Dünyanın Yapısı nasıldır, Dünyanın yapısı hakkında bilgi

Dünyanın yapısı hakkında data, dünyanın katmanları, dünyanın çekirdeği, dünyanın şekli

Dünya ’nın Çekirdeği
Katı yerkürenin çapı ortalama 6371 km ’dir Takriben 2900 km derinde bir hudut bölgesi, bir süreksizlik bulunur Bunu zelzele dalgalarının yalnızca bir bölümünün geri yansımasından anlıyoruz Burası katıdan sıvıya geçiş bölgesidir Daha iç bölgelerin, yani çekirdeğin, yaklaşık 10 gcm3 gibi çok yüksek bir yoğunluğu vardır Oysa demir içeren göktaşları buradaki sıcaklık ve basınç koşulları aşağı oluşana benzer bir yoğunluğa ulaşabilir böylece bugün, çekirdeğin daha fazla demir ve nikelden oluştuğu varsayılıyor Daha az benimsenen bir zihin ise çekirdeğin de kabukta bulunan elementlerle aynı karışımda, yalnız daha yoğun olduğudur Daha içte, takriben 5150 m derinde yeni bir sınır bölgesi daha vardır, bu da oradan sonraki bölümün bedensel özelliklerinin daha farklı olduğunu gösterir Büyük bir olasılıkla burası katıdır 3500 km ’lik bir çapı olan çekirdeğin 175 milyar km3 ’lük bir hacmi vardır, yani yerkürenin yaklaşık yüzde 16 ’sını oluşturur Buna karşılık ağırlığı, toplam ağırlığın yüzde 32 ’si kadardır Yüzeyindeki elektrik akımlarının da, Dünya ’nın magnetif alanının oluşmasına yol açtığı düşünülmektedir

Manto
2 – 60 km arasındaki derinliklerde mantoya ulaşılır Burası Mohorovicic süreksizliği adı bahşedilen hudut bölgesiyle üstündeki kabuk katmanından ayrılır Bu alandaki maddelerin yoğunluğu birdenbire bire 2,9 grcm3 ’ten 3,3 grcm3 ’e çıkar 700 km değin derine inildiğinde ise aşırılık 3,3 grcm3 ’ten 4,5 grcm3 ’e yükselir 2000 km derinlikte bu layık 5,7 grcm3 olur Bu alan takriben 900 milyar km3 ’lük hacmiyle yerkürenin toplam hacminin yüzde 83 ’ünü oluşturur Mantoda yer alan kayaçların daha eksik silisyum oksit içerdiği, buna karşılık daha ağır olan metal oksitlere, bilhassa de magnezyim (% 37) ve demire (% 12) sahip olduğu bilinir; bu da onun renginin daha koyu olmasına yol açar Kayaç yapılı meteorların kimyasal bileşimi bu mantonun yapısıyla uyuşur Zelzele dalgalarının yayılış biçimine bakılırsa burası sıvı değil katı, daha doğrusu plastik bir durumdadır Sıcaklık kabuktaki dek fazla artmaz, en fazla 2500 dereceye çıkar Kayaçların sıvıya dönüşmelerini engelleyen etken, üstlerindeki yüksek basınçtır Yalnız tektonik tedirginlikler sonucu lokal sıvılaşmalar olabilir Kabukta ortaya çıkan tüm hareketlerin nedeni mantonun astenosfer adı verilen üst katmanlarından kaynaklanır Katmanlar arasındaki ısı farklarından nedeniyle plastik haldeki kayaçlar da durumları elverdiğince hareket ederler Deprem bölgelerinin gösterdiğine kadar 600 km derinliklerde kırılmalar olabilmektedir

Kabuk
Katı yerkürenin en üst katmanına kabuk denir ve kalınlığı 5 km ile 60 km aralarında değişir Burası bütün hacmin yüzde 1,5 ’ini kapsar Kabuğun yoğunluğu mantodan daha azdır Kıtalar ile okyanusların altındaki kabuklar aralarında ayrım vardır 2060 km kalınlığındaki hafif kabuk levhaları kendilerinden daha yoğun olan mantonun üzerinde yüzer; böylece kıtalar, okyanus diplerine kadar biraz daha yüksekte kalır Okyanus dipleri ise 510 km kalınlıkta olur ve büyük ölçüde yoğunluğu 2,9 grcm3 olan bazalttan oluşur Her ikisi de mantonun üstünde bulunur ve onun çarpma hareketlerinden etkilenir bu vesileyle kabukta çatlaklar olur ve mantodan buraya sızan madde nedeniyle okyanus diplerinde yeni bir kabuk oluşmaya başlar Bu bölge iki yandaki daha soğuk alan göre bastırılınca yukarı dürüst yükselir ve duruma kadar ortaya ya bir ada veya sıradağlar çıkar

Biz yalnız kabuğun kıta bölgesindeki yapısını ve kayaçlarını tanırız Kabuğun üst katmanları daha çok silisyum oksit içerir ve sıradan 2,7 grcm3 yoğunluğundadır Bu daha aşağı katmanlarda 2,9 grcm3 ’e çıkar Her ikisi arasında, Konrad süreksizliği adını içeren bir hudut bölgesi vardır Alt katmanlarda, içinde kuvars (SiO2) olmayan değişim kayaçları bulunur Üstteki bölgeler ise bildiğimiz çeşitliliğiyle öbür kayaçlardan oluşur Mağma kayacı ya da korkayaç denen kayaçlar, mantonun lokal olarak eriyip diğer bir yerde yavaşça soğumasıyla ortaya çıkar Bunların en bilinenleri kuvars taşıyan granitlerdir Vulkanitler ise daha çabuk soğuyan ve camlaşmış parçalar taşıyan kayaçlardır Rüzgar ve akarsuların etkisiyle yeryüzünden kopan parçaların denizlerin dibinde birikerek taşlaşması ise tortul kayaç denen kayaçların oluşmasına yol açar Bu kayaçlar yerkabuğu hareketleri sebebiyle bulundukları yerden daha derinlere iner ve buralardaki sıcaklık ve basınç sebebiyle değişime uğrarlarsa, bu kere de değişim kayaçları ortaya çıkar Kabuğun kıta bölümünde her 100 m derinliğe inildikçe sıcaklık da 3 derece artar *