Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Geçtiğimiz yıllarda bilim insanları, Dünya'nın kendi ekseninde son 50 yıldır hiç olmadığı kadar hızlıdöndüğünü, bu sebeple bir günün artık 24 saatten daha kısa bir müddette tamamlandığını lisana getirmişti. Birebir vakitte bilim insanları, 19 Temmuz 2020 tarihinde günün 24 saatten tam 1.4602 milisaniye daha kısa sürdüğünü tespit etmişti.
Son yıllarda, Dünya’nın dönüş suratı daha da arttı ve günler giderek kısalmaya başladı. 2020 yılında kırılan rekora bir yenisi daha eklendi ve 29 Haziran, bu yazın şimdiye kadarki en kısa günü olarak kayıtlara geçti. Dünya’nın eksenindeki bir yalpalanma yüzünden yaşanan bu durum, Dünya’nın tek bir dönüşü 24 saatten daha kısa müddette tamamlamasına neden oldu.
Atomik saatlerden bir saniye çıkarmak gerekebilir
Dünya’da gece ve gündüz olarak deneyimlediğimiz dönüş, her vakit tam olarak kendi ekseni, Kuzey ve Güney Kutupları ortasındaki çizgi ile birebir doğrultuda gerçekleşmez. Bunun en büyük nedeni Dünya’nın net bir küre halinde olmaması yani geoit halinde olmasıdır. Tıpkı vakitte okyanuslarda yaşanan gelgitler ve yer çekimi de dahil olmak üzere birçok faktör de Dünya’nın dönüş suratını bozmuş olabilir.
29 Haziran’da yaşanan en büyük dönüş suratı bozulması nedeniyle Dünya, 86.400 saniyeden ve tam olarak 24 saatten 1,59 milisaniye daha kısa dönerek, en kısa gün rekorunu tazelemiş oldu. Dünya bu biçimde hızlanmaya devam ederse, atomik saatlerden bir saniye çıkarmak gerekebilir. Yani, saat 00:00:00’da sıfırlanmadan evvel 23:59:59’dan 23:59:60’a geçebilir ya da negatif artık saniye meydana gelirse saat 23:59:58’den direkt 00:00:00’a geçebilir.
Peki daha kısa günler yaşamamıza sebep olan Chandler Yalpalaması nedir?
Amerikalı astronom Seth Carlo Chandler 1800’lerin sonlarında keşfettiği bir sallantı sonucunda Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş değişikliğine Chandler Yalpalaması denir. Yalpalanmanın nedeni ve tesiri hakkında ortaya atılmış birçok teori var. Bunlardan kimileri gelgitler ve dünyanın sıvı iç kısmının bu durumda bir rol oynadığını düşünürken, kimileri ise okyanuslardaki sabit rüzgarların bir anda yeryüzünde değişen ölçülerde suyu itmesi ve hatta büyük zelzeleler nedeniyle olduğunu düşünüyor.
Çoğu insan Chandler Yalpalaması’ndan etkilenmez fakat yalpa teleskopların bir yıldızı hakikat formda gösterme yeteneğinden göksel navigasyona kadar astronomik olayları tesirler.
