Dünyadaki Okyanus Akıntıları ve özellikleri nelerdir?

Dünyadaki Okyanus Akıntıları ve özellikleri nelerdir?

Dünyanın şekli, yörüngesi, yükselti, bakı, kara ve denizlerin dağılışı, denize olan yakın olma ve mesafe, rüzgarlar ve okyanus akıntıları iklim çeşitliliğini yaratan sebeplerin başlıcalarıdır İşte bu sebeplerden biri olan “Okyanus Akıntıları sınırlı su kütlesinin belirtilen bir yönde hareketi olarak tanımlanır

Ekvator etrafından kutuplara dürüst hareket eden okyanus akıntıları sıcak okyanus akıntısı olarak adlandırılır Bu akıntıların en tanınmışları ; Gulf Stream, Brezilya, Alaska ve Kuro Şivo ‘dur

Kutuplardan, ekvator çizgisine dürüst hareket eden akıntılara soğuk su akıntısı denir Bu akıntılar, geçtikleri bölgeyi soğuturlar En tanınmışları ; Labrador, Kanarya, Benguela, Oya Şiva ‘dır


Sular, denizler ve okyanuslarda aralıksız hareket halindedir Bu hareketi okyanus yatağının ve denizin kenarındaki kara kütlelerinin biçimleri, rüzgârla aynı olmasını engeller (Coriolis etkisi) Akıntılar kuzey yarımkürede rüzgârın sağına, güney yarımkürede rüzgârın soluna saparlar Bu yüzden kuzey yarımkürede akıntılar saat ibresinin yönünde, güney yarımkürede saat ibresinin tersi yönündedir Akıntılar yalnız okyanusların üstteki düzeyinde değil, suyun derinliğinde de bulunur Suyun tuzu ve sıcaklığıyla oluşan yoğunluk, değişik rüzgârlardan bağımsız akıntılara yol açar Akdeniz ’deki yüksek uçup gitme, tuzluluğu ve yoğunluğu arttırır Karadeniz ’in ve Atlas Okyanusu ’nun daha eksik tuz (dolayısıyla daha eksik yoğun) suları Akdeniz ’e akar Bu akış bir karşısında akıntıya yol açar Böylece Akdeniz ’in tuzluluk oranı değişmez

Okyanus akıntıları, benzeşen sıcaklık (eşısı eğrisi) eğrilerinin denizler üstünde sapmaya uğramasına yol açar Soğuk okyanus akıntıları izoterm eğrilerini ekvatora içten yaklaştırırken, sıcak okyanus akıntıları bu eğrilerin kutuplara doğru yaklaşmasını sağlar 60° kuzey enleminin ocak ayı sıcaklık ortalaması 16 °C iken, aynı enlemdeki Batı Avrupa kıyılarının sıradan sıcaklığı + 2, + 3 °C ’dir Bu durum, Gulf Stream sıcak okyanus akıntısından kaynaklanır Batı Avrupa kıyıları ile benzer enleme sahip Kuzey Amerika kıyılarının ocak ayı sıradan sıcaklığı, Labrador soğuk okyanus akıntısının etkisiyle – 20 “C ’ye dek düşmektedir

Akıntıların etkileri

Okyanus ve denizlerdeki akıntılar yüzey altı ve yüzey sularının yer değiştirerek oksijen ve gıda kaynaklarının canlılara ulaşmasını sağlar Fakat ısısı ayrı bir başka su akıntısı o bölgedeki canlıları öldürebilir Suyun yüksek olan ısı alıkoyma kapasitesi sıcak su akıntılarının ısı iletme özelliğini hazırlar Ekvator çevresindeki suyun soğurduğu ısı, sıcak su akıntılarıyla iklimi yumuşatır Soğuk kıyılardan gelen soğuk su akıntılarıysa sıcak kıyıları serinletir Okyanuslarda aşina 18 büyük akıntıdan 11 ’i sıcak (Kuzey, Büyük Okyanus, Alaska, Kuroşio, Gulf Stream, Kuzey Ekvator, Güney Ekvator, Brezilya, Hint, karşı Ekvator, Doğu Avustralya), 7 ’si soğuktur (Kaliforniya, Oya Şio, Kanarya, Peru, Benguela, Batı Rüzgârı, Batı Avustralya) İklime olumlu etkilerinin yanına okyanus akıntıları denizciler için sis (sıcak ve soğuk su akıntılarının karşılaştıkları yerler), kutuplardan öteye taşınmış buz dağları gibi tehlikeler oluştururlar Ayrıca akıntılar su kirlenmesinin yayılmasına da yol açarlar Okyanus akıntılarının, balıkçılık üzerinde de önemli etkileri vardır Çünkü, sıcak ve soğuk akıntıların karşılaştıkları yerlerde oldukça çok oksijen, yosun ve plankton bulunur İngiltere, Norveç ve Japonya bu gibi yerlerden yararlanan ülkelerin başında gelir *