Dünyanın Yapısı

Dünyanın Yapısı ve Özellikleri
Dünyanın Yapısı Nasıldır
Dünyanın Katmanları



Dünya modelinde gözlemlediğimiz gibi dünyamız karalar ve denizlerle kaplıdır Karalar dünya yüzeyinin ¼ü kadardır Sularla astarlı olan alan Dünya yüzeyinin ¾ü kadardırSuların oluşturduğu yüzey karaları yaratıcı yüzeyden büyüktür

Yerküre modelinde kuzeyden, güneye içten inen dingil vardır
Dünyanın bu aks civarda döndüğü var sayılmaktadır
Eksenin yerküreyi deldiği düşünülen noktalara kutup noktası denir
Uç noktalarından eşdeğer uzaklıkta, Dünyayı çevreleyen daireye ekvator denir


Dünyamız sadece karalardan oluşmamaktadır Dünyamızı incelediğimizde beş değişik katmanla karşılaşırız En dışarıdan en içeri içten bu katmanların sırasıyla;
Hava küre, Su küre, Taş küre, Alev küre ve Ağır küredir

Hava küre(Atmosfer)

Dünyamızı dıştan saran hava tabakasına hava küre ya da atmosfer denir Hava küre atmosferi yaratıcı gazların karışımıdır Tüm canlılar solunum yaparken havayı kullanır Hava küre tüm canlılar için fazla önemlidir Hava sadece atmosferde değil, toprakta ve suda da vardır

Su küre:

Su küreyi yeryüzündeki tüm sular oluşturur Yer küre üstünde bulunan okyanuslar, denizler, göller, akarsular, yer altı suları, buzullar su küreyi oluşturur
Canlıların yaşamı için çok manâlı bir maddedir Su, bazı maddeleri içerisinde çözer Örneğin tuzlu yeryüzünde karalarda karışım olarak bulunur Suyun geçtiği yerdeki tuzlar su içerisinde çözünür Bu sular denize karıştığında denizlerin suyunun tuzlu olmasına niçin olurlar

Taş küre(Yer Kabuğu)

Üzerinde yaşadığımız yeryüzü kısmıdır Yeryüzü çeşitli taşların oluşturduğu kayalar ve topraklardan oluşmuştur Taş kürenin çukur olan yerleri sularla dolarak göl ve denizleri, yüksek yerleri de dağları oluşturur Düz, geniş ve bereketli olan araziler ova, akarsuların geçerken derince yardığı yerler ise vadi adını alır
Dünyamızın katmanları içerisinde en ince olan tabaka, taş küredir Sıcaklığı hava küreden pozitif, ateş küre ve çekirdekten azdır

Dünyamızın hava küre, su küre, taş küreden diğer gözle göremediğimiz ve hissedemediğimiz diğer katmanları da vardır

Taş küreden sonra Dünyamızın merkezine içten olan katmanları ateş küre ve ağır küre (çekirdek) dir

Alev küre(Magma)

Çekirdeğin çevresinde taş kürenin yani yer kabuğunun hemencecik aşağı yer alan kısımdır Sıcaklığı hava, su ve taş küreye kadar çok fazladır Kalınlığı epeyce fazla olan bu katmanda farklı alanlara yönlendirilmiş maddeler erimiş ve istikrarsız halde bulunur

Ağır küre (Çekirdek)

Dünyamızın merkezini oluşturur En ağır maddelerin bulunduğu kısımdır Kalınlığı ve sıcaklığı öteki bütün katmanlara kadar fazla fazladır Bu katmanda en fazla demir ve nikel gibi maddeler bulunur

Hava

Dünyamızın etrafını saran gaz katmanıdır Suda, toprakta ve taşlarda hava bulunur
Toprağı, taşı yaratıcı ufak tanecikler arasındaki boşluklarda hava vardır Toprakta hava olmasaydı tümör büyüyemez, toprağın içindeki haşere ve solucanlar yaşayamazdı
Sudaki hava erimiş halde bulunur Suda yaşamış hayvanlar ve ur, bu erimiş havayı solur Zaten suda hava olmasaydı biz suyu içemezdik

Karalar

Canlıların birçok yer kabuğunda yaşar Yer kabuğu, kaya ve taşlardan oluşmuştur Yer kabuğunu yaratıcı kaya ve taşlara kayaç denir Kayaçların çoğunun üzeri toprak, kum, buz ve suyla örtülüdür Bir Takım kayaçların kalınlığı yer kabuğunun kalınlığı kadardır
Kayalardan kopan parçalara taş, taşların dairesel ve akıcı olanlarına çakıl, çakıldan daha ufak, ince parçalara kum denir Kum, toprağın bir parçasıdır
Kayalar öbür şekil, sertlik, cömertlik ve renktedir Bunu nedeni kayaların yapısındaki minerallerin bambaşka olmasıdır Kayaların inşa taşı minerallerdir Yani doğada yer alan kristal yapılı maddelere mineral denir Kayaların sertlik ve yumuşaklıkları da minerallere bağlıdır
Yer kabuğunun büyük çoğunluğunu silisyum ve oksijenden meydana gelmiş mineraller oluşturur Çoğu aracın yapımında kullanılan demir, demir mineralinden elde edilir Kurşun kalemin içindeki uçlar grafit mineralinden; tebeşir, alçı taşından elde edilir Talk mineralinden pudra yapılır Tuz, kaya tuzu minerallerinden elde edilir Boroks mineralinden elde edilen bor, ülkemizde oldukça çok yer alan değerli bir mineraldir
Erzurumda çıkarılan oltu taşından takı ve süs eşyaları yapılır
Eskişehirde çıkarılan lüle taşından süs eşyaları yapılır

KAYAÇLARDAKİ MİNERAL

Taş küre karalar, kayaçlar ve topraktan oluşmuştur
Çevremize baktığımızda kayaçları ve toprağı kullandığımız çoğu ürün görürüz Örneğin kuyumcudaki bilezik, evimizin camı, porselen tabağımız, çelik tenceremiz, elektrik telleri hepsi kayaçlardan ve toprağın içerisinde bulunan minerallerden yaralanarak yapılır
Mineraller kayaçların yapısında yer alan doğal maddelerdir Mineraller çok çeşitli ebat, biçim ve renklerdedir Bazı minerallere çok basit ulaşılırken bazılarına gelmek için taş kürenin derinliklerine inilmesi gerekir *