Düşük faizde vatandaş ihtiyaç kredisine akın etti

SEFER YÜKSEL

Kredi faizlerinde son dönemde yaşanan hızlı düşüş ve başta kamu bankaları olmak üzere bankaların açıkladıkları kampanyalar özellikle ihtiyaç kredileri tarafında etkisini yoğun hissettiriyor. Öyle ki, Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) son açıkladığı ve 2020 Nisan ayını kapsayan rapora göre, ihtiyaç kredilerine olan yoğun ilgi dikkat çekiyor. Rapora göre, nisan ayında bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan bireysel krediler yüzde 21 artarak 664 milyar TL oldu. Bireysel kredilerin yüzde 48’ini ihtiyaç kredileri, yüzde 33’ünü konut kredileri, yüzde 16’sını kredi kartları ve yüzde 4'ünü taşıt kredileri oluşturdu. 2019 nisan ayında 229 milyar TL olan ihtiyaç kredisi stoğu 2020 yılının aynı ayında 326 milyar TL'ye yükseldi. İhtiyaç kredilerinin toplam krediler içindeki payı yüzde 9.8 olurken, bu segmentte takipteki kredi oranı ise yüzde 7.7 olarak gerçekleşti. Raporda en çok dikkat çeken nokta ise nisan ayında 920 bin kişinin ilk defa ihtiyaç kredisi kullanmış olması. Son 12 aylık dönemde aylık ortama 120 bin kişinin ihtiyaç kullanıldığı dikkate alındığında, rakamlar nisan ayında yaklaşık 8 kat artışa işaret ediyor.

YÜZDE 0.49 FAİZLİ KAMU BANKALARININ PAKETİ ETKİLİ OLDU

Bankacılara göre, nisan ayında ihtiyaç kredisi kullananların sayısında yaşanan bu sert artışta en önemli etkenlerden biri kamu bankalarının 1 Nisan itibarıyla başlattığı düşük faizli destek paketi. Bilindiği gibi, kamu bankaları, 1 Nisan itibarıyla, aylık geliri 5 bin lira ve altında olan bireysel müşterilere 10 bin liraya kadar, 6 ayı ödemesiz dönemli, 36 aya kadar vadeli kredi uygulamasını devreye almıştı. Söz konusu kredinin aylık faizi ise yüzde 0.49'du. Bloomberg HT'ye konuşan üst düzey bankacılar, bu dönemde ihtiyaç kredileri tarafında özel bankalarda bir düşüş gözlemlenirken, kamu bankalarında ciddi bir patlama olduğu yorumunda bulundular.

BELİRSİZLİK VE GELİR KAYBI DA BAŞVURULARI ARTTIRDI

Bankacılara göre ihtiyaç kredisi kullanan kişi sayısındaki artışın diğer iki nedeni ise belirsizlik ve gelir kaybı. Nisan ayında geleceğe yönelik beklentilerde çok ciddi bir belirsizlik olduğunu hatırlatan bankacılar, "O dönemde koronavirüs salgını nedeniyle ciddi bir panik ve kaygı var. İnsanlar genelde bu tip ciddi belirsizlik dönemlerinde kendilerini güvende tutmak adına bu tarz kredi kullanımlarına yönelebiliyorlar. Nisandaki ihtiyaç kredisi başvurusu yapan kişi sayısının artmasında bu da etkili" değerlendirmesinde bulundular. Bankacılara göre, salgın nedeniyle oluşan iş ya da gelir kayıpları da kredi kullanan kişi sayısında yaşanan artışın bir diğer nedeni. Bankacılar, mayıs verilerinde de bu kredi başvurusu ya da kullanımında artışların sürmesini bekliyor.

BİREYSEL KREDİ MÜŞTERİ SAYISI 32.4 MİLYON KİŞİ OLDU

Nisan ayında yaşanan 900 kişilik artış ile takipteki krediler hariç bireysel kredi kullanan kişi sayısı 32.4 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 21 bin TL düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan bireysel kredilerde yasal takip süresinin 90 günden 180 güne çıkartılması, bireysel kredi ve kart borcundan dolayı takibe düşmüş kişi sayısında yarı yarıya azalmaya neden oldu. Ocak-Nisan 2019'da 398 bin olan bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı bu yılın aynı döneminde 181 bin kişiye geriledi. Aynı dönemde kart borcundan dolayı takibe düşen kişi sayısı ise 320 binden 185 bine geriledi.

TİCARİ KREDİLER YÜZDE 20 ARTTI

Öte yandan Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi üyesi kuruluşlar tarafından kullandırılan nakdi krediler 2020 yılı nisan ayında, bir önceki yılın aynı dönemi göre yüzde 20 artarak 3 trilyon 250 milyar TL oldu. Tasfiye olacak alacakların toplam kredilere oranı Nisan 2020’de bir önceki yılın aynı ayına göre 1 puan artarak yüzde 5.4 olurken, 2020 yılı başından itibaren gerileme devam etti. Nian itibarıyla ticari krediler yüzde 20 artarak 2 trilyon 586 milyar TL olurken, krediler içinde imalat sanayii yüzde 28 ile en yüksek payı aldı. Payı yüzde 10 ve üzerinde olan diğer ana sektörler ise toptan ve perakende ticaret ve inşaat oldu.