elektronikci
FD Üye
2020 yılının temmuz ayında Dünya kendi ekseni etrafında hiç olmadığı kadar süratli dönmüş ve bu yüzden bir gün 24 saatten tam 1.4602 milisaniye daha kısa sürmüştü. Geçtiğimiz ayın sonlarında bu durumun bir gibisi yaşanmış ve bir gün yeniden 24 saatten daha kısa sürmüştü. 29 Haziran 2022 tarihinde Dünya, kendi etrafındaki dönüşünü süratli bir halde tamamlamış ve Dünya’da en kısa gündüz yaşanmıştı.
Tüm bunların nedenini Dünya’nın harika bir halde global olmaması ve kendi ekseni etrafında sallanabilmesi olarak açıklayan bilim insanları artık de Dünya’daki günlerin gizemli bir halde uzadığını açıkladılar. Bu durum sırf vakit işleyişimizi değil birebir vakitte birçok teknolojiyi de etkiliyor. Gelin bu durumun nedenlerine daima birlikte bakalım.
Bir gün nadiren 24 saat sürüyor
Telefonlarımızdaki saatler bir günde tam olarak 24 saat olduğunu gösterse de Dünya'nın tek bir dönüşü tamamlaması için geçen gerçek müddet değişebiliyor. Bu değişiklikler depremler ve fırtınalardan dolayı bile gerçekleşebiliyor. Yani bilim insanlarının yaptığı açıklamaya nazaran bir gün çok nadiren 24 saat sürüyor. Hatta birkaç milyar yıl evvel bir Dünya günü yaklaşık 19 saatti.
Son birkaç yıldır, günün ne kadar uzun olacağını belirleyen ana faktör olan Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü gitgide hızlanmaya, bu durum sonucunda da bir gün 24 saatten daha kısa sürmeye başlamıştı. Geçtiğimiz günlerde yaşanan bu olaya karşın, bu hızlanma birden yavaşlamaya başladı. Yani günler tekrar uzamaya başladı ve bunun nedeni şu anlık bilinmiyor.
Son 50 yılda gibisi görülmemiş bir durum yaşanıyor
Bilim insanları, Dünya’nın etrafını gözlemleyebilmek için çeşitli teknikler geliştirilmeye başlandığından beri Dünya’nın dönme suratı hakkında çok kesin kestirimler yapabiliyor. Bu varsayımlar ve bir atom saati ortasında yapılan bir karşılaştırma, son birkaç yılda bir günün giderek kısaldığına dair bilgiler ortaya çıkardı.
Ancak gelgitler ve mevsimsel tesirler nedeniyle meydana geldiğini bildiğimiz dönüş suratı dalgalanmaları haricinde şaşırtan bir durum ortaya çıktı. 29 Haziran 2022'de Dünya'nın en kısa günü yaşanmasına karşın, uzun vadeli yörünge 2020'den bu yana kısalmadan uzamaya kaymış üzere görünüyor. Bu değişim son 50 yılda benzeri görülmemiş bir şeydir ve bu değişikliğin nedeni aşikâr değil.
Bilim adamları, gezegenin dönüş suratındaki bu son, gizemli değişikliğin, "Chandler yalpalaması" ismi verilen bir fenomenle alakalı olabileceğini tabir ettiler. Ayrıyeten radyo teleskoplarından yapılan müşahedeler de son yıllarda yalpalamanın azaldığını gösteriyor; ikisi irtibatlı olabilir.
Makul olduğu düşünülen son bir mümkünlük ise Dünya'nın içinde yahut etrafında makul hiçbir şeyin değişmemiş olmasıdır. Dünyanın dönüş suratında süreksiz bir değişiklik meydana getirmek için başka periyodik süreçlerle paralel olarak çalışan uzun vadeli gelgit tesirleri olabilir.