Dünyanın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüş Yönü

Dünyanın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüş Yönü
Dünyanın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşü
Dünya'nın Hareketleri

Dünya'nın Jurnal (Mil) Hareketi

Dünya batıdoğu doğrultusunda kendi ekseni etrafında çabucak dönerek 24 saatte günlük hareketini tamamlar Bu harekete aks hareketi de denir

Dünyanın küresel şekli dönüş hızında farklılaşmalara neden olur Ekvatorda hız 1670 kmsaat olur iken kutuplara gidildikçe hız azalır Kutup noktalarında sıfır olur Bunun sonucunda;

Güneşin doğma ve batma hatıra ekvatordan kutuplara uzar
Benzer boylam üzerindeki tüm noktalarda yerel saat aynı olur

Günlük Hareketin Sonuçları

1 Gece ve gündüzler oluşur
2 Yerel saat farkları ortaya çıkar
3 Doğu ve batı yönleri ortaya çıkar
4 Dünya üstünde herhangi bir yer, güneş ışınlarını gün içinde ayrı açılarla alır
5 Günlük sıcaklık ve basınç farklarının oluşması

Bunun sonucunda da:
Mekanik çözülme artar
Meltem rüzgarları oluşur

6 Sürekli rüzgarların yönlerinde sapmalar olur
7 30° ve 60° enlemlerinde enerjik basınç kuşakları oluşur
8 Okyanus akıntılarında sapma ve halkalar oluşur
9 Benzer enlem üzerinde, Güneş farklı zamanlarda doğup batar

Dünya'nın Takvim (Yörünge) Hareketi

Dünyanın yörüngesi elips şeklindedir ve gün çevresindeki bu yörüngede 365 gün 6 saatte turunu tamamlar

Güneş bu elipsin büyük çapı üzerinde ve odaklardan birinde yer alır Bu yüzden Dünya Güneşe bazen yaklaşır (Günberi: 3 Ocak) ara sıra de uzaklaşır (Günöte: 4 Temmuz)

Bu uzaklaştırma ve yaklaşma mevsimlerin oluşumunu etkileyecek dek manâlı değildir Sadece kuzey ve güney yarıküreler arasındaki mevsim sürelerinin ayrı olmasına niçin olur Mevsimler Güneş ışınlarının düşme açısıyla ilgilidir Bu açının değişmesinin nedeni ise Dünyanın Ekseni ile yörünge düzlemi (Ekliptik) arasındaki açıdır (66°33') Ekvator düzlemi ile Ekvator yörünge düzlemi arasındaki açı da buna emrindeki olarak oluşur (23°27')

Eksen Eğikliğinin Sonuçları:

1 Mevsimler oluşur
2 Güneş ışınlarının düşme açısı vakit içerisinde değişir
3 Gece gündüz süreleri değişir
4 Güneş ışınlarının düşey geldiği kesimlerin yıl içinde değişmesi ve Dönencelerin oluşması
5 Sırık dairelerinin enlem dereceleri oluşur
6 Aynı meridyen üzerindeki noktalarda Güneş'in doğuş ve batış saatleri değişir
7 Direk noktaları ile daireleri aralarında aralıksız gece ve gündüzler yaşanır
8 Kuzey ve Güney Yarım kürelerde ayrı mevsimler yaşanır
9 Muson rüzgarları oluşur
10 Ekvatordan kutuplara gidildikçe gecegündüz süreleri arasındaki farkın artması



21 Haziran (Yaz Gündönümü)

Bu tarihte aşağıdaki şekilde de gösterildiği gibi Güneş ışınları Kuzey Yarım Kürede Yengeç Dönencesine düşey (90°) açı ile gelirse Aydınlanma çemberi direk dairelerine teğet geçer

21 Haziranda Kuzey Yarımkürede yaşanan olaylar aşağı verilmiştir Güney yarım kürede bu yerleştirme olayların tam tersi yaşanır

Kuzey Yarım Kürede;
1 Yaz mevsimi başlar
2 Kuzey Yelken Direği Dairesi ile Kuzey Kutbu arasında gündüzler 24 saatten fazladır
3 En uzun gündüz ve kısa gece yaşanır
4 Türkiye'de saat 12oo 'de cisimlerin yıl içerisindeki en kısa gölgesi oluşur
5 Yengeç dönencesinde saat 12 oo 'de cisimlerin sene içindeki en kısa gölgesi oluşur
6 Bu tarihten sonra gündüzler kısalır; geceler uzamaya başlar

21 Aralık (Kış Gündönümü)

Bu tarihten aşağıdaki şekilde de gösterildiği gibi Güneş ışınları Güney Yarımkürede Oğlak Dönencesine tepede olan kazanç ve aydınlanma çemberi yelken direği dairelerine teğet geçer

21 Aralık Kuzey yarım kürede yaşanan olaylar altında verilmiştir Güney Yarımkürede bu sırada bu dolayların bütün tersi yaşanır

Kuzey Yarımkürede;
1 Kış mevsimi başlar
2 En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır
3 Türkiye'de saat 12oo'de cisimlerin yıl içerisindeki en uzun gölgesi oluşur
4 Kuzey Direk dairesi ile Kuzey kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır
5 Yengeç dönencesinde saat 12oo de cisimlerin sene içindeki en uzun gölgesi oluşur
6 Bu tarihten sonra geceler kısalmaya gündüzler uzamaya başlar

21 Mart 23 Eylül

(Ekinoks Gece, gündüz eşitliği) Bu tarihlerden güneş ışınları Ekvator'a dik gelir ve Aydınlanma Çemberi yelken direği noktalarından geçer

Kuzey Yarımkürede 21 Mart ilkbahar, 23 Eylül sonbaharın başlangıcıdır Güney Yarımkürede ise, 21 Martta güz 23 Eylülde ilkbahar başlar ve şu olaylar yaşanır

1 Güneş bütün doğudan doğup tam batıdan batar
2 Benzer boylam üzerindeki noktalarda güneş sadece gece gündüz eşitliği günlerinde benzer anda doğar ve batar (12 saat ara ile)
3 Her iki gönder noktasında da Güneş görülür
4 Gelgit genliği en fazladır
5 Ekvator'da cisimlerin gölge boyu sıfır olur
6 Türkiye'de saat 12oo 'de oluş gölge boyu cismin boylu boyunca en yakındır
*