal müesseseler Anadolu Selçuklu eserlerinin bir devamı niteliğindedir
Maras'ta bulunan Ulu Camii, Pinarbasi Hazran köyünde mescid, Zamanti kalesi yanindaki mescid ve zaviye gibi mimari eserler ise Dulkadirli beyi Süleyman Bey (14421454) tarafindan yaptırılmıştır
DULKADİRLİLERİN MİMARİ ESERLERİ
Dulkadiroğulları Beyliklerini kurup geniş bir alanda hüküm sürmeye başlayınca, bir devlet hassasiyetinde, kanun, eğitim, imar, yapı ve din işlerinde değişik faaliyetlerde bulunmuş ve manâlı eserler vücuda getirmişlerdir
Günümüze gelen (ve maalesef gelemeyen) bir kısım mimari eserleri zikretmeden önce, Alaüddevlenin Kanunnamelerini hatırlatmak yerinde olur Bu kanunnameler, gerçekte bölge halkının rahat içinde yaşamasını karşılayan kayda değer kanunlardan oluşuyordu O Kadar oysa, Şehsuvaroğlu Ali Beyin öldürülmesinden daha sonra, isyan eden bölge halkı, Osmanlılar tarafından, yine benzer kanunlar uygulanmak suretiyle teskin edilmişlerdir
Mimari eserlerine gelince:
az daha hüküm sürdükleri bütün önemli şehir halkı ve kasabalarda dağıtılmış camiler, medreseler, tekkeler, zaviyeler, imaretler yaptırmışlar, kaleleri tamir edip köprüler yapı etmişlerdir
Elbistandaki Ulu Camii, Ümmet Baba Camii ve türbesi ile Çarşı Camii hakkında geniş data bu bölümün sonunda verilecektir Buraya, Dulkadirlilerin yaptırmış olduğu kayda değer eserleri düzenlemek gerekirse;
1 Adıyaman Yüce Camii,
2 AdanaBahçe Ağa Bey Camii,
3 Çandır Şahruh Bey Mescidi,
4 Darende Ulu Camii,
5 Darende Dânâ Bey Mescidi,
6 Gaziantep Alaüddevle (Aladola) Camii,
7 Gemerek Şahruh Bey Mescidi,
8 Kadirli Ala Camii,
9 Maraş Hatuniye (Şems Hatun) Camii,
10 Maraş Haznedarlı Camii,
11 Maraş Yüce Camii,
12 Maraş İklime Hatun Camii
13 Maraş Taş Medrese,
14 Kayseri Hatuniye (Şamiler) Medresesi,
15 (Hem derhal bulunmayan) Maraşta İmaret, Bağdadiye, Kadı (Begtunlu); Elbistanda Hatuniye (Sadiye), Kadirlide Kasım Bey, Kudüste Gadiriye (Kadiriye) Medresesi
16 Çandırda Şah Sultan Hatun Türbesi,
17 Hacı Bektaşta Balım Sultan Türbesi,
18 Maraşta Taş Medrese yandaki Türbe,
19 Maraş Hatunîye Camii altındaki Türbe,
20 Maraş İklime Hatun Mescidine bitişik Türbe,
21 Pazarören Koçcağızda Süleyman Bey Türbesi
22 Kızılırmak üzerindeki Şahruh Köpküsü (SivasGemereke 13 km kuzeybatıdadır 15381539da, Şahruh Beyin yaptırdığı köprüyü oğlu Mehmed Han yenilemiştir 8 gözlüdür, uzunluğu 155 m genişliği 55 metredir)
23 Afındaki Eshabı Kehf Külliyesine ilave inşa (Camiinin doğusundaki vadiye içten uzanan altlı üstlü iki bölümdür Her birim üçer odalıdır) Hem bu külliyeyi de her tarafında tamir ettirmişlerdir
24 Kırşehir Ahi Evran Zaviye ve Türbesi,
25 Erzurum Hasankale (Pasinler) Ilıcaları,
26 Harput Kalesi Manâlı ölçüde tamir edilmiştir
27 Maraş Kalesi Ara Sıra zorunlu ölçülerde tamir edilmiştir
28 Kayseri Kalesi Manâlı ölçüde tamir edilmiştir
29Kayseri Zamantı Tomarzada yer alan Gülveren Köyünde Zaviye
Ayrıca, kolay yapılarından dolayı günümüzü fazla azı ulaşmış veya harabeleri kalmış bir kısım zaviyelerin adları da şunlardır:
Karadede, Bumdede, Çomak Baba, İsa Baba, Omuzu Zinde, Said elAziz, Seyyid Mahzun, Ulu Camii, MaraşÜmmet Dede, Osman Büyükbaba, Mihriban, AfşinBüyükbaba Baba, Ahiviranda, Akaralya Köyünde, Baskir Köyünde, Çandırda, Çokviren Köyünde, Dirikliviran, Dilekli, Diraz, Dönercik, Ebruk, Firak, Göynük, Gülliviran, Gümüşgün, Hamamcicili, Hazran, Kelamin, Kesikviran, Melcuk, Melikgazi, Muradiz, Kara Hait, Karagözü Kızancık, Kızılyün, Kulandas, Saldırık, Sekeş, Serhor, Tanjin, Tahta Lasun, Tanil Alanı, Terli, Zeyniye, Kara Tanil köylerinde zaviyeler (Zaviye; ufak tekke demektir Tekke; Tarikat mensuplarının ibadet ve zikir yaptığı yere denir)
Hem; Akdağ Şahverdi Fakih, Ali Köyünde Erbağ, Baltı çevresinde Yusuf Abdal, Gedük yöresinde Seyyid Selahaddin, Akdağ yöresinde Kılıç Abdal ve Ali Derviş, Boğazlıyanda Yol Kulu, Karaderede, Yukarı Konakta, Aşağı Konakta Yunus Halife ve Yolageldi zaviyeleri zikredilebilir *
Dulkadiroğulları Beyliği Mimarisi Hakkında Bilgi
Dulkadiroğulları Beyliği Mimarisi
Elbistan ve Maras civarinda 13371522 yılları arasında hüküm sürmüş olan bir Türkmen beyliğidir Beyliğe adını vermiş olan Dulkadirli Türkmenleri Oguzlar'ın Bozok koluna mensupturlar Dulkadirli halkini teskil eden Bozok Türkmenleri Oguzlarin Bayat, Avsar ve Beydilli boylarından idiler
Maras, Elbistan ve Kayseri gibi Anadolu'nun önemli yerlesim merkezlerinde iki yüzyıl kadar hüküm sürmüş olan Dulkadirogullari zamanından gönümüze öyle fazla mimarî eser kalmıştır Bunların en önemlileri cami, mescid, medrese, türbe, köprü, zaviye ve kale gibi yapılardır Dulkadirogullari'nin yaptirmis oldugu bu dinî ve sosyal müesseseler Anadolu Selçuklu eserlerinin bir devamı niteliğindedir
Maras'ta bulunan Ulu Camii, Pinarbasi Hazran köyünde mescid, Zamanti kalesi yanindaki mescid ve zaviye gibi mimari eserler ise Dulkadirli beyi Süleyman Bey (14421454) tarafindan yaptırılmıştır
DULKADİRLİLERİN MİMARİ ESERLERİ
Dulkadiroğulları Beyliklerini kurup geniş bir alanda hüküm sürmeye başlayınca, bir devlet hassasiyetinde, kanun, eğitim, imar, yapı ve din işlerinde değişik faaliyetlerde bulunmuş ve manâlı eserler vücuda getirmişlerdir
Günümüze gelen (ve maalesef gelemeyen) bir kısım mimari eserleri zikretmeden önce, Alaüddevlenin Kanunnamelerini hatırlatmak yerinde olur Bu kanunnameler, gerçekte bölge halkının rahat içinde yaşamasını karşılayan kayda değer kanunlardan oluşuyordu O Kadar oysa, Şehsuvaroğlu Ali Beyin öldürülmesinden daha sonra, isyan eden bölge halkı, Osmanlılar tarafından, yine benzer kanunlar uygulanmak suretiyle teskin edilmişlerdir
Mimari eserlerine gelince:
az daha hüküm sürdükleri bütün önemli şehir halkı ve kasabalarda dağıtılmış camiler, medreseler, tekkeler, zaviyeler, imaretler yaptırmışlar, kaleleri tamir edip köprüler yapı etmişlerdir
Elbistandaki Ulu Camii, Ümmet Baba Camii ve türbesi ile Çarşı Camii hakkında geniş data bu bölümün sonunda verilecektir Buraya, Dulkadirlilerin yaptırmış olduğu kayda değer eserleri düzenlemek gerekirse;
1 Adıyaman Yüce Camii,
2 AdanaBahçe Ağa Bey Camii,
3 Çandır Şahruh Bey Mescidi,
4 Darende Ulu Camii,
5 Darende Dânâ Bey Mescidi,
6 Gaziantep Alaüddevle (Aladola) Camii,
7 Gemerek Şahruh Bey Mescidi,
8 Kadirli Ala Camii,
9 Maraş Hatuniye (Şems Hatun) Camii,
10 Maraş Haznedarlı Camii,
11 Maraş Yüce Camii,
12 Maraş İklime Hatun Camii
13 Maraş Taş Medrese,
14 Kayseri Hatuniye (Şamiler) Medresesi,
15 (Hem derhal bulunmayan) Maraşta İmaret, Bağdadiye, Kadı (Begtunlu); Elbistanda Hatuniye (Sadiye), Kadirlide Kasım Bey, Kudüste Gadiriye (Kadiriye) Medresesi
16 Çandırda Şah Sultan Hatun Türbesi,
17 Hacı Bektaşta Balım Sultan Türbesi,
18 Maraşta Taş Medrese yandaki Türbe,
19 Maraş Hatunîye Camii altındaki Türbe,
20 Maraş İklime Hatun Mescidine bitişik Türbe,
21 Pazarören Koçcağızda Süleyman Bey Türbesi
22 Kızılırmak üzerindeki Şahruh Köpküsü (SivasGemereke 13 km kuzeybatıdadır 15381539da, Şahruh Beyin yaptırdığı köprüyü oğlu Mehmed Han yenilemiştir 8 gözlüdür, uzunluğu 155 m genişliği 55 metredir)
23 Afındaki Eshabı Kehf Külliyesine ilave inşa (Camiinin doğusundaki vadiye içten uzanan altlı üstlü iki bölümdür Her birim üçer odalıdır) Hem bu külliyeyi de her tarafında tamir ettirmişlerdir
24 Kırşehir Ahi Evran Zaviye ve Türbesi,
25 Erzurum Hasankale (Pasinler) Ilıcaları,
26 Harput Kalesi Manâlı ölçüde tamir edilmiştir
27 Maraş Kalesi Ara Sıra zorunlu ölçülerde tamir edilmiştir
28 Kayseri Kalesi Manâlı ölçüde tamir edilmiştir
29Kayseri Zamantı Tomarzada yer alan Gülveren Köyünde Zaviye
Ayrıca, kolay yapılarından dolayı günümüzü fazla azı ulaşmış veya harabeleri kalmış bir kısım zaviyelerin adları da şunlardır:
Karadede, Bumdede, Çomak Baba, İsa Baba, Omuzu Zinde, Said elAziz, Seyyid Mahzun, Ulu Camii, MaraşÜmmet Dede, Osman Büyükbaba, Mihriban, AfşinBüyükbaba Baba, Ahiviranda, Akaralya Köyünde, Baskir Köyünde, Çandırda, Çokviren Köyünde, Dirikliviran, Dilekli, Diraz, Dönercik, Ebruk, Firak, Göynük, Gülliviran, Gümüşgün, Hamamcicili, Hazran, Kelamin, Kesikviran, Melcuk, Melikgazi, Muradiz, Kara Hait, Karagözü Kızancık, Kızılyün, Kulandas, Saldırık, Sekeş, Serhor, Tanjin, Tahta Lasun, Tanil Alanı, Terli, Zeyniye, Kara Tanil köylerinde zaviyeler (Zaviye; ufak tekke demektir Tekke; Tarikat mensuplarının ibadet ve zikir yaptığı yere denir)
Hem; Akdağ Şahverdi Fakih, Ali Köyünde Erbağ, Baltı çevresinde Yusuf Abdal, Gedük yöresinde Seyyid Selahaddin, Akdağ yöresinde Kılıç Abdal ve Ali Derviş, Boğazlıyanda Yol Kulu, Karaderede, Yukarı Konakta, Aşağı Konakta Yunus Halife ve Yolageldi zaviyeleri zikredilebilir *
