Dünyada Kullanılan Enerji Kaynakları

Günümüzde dünya enerji üretiminde öncelikli kaynaklar petrol, doğlagaz ve kömür gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarıdır Özellikle doğalgazın çevreyi daha az kirletmesinden nedeniyle enerji üretimindeki payı gün geçtikçe artmaktadır Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere, dünyanın en çok kullanılan güç kaynağı petroldür İkinci sırada kullanımı gitgide azalan maden kömürü ve üçündü sırada imal ve tüketimi hızla çoğalan doğalgaz bulunmaktadır Her dönem belirli bir enerji kaynağı önem kazanmıştır Kömürün yerini zamanla petrol almış ve sonraki yıllarda doğalgaz siklet kazanmıştır Önümüzdeki yıllarda ise alternatif enerji kaynakları değerinde kazanacaktır
Günümüzde dünya üstünde kullanılmakta olan alternatif enerji kaynakları ve başvuru formu oranları şöyledir;
Nükleer Enerji
Nükleer enerji nükleer reaktörlerde atom çekirdeğinin parçalanması veya çekirdek kaynaşması esnasında açığa çıkan enerjidir Nükleer yakıtlar ise uranyum ve toryumdur Bu maddelerden çok yüksek oranlarda elektrik enerjisi üretilmektedir Örnejin bir gram uranyumdan elde edilen enerji dört ton maden kömüründen elde edilen enerjiye denktir Nükleer enerjide en büyük sorun radyasyon tehlikesidir Günümüzde dünyada 31 ülkede 437 ünite ile elektrik üretimi nükleer santrallerden sağlanmaktadır Nükleer enerji başlangıçta II Dünya Savaşı ’ndan daha sonra İngiltere ’de kullanılmıştır 80 milyon nüfusa sahip olan Fransa ’da 59 tane nükleer reaktör bulunmakta ve tüketilen elektriğin %73 ’ü nükleer enerjiden sağlanmaktadır Nükleer enerji elektrik elde etmenin yanına tıpta ve sanayide kullanılan izotopların üretilmesinde, gemi ve denizaltının hareket ettirilmesinde kullanılmaktadır
Güneş Enerjisi
Temiz ve masrafsız bir güç kaynağı olan güneşin en manâlı özelliği bol ve sınırsız olmasıdır Kullanımı artan bir şekilde büyüyen güneş enerjisinden önceleri ısı enerjisi olarak son yıllarda ise büyüyen teknoloji ile beraber elektrik enerjisi olarak yararlanılmaktadır Güneş panelleri ve fotovoltaik pillerle gitgide artarak azalan maliyetlerle elektrik enerjisi elde edilmektedir Güneş enerjisiyle çalışan otomobiller yapılmıştır Lakin bunlar çoğunlukla tek karakter ve çok sınırlı güce sahip araçlardır Yapabildikleri hız 5kmh ’i geçemediğinden jurnal kullanımda yer edinemeyecek değin verimsizdirler Güneş enerjisiyle çalışan bir diğer şey de güneş ocağıdır Yemek pişirme amaçlı olarak kullanılan güneş ocakları son derece kullanışlı araçlardır Kırsal bölgelerin sosyoekonomik kalkınmasına takviye olan, orman tahribatını önlemeye tezgâhtar olan güneş ocaklarıdır Güneş enerjisinden sıcak su da elde edilmektedir Mesela Fransa ile İspanya arasındaki Pirene dağları üstünde kurulu olan güneş kollektörlerinden 320 derece sıcaklık sağlanmaktadır Aynı şekilde evlerin çatısına monte edilen güneş panellerinden sıcak suelde etmek de mümkündür ve yaygın olarak kullanılmaktadır Avustralya, Japonya, İsrail ve ABD güneş enerjisinden yararlanan ülkelerin başında gelmektedir İsrail ’de güneş enerjisiyle her yıl 300 bin ton petrole eşit enerji sağlanmaktadır Keşke tüm ülkeler güneş enerjisine bu değin önem verse, yılda çok büyük miktarlarda fosil yakacak tasarrufu yapılabilmesi muhtemel olur
Biyoenerji
Doğal ürünlerden elde edilen enerjidir Biyokütle enerjisi olarak adlandırılan bu enerji türü organik maddelerden elde edilen enerjidir Bitki ve hayvan atıklarından yararlanma yöntemidir
biyokütle kaynakları şunlardır;
Odun (farklı alanlara yönlendirilmiş ağaçlar) Bir Takım yağlı tohumlu ur (gündöndü, kolza, soya fasulyesi) Elyaf bitkileri (keten, kenevir, sorgum vb) Karbonhidratlı tümör (patates, buğday, darı, pancar vb) Bitkisel artıklar (dal, sap, saman, kök, kabuk vb) Sanayi atıkları Hayvansal atıklar elde edilmektedirBazı organik bazlı atıkların oksiyensiz ortamdaki fermantasyonu (mayalanma) sonucu ortaya meydana çıkan renksiz, kokusuz, mavi bir alevle yanan gazdır Çin ve Hindistan ’da biyogaz üretimi fazla önemlidir Çin ’de hayvan ve insan atıklarının kullanıldığı yedi milyon biyogaz üretim ünitesi bulunmaktadır Biyogaz enerjisi için bitki örtüsü de kullanılmaktadır Bitki atıkları aralarında şeker kamışı, darı, kauçuk ve kavak vardır Bu bitkilerin atıklarındaki çürüme bazı yakıtların meydana gelmesine yol açar Brezilya ’ya mısır ve şeker kamışından içki elde edilmekte, bu içki da motor yakıtı olarak kullanılmakta ve %20 oranında da petrole katılabilmektedir Almanya ’nın Münih kentinde kurulan çöp santralinde saatte 70 ton çöp yakılarak büyük enerji Bir Takım yağlı tohum bitkilerinden(kolza, aspir, ayçiçeği gibi) elde edilen yağların bir katalizör eşliğinde alkol ile reaksiyonu sonucu ortaya çıkan yakıt biyodizeldir Kızartma yapları ve hayvansal yağlar da biyodizel hammaddesi olarak kullanılır
Hidrojen Enerjisi
Hidrojen kolay ve tehlikesiz olarak taşınabilen, baştan kullanılabilen, tükenmeyen, temiz ve ekonomik bir yakıttır Bu yüzden 21 yüzyıla damgasını vuracak en manâlı enerji kaynağıdır Atmosferde saf olarak bulunan hidrojen, oksijenle beraber reaksiyona girdiğinde su oluşmaktadır Artan çevre sorunları ve eski kalıntı yakıtların tükenmeye başlaması gibi nedenler hidrojen yakıtını fazla önemli bir duruma getirmiştir Motor yakıtı olarak, sanayide, elektrik üretiminde ve konutları ısıtmada hidrojen enerjisi kullanılabilir Gaz ve akışkan olarak depolanarak uzun mesafelere taşınabilmektedir
Rüzgar Enerjisi
Temiz ve yenilenebilen bir enerji kaynağı olan rüzgardan önceden esinti değirmenleri doğru günümüzde ise modern türbinler yardımıyla elektrik elde edilmektedir Rüzgâr değirmenleriyle elektrik elde etme ilk olarak 1890 yılında Danimarkalılar tarafından bulunmuştur Rüzgar gücünden elektrik elde eden ülkelerin başında Almanya gelmektedir Almanya dünya rüzgar enerjisi üretiminin %27 ’sine tek başına sahiptir %255 ile ABD ikinci sırada, %14,7 ile Danimarka üçüncü sırada yer alır Danimarka ’da 4000 ’e yakın rüzgar türbini çalışmaktadır Bir yılda elde edilen rüzgar enerjisinin iki milyar yüz milyon ton petrole eşdeğer olduğu hesaplanmıştır
Jeotermal Enerji
Yerkabuğunun derinliklerindeki ısının fay hatlarından sıcak su ya da buhar olarak kendiliğinden ya da sondajlarla çıkartılmasıyla elde edilen enerjiye jeotermal enerji denir Sıcak su kullanımı çok eskilere değin gitmektedir Lakin modern anlamda ilk olarak İtalyanlar jeotermal enerjiyi elde etmişlerdir Dünya üzerindeki jeotermal enerji kapasitesinin 7000 Megawatt dolayında olduğu tahmin edilmektedir 17901980 yılları aralarında jeotermal enerji kullanımı 10 kat artmıştır Lakin potansiyel daha fazladır Japonya 270 MW ’lık kapasiteye sahip olmasına rağmen bunun 69 MW ’lık kısmını ancak kullanabilmektedir Jeotermal enerjiden ısıtmada, endüstride, tarımda ve elektrik elde etmedeyararlanılmaktadır İzlanda ’da 1943 yılından beri konutlar jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır Keza yollar ve kaldırımların ısıtılmasında da kullanılmaktadır Yeni Zelanda ’da kağıt ve kereste işletmelerinde, ABD ’de sebze kurutma tesislerinde jeotermal enerji kullanılmaktadır
Dalga Enerjisi
Denizlerde rüzgarların etkisiyle oluşan dalgalardan enerji elde edilmektedir Dalga enerjisi suya yerleştirilen tribünlerle ya da dalgaların kıyıya çarptıkları yerlerde kullanılan merceklerle elde edilir Bütün dünyada dalgalardan 200 milyon ton taşkömürünün vereceği enerjiyi karşılayacak enerji elde edilebilir Okyanusların kıyı şeridi takriben 100000km ’dir Bu kıyı şeridinin ortalama potansiyel gücü 4 milyar kWh ’yi bulmaktadır Bu da dünyadaki bütün su gücünden 7 kat fazladır
Hidroelektrik Enerjisi
Hidroelektrik enerjinin kaynağı sudur Akan suyun kinetik enerjisi türbinler ve jeneratörler baştan sona elektrik enerjisine dönüştürülür Dünya elektrik üretiminin %17 ’si hidroelektrik enerjisi tarafından karşılanmaktadırHisroelektrik santraller termik santraller gibi çevreyi fazla kirletmezler Fakat baraj yapılacak alanın sular aşağı kalmasıyla çevrede değişiklikler meydana gelmektedir
GelGit Enerjisi
Okyanuslardaki suyun hain ve yüksek olduğu zamanlar arasındaki farktan doğan enerjidir Gelgit enerjisi tesisi başlangıçta 1966 yılında Fransa ’nın kuzeybatısında Rance Nehri ’nin ağız kısmındaki haliçte yapı edilmiştir Bu tesisten 240MWh elektrik üretilmektedir Rusya ’da 400, Çin ’de 10, Kanada ’da 18 MWh enerji üreten tesisler kurulmuştur Hindistan ’da ise proje aşamasında olan tesisler vardır